Stany Zjednoczone Ameryki
Autor: Szymon Ostrowski
Pierwszy rok prezydentury Joe Bidena odznaczył się szeregiem zmian i ważnych wydarzeń, które z pewnością przejdą do historii Stanów Zjednoczonych. W polityce wewnętrznej to przede wszystkim walka z pandemią COVID-19 oraz zmiany wprowadzane po odejściu administracji Donalda Trumpa. W dyplomacji, rok 2021 to także okres zmian: obserwowaliśmy nowe otwarcie w stosunkach z Rosją i rewizję celów USA jako światowego mocarstwa.
1. Pierwsze sto dni prezydentury Bidena.
Styczeń przyniósł Ameryce być może najbardziej wstrząsające wydarzenie od czasu zamachów na World Trade Center. 6 stycznia zenitu sięgnęło napięcie związane z oskarżeniami ze strony Donalda Trumpa o fałszowanie wyborów. Urzędujący wówczas prezydent przemawiał do swoich zwolenników w Waszyngtonie. Zgromadzenie przerodziło się w brutalne zamieszki, które zaowocowały szturmem na siedzibę Senatu i Izby Reprezentantów.
Gdy manifestanci wdarli się do budynku, kongresmenów trzeba było ewakuować. W zajściu zginęło pięć osób. Następnego dnia Kongres uznał Bidena za kolejnego prezydenta USA, a duże platformy społecznościowe, Facebook i Twitter permanentnie banowały Trumpa oskarżanego o agitowanie i namawianie do zamachu na Kongres.
20 stycznia z kolei, Joe Biden został zaprzysiężony na czterdziestego szóstego prezydenta Stanów Zjednoczonych. Jego wiceprezydentką została Kamala Harris. Tego samego dnia nowy prezydent rozpoczął serię rozporządzeń wykonawczych, które odwoływały liczne, kontrowersyjne decyzje Donalda Trumpa. W ten sposób Stany Zjednoczone zaprzestały finansowania budowy muru na granicy z Meksykiem oraz wyraziły chęć dołączenia z powrotem do Światowej Organizacji zdrowia i Porozumienia Paryskiego.
Koniec stycznia i luty przyniosły więcej podobnych decyzji, takich jak zakup szczepionek na COVID-19, a także wdrażanie planu pomocowego zaproponowanego przez Demokratów, który ostatecznie przyjęto w marcu. Tak przeznaczono 1,9 biliona dolarów na dodatki w wysokości 1400 dolarów dla obywateli w potrzebie a także na ogromne kwoty dla szkół, przedsiębiorców zagrożonych przez pandemię i władz stanowych i lokalnych. Plan spotkał się z krytyką ze strony Republikanów i części Demokratów, którzy uważali go za zbyt kosztowny.
Pierwsze sto dni prezydentury Bidena podsumowało przemówienie do obu izb Kongresu z 28 kwietnia. Prezydent skupił się w niej na swoich sukcesach w walce z pandemią, a także zapowiedział zakończenie „wiecznie trwającej wojny w Afganistanie”. Zachęcał on kongresmenów do wsparcia jego idei „Build Back Better Plan” obejmującego nie tylko walkę z ekonomicznymi skutkami pandemii, ale również wydatki socjalne mające wspomóc rodziny.
2. Atak na Colonial Pipeline i pierwsza rocznica śmierci George’a Floyda.
Maj przebiegł pod znakiem ataku ransomware na największą sieć rurociągów w Stanach Zjednoczonych. W wyniku ataku hakerów na Colonial Pipeline, 19 stanów zostało przez kilka dni bez ropy, paliwa lotniczego, oleju opałowego etc., czym zatrzymano 20% zużywanych w Ameryce paliw. Zarząd Colonial Pipeline przyznał, że, aby odblokować naftociąg, zgodził się zapłacić 4,4 miliona dolarów „okupu”, z których Departament Sprawiedliwości zdołał odzyskać nieco ponad połowę w kryptowalutach.
25 maja minął rok od śmierci George’a Floyda, czarnoskórego mężczyzny zabitego w czasie zatrzymania przez policję. W całym kraju odbyły się manifestacje ku jego pamięci.
3. Pierwsze zagraniczne wizyty Bidena jako nowego Prezydenta USA.
9 czerwca Joe Biden udał się w swoją pierwszą zagraniczną wizytę jako prezydent Stanów Zjednoczonych. W czasie swej podróży, Biden wziął udział w szczycie grupy G7 w Kornwalii, spotkał się z przedstawicielami państw NATO w Brukseli, a także z prezydentem Rosji, Władimirem Putinem, w Genewie. Pierwsze z wymienionych wydarzeń dla Ameryki oznaczało kurtuazyjny gest podpisania „Nowej Karty Atlantyckiej” z Brytyjczykami.
Najwięcej emocji w mediach wzbudziła jednak rozmowa Bidena z Putinem, widziana jako wielki test dyplomacji administracji Demokratów. Paradoksalnie, mimo zapowiedzi poruszenia tematów relacji rosyjsko-ukraińskich i kwestii uwięzienia Aleksieja Nawalnego, trwająca trzy i pół godziny rozmowa głów państw nie przyniosła żadnych przełomowych zmian ani postanowień.
4. Wycofanie się Amerykanów z Afganistanu.
Po spokojnym, „olimpijskim” lipcu, w sierpniu nadeszło prawdziwe trzęsienie ziemi w postaci zapowiadanego wycofania się amerykańskich sił z Afganistanu. Kiedy ostatni żołnierze US Army opuszczali kraj, Taliban w szybkim tempie przejmował kolejne prowincje Afganistanu, by na końcu zająć Kabul, stolicę kraju, i tym samym objąć w nim władzę.
Decyzja o ewakuacji i samo jej przeprowadzenie spowodowało falę krytyki wobec samego Bidena. Pojawiły się pytania o zasadność prowadzenia dwudziestoletniej wojny, której wynikiem było zniweczenie Amerykańskich wysiłków w ciągu dni. Symbolem tych wydarzeń z pewnością może być konferencja prasowa, na której widzieliśmy zmęczonego sytuacją Joe Bidena. Pojawiły się pytania o rolę i pozycję Ameryki jako światowego mocarstwa.
We wrześniu z kolei, odbyły się uroczystości z okazji dwudziestej rocznicy zamachów na World Trade Center, które rozpoczęły „wojnę z terroryzmem” i amerykańską obecność w Afganistanie.
5. proces Kyle’a Rittenhouse’a oraz wybory w Nowym Jorku, Virginii i New Jersey.
Spokojny październik poprzedził miesiąc pełen ważnych wydarzeń dla Amerykańskiej opinii publicznej. 1 listopada rozpoczął się proces Kyle’a Rittenhouse’a, który został oskarżony o dwa zabójstwa i próbę zabójstwa na manifestacji w Kenoshy, w stanie Wisconsin, z sierpnia 2020.
Rittenhouse przybył do miasta z bronią, gdy dowiedział się o proteście zorganizowanym po śmierci czarnoskórego mężczyzny w czasie zatrzymania przez policję. Siedemnastoletni Kyle miał działać w obronie własnej i zastrzelić dwie osoby. Jego sprawa wzbudziła ogromne emocje, które nie opadały w trakcie procesu. Ostatecznie, 19 listopada Rittenhouse został uniewinniony, co po stronie konserwatystów spotkało się z aprobatą, ale wzbudziło gniew liberałów.
W tym samym miesiącu odbyły się także wybory na burmistrza Nowego Jorku, a także wybory gubernatora Virginii i New Jersey. W Nowym Jorku zwycięstwo odniósł Demokrata Eric Adams, w New Jersey urząd utrzymał także Demokrata, Phil Murphy. Niespodzianką była wygrana Republikanina Glenna Youngkina w Virginii, w której rok wcześniej przegrał Donald Trump.
Komentatorzy analizujący ten fakt, a także strukturę głosów w Nowym Jorku i New Jersey punktowali odwrót elektoratu od Trumpa i w pewnym stopniu od Demokratów na rzecz Republikanów niekojarzonych z Trumpem.
6. „Szczyt dla demokracji”.
W dniach 9-10 grudnia z kolei odbył się „szczyt dla demokracji” zorganizowany przez Joe Bidena. Była to dwudniowa zdalna konferencja, na którą zaproszono przedstawicieli kilkunastu państw uważanych za demokratyczne. Celem rozmów było przedyskutowanie kryzysu demokracji obserwowanego w ostatnich latach oraz wpływu na nią wywołanego przez pandemię.
Rok 2021 był zatem rokiem wielkich zmian. W atmosferze skandalu, machnąwszy się na demokrację, odszedł Donald Trump, którego miejsce zajął Joe Biden. Jego administracja skupia się na walce z koronawirusem i wdrażaniem pakietów pomocowych dla porażonej pandemią gospodarki.
Ostatni rok to także rok podziałów w amerykańskiej polityce. Trump nie daje o sobie zapomnieć, natomiast Biden jednym przywraca wiarę w Stany Zjednoczone, innych rozczarowuje, a tendencja wskazuje na wzrost znaczenia Republikanów we władzach stanowych.
W polityce zagranicznej doszło do przewartościowania. Skończyła się epoka Amerykanów w Afganistanie, co rodzi pytania o przyszłość i nowe kierunki amerykańskiej dyplomacji, najpewniej skierowanej na Pacyfik, nie Atlantyk i Azję Środkową.
Źródła:
[1]https://www.bbc.com/news/world-us-canada-58286766
[2]https://www.bbc.com/news/world-us-canada-56004916
[3]https://www.bbc.com/news/world-57461670
[4]https://www.cnbc.com/2021/01/20/joe-biden-sworn-in-46th-president-united-states.html
[5]https://edition.cnn.com/2021/12/23/tech/biggest-tech-fails-2021/index.html
[6]https://www.nbcnews.com/politics/2021-elections/virginia-governor-results
[7]https://www.politico.com/election-results/2021/new-york-city/mayor/
[8]https://pism.pl/publikacje/szczyt-dla-demokracji
[9]https://www.rp.pl/gospodarka/art8653551-senat-usa-zgodzil-sie-na-trzeci-plan-pomocowy
[10]https://www.nytimes.com/interactive/2021/11/02/us/elections/results-new-jersey.html
[11]https://time.com/6117401/kyle-rittenhouse-verdict-not-guilty/
[13]https://www.whitehouse.gov/briefing-room/statements-releases/2021/06/10/the-new-atlantic-charter/
Meksyk
Autor: Wiktoria Prokocka
Rok 2021 był dla meksykańskiej ludności niezwykle ciężkim ze względu na pandemię COVID-19. Sytuacja epidemiczna podważyła kompetencje rządu i spowodowała spadek poparcia.
Aby zrozumieć obecne niezadowolenie Meksykanów, należy wrócić do roku 2018, kiedy prezydent Andres Manuel López Obrador został wybrany na stanowisko. Wygrana Lopeza Obradora była obietnicą dla niezadowolonych i zmęczonych obywateli złamania hegemonii systemu dwupartyjnego. Rząd AMLO za priorytety uznawał reformy gospodarcze, które miały doprowadzić do sprawiedliwego podziału dochodów, który od lat jest problemem państwa.
Niestety, w trakcie pandemii rząd nie wykorzystał programu stymulacyjnego ekonomii, nie stworzył również żadnej alternatywnej pomocy dla przedsiębiorstw oraz pozbawionych pracy obywateli. Obecnie rząd stoi w ogniu krytyki ze względu na oskarżenia o celowe ukrywanie sytuacji kryzysowej w 2020 roku.
Ze względu na brak reakcji rządu w sprawie sytuacji pandemicznej, która przejawiała się brakiem jakichkolwiek rozporządzeń sanitarnych i dodatkowego finansowania służby medycznej, Meksyk plasuje się po dwóch latach pandemii jako kraj z czwartą największą liczbą ofiar śmiertelnych.
1. Wybory parlamentarne i kontrowersje wokół nich.
Dnia 06.06.2021 odbyły się wybory parlamentarne. W relatywnie niedawno wypracowanym systemie wielopartyjnym istnieje tendencja wyróżniania się przez cztery największe partie. Należy pamiętać o tym, że pluralizm polityczny w demokratyczym Meksyku jest nadal młody, bowiem pojawił się dopiero trzy lata temu (2018).
Na dzień dzisiejszy największym poparciem cieszy się partia Narodowego Ruchu Odrodzenia (MORENA). Pod liderstwem Mario Martin Delgado zajmuje aż 198 miejsc, co daje jej 35% poparcia wśród głosującej populacji. Partia skupia się na poglądach centro-lewicowych i lewicowych, jest socjaldemokratyczna i reformistyczna pod względem gospodarczym oraz społecznym. Była ona koalicją Partii Pracy (Labour Party) i Social Encounter Party. SEP, z którego pochodzi obecny prezydent López Obrador, zostało rozwiązane na rzecz tranzycji w MORENA.
Za partią plasuje się Partia Akcji Narodowej (PAN) pod przywództwem Marko Cortez Mendoza - 18,89% poparcia, i Partia Rewolucyjno-Instytucjonalna (PRI) pod przywództwem Alejandro Moreno Cardenas - 18,36% poparcia. PAN jest partią centro-prawicową i prawicową, liberalno-konserwatywną oraz katolicką. Natomiast PRI plasuje się od centrum do centrolewicy i jest najstarszą partią polityczną w kraju. Opiera się na konstytucjonalizmie, technokracji oraz konserwatyzmie społecznym.
Na obecny moment czwartą partią z największym poparciem jest Ruch Obywatelski (CM), otrzymawszy 7% głosów. Należy jednak pamiętać, że przełomowe wybory z perspektywy podziału władzy oraz utworzenia wspólnej koalicji pomiędzy dwoma ruchami obywatelskimi, nie odbyły się bez kontrowersji.
Pomysł prezydenta Lopeza Obradora, którym były codzienne konferencje w narodowej stacji telewizyjnej przed wyborami, został uznany przez Narodowy Instytut Wyborczy za potencjalną propagandę przedwyborczą i zakazany od dnia czwartego kwietnia, na trzy miesiące przed głosowaniem. Złączenie Ekologicznej Zielonej Partii (EGP) i RuchuObywatelskiego (CM) pozwoliło na utworzenie Juntos Haremos Historia (JHH), a w długodystansowej perspektywie pozwoliło na przyjęcie do rejestracji przez Narodowy Instytut Wyborczy (INE).
Zakwalifikowanie do wyborów JHH oznaczało, iż pierwszy raz w historii Meksyku zostały zakwalifikowane dwa ruchy obywatelskie. Samo INE wywołało kontrowersje, postanawiając odmówić rejestracji trzem kandydatkom: Any Elizabeth Ayali Leyva (JHH), Raulii Tadeo Nava (LP) oraz Manuelii Guillermo Chapmana (MORENA). Wszystkie kobiety zostały zdyskwalifikowane ze względu na brak możliwości poświadczenia, iż w poprzednich działaniach społecznych angażowały się przeciwko przemocy na tle płciowym, która zbiera ogromne żniwo w Meksyku.
INE zdecydowało się również na kroki przeciwko biskupom, w szczególności Juanowi Sandoval Iniguez, którzy ingerowali w wybory poprzez nawoływanie w świątyniach do poparcia preferowanych przez nich opcji politycznych. Trzeciego czerwca, na trzy dni przed wyborami, INE wystosowało oficjalną notę do biskupów katolickich, mówiącą o możliwych sankcjach związanych z nieetycznym promowaniem polityki w kościołach.
Ilość zamachów w trakcie tegorocznych wyborów była tragiczna. Zginęło dziewięćdziesiąt jeden polityków, czternastu z nich było zgłoszonymi kandydatami. Były to wybory z historycznie drugą największą liczbą morderstw na tle politycznym w latach dwutysięcznych. Nie istniała jednak tendencja co do morderstw skierowanych przeciwko jednej partii, były one dokonywane na politykach różnych opcji na przełomie stycznia i maja.
Jak podaje informacja sekretarz Olgi Sanchez Cordero, większość z zamordowanych nigdy nie zgłoszała poczucia zagrożenia. Zgodnie z meksykańskim prawem kandydaci mogą starać się o protekcję federalnej policji w razie jakichkolwiek podejrzeń. Wiele ofiar było politykami lokalnymi, którzy zostali zaatakowani na własnych posesjach.
2. Działania Meksyku na arenie międzynarodowej.
Stosunki dyplomatyczne Meksyku pogorszyły się w trakcie pandemii. Ze względu na brak szybkiej reakcji rządu co do kontroli granic, wiele państw uznało kraj za potencjalnie epidemicznie niebezpieczny i zdecydowało się na restrykcje co do osób przyjeżdżających, tudzież powracających z jego terenów.
Politycznie pogorszyły się stosunki z Wielką Brytanią. W styczniu, prezydent zaoferował azyl polityczny dla Juliana Assange, twórcy WikiLeaks. Był on wcześniej oczekującym na ekstradycję z Wielkiej Brytanii do Stanów Zjednoczonych, gdzie miał się zmierzyć z zarzutami. Niestety, działania meksykańskiej misji dyplomatycznej zakłóciły kooperacje państw.
Miesiąc ten przyniósł również problemy na linii dyplomatycznej z Rosją. Rząd zdecydował się zakupić dwadzieścia cztery miliony szczepionek Sputnik od rosyjskiego rządu. Lilly Tellez, reprezentantka PAN, zasugerowała w parlamencie, iż szczepionka nie jest bezpieczna, posiada słabą jakość, oraz nie była przebadana. Rosyjska ambasada skomentowała sprawę i domagała się przeprosin za stwierdzenie, że szczepionka ma wątpliwą jakość. Aby nie zaostrzać konfliktu, partia MORENA poprosiła PAN o wystosowanie adekwatnych przeprosin na forum publicznym.
W styczniu został powołany nowy nadzorca granicy Stanów Zjednoczonych i Meksyku, Roberta S. Jacobson. Była ambasador, będzie pełniła kontrolę nad problemami granicznymi i usprawnieniem systemu bezpieczeństwa. Jacobson pełni rolę z powołania Bidena. Niewiele po jej powołaniu, prezydent Obrador zwrócił się o pomoc w kryzysie migracyjnym oraz ustabilizowanie sytuacji na granicy. Zwrócił się on również do prezydenta Stanów Zjednoczonych o szybsze działanie w kwestii aplikacji o osiedlenie/obywatelstwo dla Meksykanów mieszkających zagranicą, oraz o rozwiązanie kontrowersji wokół podwójnego-obywatelstwa.
Jego gest zaowocował rozmową na linii Joe Biden, Justin Trudeau i AMLO dwa dni później. Chociaż liderzy doszli do wniosków o wspólnym działaniu, wiele z pomysłów nadal nie zostało jeszcze wprowadzonych. Stąd też w samym lutym na granicy amerykańsko-meksykańskiej aresztowano ponad tysiąc osób, z których aż trzydzieści procent było dziećmi.
Ze względu na kryzys ekonomiczny, prezydent Argentyny Alberto Fernandez złożył oficjalną wizytę w kraju. W rezultacie Alfonso Ramirez Cuellar (MRN), zaproponował wprowadzenie podatku majątkowego na wzór modelu argentyńskiego. Zgodnie z zamysłem miał on pozwolić rządowi zwiększyć środki na odbudowę państwa po kryzysie.
W marcu, ze względu na pogorszenie kryzysu imigracyjnego, prezydent Lopez Obrador ponownie zaprosił Joe Bidena do rozmowy. Prowadzili oni wirtualne spotkanie, na którym przede wszystkim poruszyli kwestie migracji oraz stabilizacji na granicy, padła również tematyka polityki energetycznej, powiązana z brakami energetycznymi, jakie pozbawiły prądu i dostępu do bieżącej wody wielu Meksykanów w lutym.
W tym okresie prezydent Boliwii utrzymywał pozytywne stosunki z Meksykiem, a razem z prezydentem AMLO w trakcie oficjalnej wizyty, pojawia się w Chakan Putum. Był on świadkiem zapłacenia odszkodowania dla ludności natywnej Campeche po niemal pięciuset latach zwłoki i ignorowania problemu. Niestety, w tym samym czasie pojawiło się napięcie na linii Salwador-Meksyk.
Prezydent Bukele poprosił o wyjaśnienie morderstwa Salwadorczyka w Tulumn. Oskarżył meksykańską policję o zwłokę oraz brak zaangażowania. Co więcej, na swoim oficjalnym koncie na Twitterze zasugerował, iż policja w Tulum jest związana ze zorganizowaną przestępczością, co jest powodem braku rozwiązania sprawy.
W okresie kwietniowo-majowym polityka zagraniczna Meksyku była bardzo wycofana, co wiązało się z kryzysem i wyborami. Mimo to, udało się wysłać delegację na konferencję klimatyczną w Stanach Zjednoczonych. Dopiero w czerwcu meksykańska dyplomacja powróciła do rozmów z USA na temat kolejnych problemów migracyjnych i doniesień o bezprawnym traktowaniu obywateli Meksyku na granicy. Kamala Harris zdecydowała się na spotkanie z AMLO, aby omówić potencjalne rozwiązanie problemu.
W listopadzie pojawił się spór pomiędzy Meksykiem a Stanami Zjednoczonymi, dotyczący wspólnej protekcji przed kartelami. Według Meksykanów, większość broni używanej przez kartele pochodzi z importu z sąsiedniego państwa. Mowa jest nie tylko o broni palnej, ale również zaawansowanych technologicznie systemów obronnych, używanych przeważnie przez Cártel de Tijuana. Tylko w 2019 doszło do siedemnastu tysięcy morderstw z użyciem broni przez grupy zorganizowane.
Przeciwko prawu do transportu broni i sprzedaży na terenach bliskich granicą, wniesiono pozew, który miał zmniejszyć, a następnie całkowicie zapobiec przemytowi broni. Jak deklarują firmy prawne, które uczestniczą w procesie, sprzedaż broni jest konstytucyjnie chroniona w Stanach Zjednoczonych i każdy obywatel ma prawo do jej zakupu. Obywatel z podwójnym obywatelstwem meksykańsko-amerykańskim jest w dalszym ciągu obywatelem Stanów Zjednoczonych, nawet jeśli jego miejscem stałego pobytu jest lokalizacja na terenie Meksyku. Stąd też twierdzą, iż proces wytoczony przezmeksykańskie władze jest zderzeniem wartości pomiędzy dwoma narodami i brakiem zrozumienia amerykańskiej konstytucji.
Na przełomie listopada i grudnia, Stany Zjednoczone zdecydowały się na wdrożenie nowej polityki “Remain in Mexico”. Z dnia na dzień przez kontrowersyjny program ponad sześćdziesiąt tysięcy osób ze statusem starających się o azyl (asylum-seeker) zostało deportowanych do Meksyku. Nowa polityka nie była tylko zaostrzeniem konfliktu na granicy, ale również zanegowaniem wcześniejszych ustaleń na linii dyplomacji amerykańskiej i meksykańskiej.
Ze względu na rażące niedociągnięcia i zeznania świadków, nowe prawo zostało uznane za czynnik kumulujący zagrożenia na granicy. UNHCR postanowiło potępić to prawo i nie zgodziło się na pomoc w wdrażaniu polityki.
Niestety, pomimo wielokrotnych negocjacji razem z grudniem nadszedł kolejny kryzys imigracyjny. Imigranci z krajów Centralnej Ameryki oraz Afryki, postanowili wykorzystywać Meksyk jako jedną z dróg imigracyjnych do Stanów Zjednoczonych. Powołując się na dane przedstawione przez rząd meksykański, trzynastego grudnia doszło do starcia policji z dużą grupą imigrantów, którzy próbowali przedostać się do stolicy i z niej wyruszyć w dalszą podróż. Kilka dni wcześniej ponad pięćdziesięciu czterech imigrantów z nieokreśloną identyfikacją zostało zabitych w wypadku ciężarówki, którą mieli być przewiezieni do Stanów Zjednoczonych przez przemytników.
Powołując się na statystyki przedstawione przez Meksykańskie Ministerstwo Imigracji, tylko w okresie styczeń-wrzesień prawie dwieście tysięcy imigrantów dostało się do Meksyku. Jest to trzykrotnie więcej niż w całym 2020. Aż siedemdziesiąt pięć tysięcy z nich zostało deportowanych.
3. Zmiany polityczne a codzienność obywateli.
W ramach pomocy ekonomicznej zawartej w popandemicznym planie odbudowy, pensje minimalne zostały podniesione w styczniu o 15%. Niestety, bezrobocie w Meksyku nadal jest wysokim pomimo planu pomocy.
W styczniu do życia weszła również ustawa zakazująca genetycznego modyfikowania warzyw, która została potraktowana przez większość obywateli pozytywnie. Ustawa ta zakłada, że mniejsi rolnicy będą teraz mogli konkurować z wielkimi lobby, które muszą się przebranżowić i nie będą już tak efektywną konkurencją. Uprzednio GMO pozwalało im na szybszą i większą produkcję. Oznacza to, iż więcej Meksykanów będzie posiadało pracę.
Pandemia COVID-19 spowodowała, że ponad trzynaście tysięcy restauracji w mieście Meksyk było zamkniętych od 2020 r. W połowie stycznia 2021 r., restauratorzy postanowili przeprowadzić największy w historii protest oparty na zaburzeniu porządku dziennego z pomocą użycia narzędzi kuchennych, przeważnie do wytwarzania dźwięków. Protest przebiegł pokojowo, a z czasem restauracje zostały otwarte. Niestety, wielu Meksykanów przez roczny postój miejsc pracy straciło zatrudnienie.
Ze względu na kryzys klimatyczny oraz kryzys finansowy, Meksyk zmagał się w styczniu i lutym z przerwami w zasilaniu urządzeń elektrycznych. Najbardziej narażone były najmniej rozwinięte dzielnice dużych miast oraz tereny wiejskie, w których zmniejszenie dostępu do elektryczności równało się z pozbawieniem akcesu do ciepłej wody. Były prezydent, Vincente Fox, skrytykował obecnego prezydenta Lopez Obrador za brak jednoznacznej i szybkiej reakcji.
Jedną z największych zmian w życiu codziennym obywateli była legalizacja marihuany, która nastąpiła dziesiątego marca. Jak podaje Narodowy Urząd Konopii Indyjskich (CNC), legalizacja nie jest krokiem do popularyzacji narkotyku - obywatele nadal muszą zarejestrować się w systemie przed zakupem co spowalnia proces decyzji i pozwala na przemyślenie konsekwencji, ale przede wszystkim skupia się na pomocy w poprawie budżetu i walce z przestępczością.
Szacuje się, że państwo na obecnych plantacjach marihuany zarobi sześćdziesiąt pięć miliardów MXN, czyli około trzech miliardów dolarów. Co więcej, Meksyk zakłada inwestycje ze strony amerykańskich plantatorów, które mogą przynieść państwowemu budżetowi nawet dziesięć miliardów i nowe miejsca pracy dla Meksykanów z najuboższych regionów.
Wraz z legalizacją marihuany w rządowych debatach pojawił się temat legalizacji maku do produkcji opium. Zgodnie z podaniami Biura Kontroli Polityki Narkotykowej Stanów Zjednoczonych, hodowla opium odpowiada za codzienną przemoc w najuboższych miejscach Meksyku oraz wojnę narkotykową prowadzoną przez Cártel de Sinaloa. Szacuje się, iż legalizacja produkcji mogłaby nie tylko pomóc rynkowi farmaceutycznemu rosnąc w siłę, ale również zapewnić bezpieczeństwo mniej uprzywilejowanym obywatelom.
4. Prawa kobiet i kobietobójstwo w Meksyku.
Sytuacja kobiet w Meksyku nie uległa poprawie w 2021 roku. Jak ustalił Reuters, przemoc wobec kobiet w Meksyku wzrosła aż o 30% w trakcie ubiegłego roku, co miało swoje źródło w pandemii. Wskaźnik kobietobójstwa wzrósł aż o 7,1% już w pierwszych miesiącach. Jedynie w okresie styczeń-marzec zginęły 423 kobiety.
Procent ten został wyliczony dla całego państwa, jednakże były regiony, w których kobietobójstwo wzrosło aż o 57% jak podaje Służba Bezpieczeństwa Publicznego. Były nimi: Colima, Jalisco, Sinaloa, San Luis Potosí, Sonora, Morelos i Chiapas.
W styczniu kobiety po raz pierwszy w roku wyszły na ulice. Było to rezultatem odnalezienia w Chiapas ciała młodej lekarki, Marianny Sanchez Davalos. Sfrustrowane brakiem reakcji władz kobiety z Tuxtla Giuterrez, San Cristóbal de las Casas i Tapachula, zdecydowały się protestować w tysiącach przeciwko braku reakcji rządu i nie wykazania realnej inicjatywy wprowadzenia systemu zapobiegającego kobietobójstwu.
W lutym MORENA zdecydowało się na zrezygnowanie ze wspierania kandydata na gubernatora Guerrero. Felix Salgado Macedonio został oskarżony o przemoc seksualną. Rezygnacja z poparcia kandydata nastąpiła ze względu na największy partyjny protest, w którym postanowiło uczestniczyć aż 500 osób związanych z partią - głównie kobiet.
W marcu wybuchł kolejny skandal dotyczący kobietobójstwa. Rodziny ofiar zdecydowały się na pokrycie barier ochronnych Pałacu Narodowego fotografiami, kwiatami i pamiątkami po ofiarach przemocy przeciwko kobietom. Happening zaowocował protestami w całym Meksyku. Mur zainstalowany w Zocalo, który miał na celu chronić budowle historyczne, został obalony w dzień Międzynarodowego Dnia kobiet, jako symbol walki przeciwko opresji i chego przyzwolenia władzy na kobietobójstwo.
Na ulice miasta Meksyk wyszły tysiące kobiet, co sparaliżowało miasto, włącznie z jego metrem. Na protestach w Aguascalientes dochodzdo przemocy, przez co policja aresztowała trzydzieści kobiet, w tym jedną trzynastolatkę. Demonstracje nabierały coraz to większego poparcia, a kobiety strajkowały we wszystkich stanach.
Jedna z najbardziej wpływowych kobiet w meksykańskiej polityce aktywistycznej, Estefania Veloz, zdecydowała się na rezygnację z bycia częścią partii MORENA. Jej wyjście z partii było protestem przeciwko wcześniejszemu poparciu Salgado Macedonio. Protesty nasiliły się nie tylko na ulicach, ale i na arenie politycznej. Była kandydatka na prezydenta, Josefina Vazquez Mota (PAN), skrytykowała publicznie prezydentów Fox i Calderon, oskarżając ich o seksizm wobec polityczek i ciche przyzwolenie na przemoc ze względu na płeć w przestrzeni publicznej.
Źródła:
[1]https://freedomhouse.org/country/mexico/freedom-world/2021
[2]https://www.worldometers.info/coronavirus/#countries
[3]https://www.brookings.edu/blog/order-from-chaos/2020/08/18/poppy-eradication-and-alternative-l
ivelihoods-in-mexico/
[4]https://www.bbc.com/news/world-latin-america-59603801
[5]https://www.infobae.com/america/mexico/2021/02/22/es-nuestro-invitado-especial-amlo-dio-la-bi
envenida-a-alberto-fernandez/
[6]https://www.bbc.com/news/world-latin-america-59637370
[7]https://www.bbc.com/news/world-latin-america-59389378
[8]https://www.eluniversal.com.mx/metropoli/restauranteros-de-la-cdmx-exigen-con-cacerolazo-que
-les-permitan-abrir
[9]https://www.bbc.com/news/world-europe-59423301
[10]https://www.bbc.com/news/world-us-canada-59514465
[11]https://www.jornada.com.mx/2021/02/27/politica/006n1po
[12]https://www.bbc.com/news/topics/crr7mlg0vr2t/mexico
[13]https://www2.deloitte.com/us/en/insights/economy/americas/mexico-economic-outlook.html
[14]https://atalayar.com/en/content/mexico-femicides-increase-71-first-months-2021
[15]https://www.eluniversal.com.mx/nacion/vazquez-mota-senala-fox-y-calderon-de-violencia-de-gen
ero
[16]https://www.msn.com/es-mx/noticias/mundo/no-llenaron-el-zócalo-dice-amlo-sobre-la-marcha-de
l-8m/ar-BB1epuZw
[17]https://www.jornada.com.mx/notas/2021/03/09/estados/hubo-protestas-en-los-31-estados-en-alg
unos-se-reportan-desmanes/
[18]https://www.jornada.com.mx/notas/2021/03/07/politica/familiares-de-victimas-de-feminicidio-hace
n-una-ofrenda-en-el-zocalo/
[19]https://aristeguinoticias.com/2903/mexico/bukele-pide-justicia-por-muerte-de-ciudadana-salvador
ena-en-tulum/
[20]https://politica.expansion.mx/mexico/2020/11/25/morena-y-nueva-alianza-iran-juntos-en-2021-pa
ra-mantener-la-mayoria-en-diputados
[21]https://www.proceso.com.mx/nacional/2021/1/18/la-exembajadora-roberta-jacobson-se-hara-car
go-de-la-frontera-con-mexico-foreign-policy-256504.html
[22]https://www.infobae.com/america/mexico/2021/01/26/es-la-barata-por-eso-la-eligio-el-gobierno-lil
ly-tellez-critico-la-compra-de-la-vacuna-rusa-sputnik-v/
[23]https://www.jornada.com.mx/notas/2021/02/16/politica/rescato-inm-a-mil-189-personas-en-50-op
erativos/
[24]https://www.eluniversal.com.mx/nacion/me-suena-venezuela-fox-critica-peticion-de-amlo-para-re
ducir-consumo-de-energia-electrica
[25]https://www.jornada.com.mx/notas/2021/03/05/estados/comienzan-las-campanas-en-nl-slp-colim
a-sonora-y-guerrero/
[26]https://www.jornada.com.mx/notas/2021/03/08/capital/encapuchadas-danan-instalaciones-del-m
etro/
[27]https://www.proceso.com.mx/nacional/estados/2021/3/9/policia-de-aguascalientes-caza-mujeres
tras-protesta-hay-33-detenidos-259726.html
[28]https://www.msn.com/es-mx/noticias/mexico/estefanía-veloz-renuncia-a-morena-uno-de-los-moti
vos-la-candidatura-de-salgado-macedonio/ar-BB1enr7f
[29]https://www.bbc.com/mundo/noticias-america-latina-46057118
[30]https://www.jornada.com.mx/notas/2021/02/01/sociedad/ley-sobre-regulacion-del-cannabis-privil
egia-a-farmaceuticas-acusan/
[31]https://www.dw.com/en/mexico-congress-passes-marijuana-legalization-bill
[32]https://www.npr.org/2021/06/04/1002834498/mexico-midterm-elections-2021-violence-record-rac
es?t=1641427200015
[33]https://elpais.com/mexico/2020-12-05/el-pan-aprueba-aliarse-con-el-pri-y-prd-para-intentar-arreb
atar-el-congreso-a-morena-en-2021.html
[34]https://eu.azcentral.com/story/mexico/2021/06/04/asesinatos-de-candidatos-manchan-las-eleccio
nes-de-este-6-de-junio/7513699002/
[35]https://www.jornada.com.mx/notas/2021/02/01/estados/exigen-justicia-para-medica-pasante-ase
sinada-en-chiapas/
Białoruś
Autor: Oskar Ludwiczak
1. Nasilone represje ze strony białoruskich władz.
Ubiegły rok był czasem nasilonych represji ze strony białoruskich władz. Po kontrowersyjnych wyborach prezydenckich w 2020 roku białoruski reżim przystąpił do siłowej konfrontacji z opozycją, niezależnymi mediami, organizacjami działającymi na rzecz praw człowieka oraz zwykłymi obywatelami sprzeciwiającymi się dyktaturze Alaksandra Łukaszenki.
W ciągu 2021 roku odnotowano wzrost liczby więźniów politycznych na Białorusi (obecnie jest ich 969). Uderzono również w niezależne media, takie jak Biełsat TV. Wszczęte zostały postępowania karne wobec osób, które działają w opozycji bądź walczą o prawa człowieka. Takich postępowań jest obecnie blisko 5 tysięcy. Byli kandydaci na prezydenta Białorusi: Siarhiej Cichanouski i Wiktar Babaryka zostali skazani na karę więzienia (odpowiednio 18 i 14 lat).
Karę więzienia otrzymało również 32 pracowników mediów. Są to między innymi: przedstawicielka Biełsat TV w Mińsku Iryna Słaunikawa i dwie dziennikarki tej telewizji Kaciaryna Andrejewa i Daria Czulcowa.
Pisząc o sytuacji na Białorusi, trudno nie wspomnieć o losie tysięcy Białorusinów, którzy uciekli do krajów Unii Europejskiej z powodu represji po antyreżimowych protestach. Liczni znaleźli schronienie na terenie Polski. Organizują oni protesty (m.in. w Warszawie), które są skierowane przeciw Alaksandrowi Łukaszence i jego aparatowi władzy. Przez cały 2021 rok odbyło się wiele takich manifestacji.
Represje reżimu spadły również na przedstawicieli polskiej mniejszości narodowej na Białorusi. Prezeska Związku Polaków na Białorusi, Andżelika Borys w marcu 2021 została zatrzymana przez białoruskie służby, a następnie skazana za organizację „nielegalnej imprezy”, za jaką reżimowe władze uznały tradycyjny Jarmark Kaziuki. Wraz z nią zostali zatrzymani inni działacze ZPB: Andrzej Poczobut, Irena Biernacka oraz szefowa oddziału Wołkowysk ZPB Marina Tiszkowska.
Opozycja musiała przenieść swoją działalność za granicę. Swiatłana Cichanouska, uznawana za liderkę białoruskiej opozycji demokratycznej, odbyła liczne podróże po Europie. Spotkała się z wieloma europejskimi politykami, m.in. 9 grudnia 2021 odbyła spotkanie z prezydentem RP Andrzejem Dudą.
Porusza ona na arenie międzynarodowej tematykę trudnej sytuacji na Białorusi, łamania praw człowieka, zwalczania wolnych mediów oraz opozycji. Cichanouska podczas spotkania z prezydentem Polski podkreśliła, że „inne kraje nie były tak odważne, jak Polska” w kwestii upominania się o prawa Białorusinów do demokratycznego państwa.
2. Porwanie samolotu z białoruskim opozycjonistą.
23 maja 2021 roku doszło do porwania samolotu linii Ryanair FR 4978 relacji Ateny-Wilno. Na pokładzie znajdował się białoruski opozycjonista Raman Pratasiewicz. Samolot został zawrócony na lotnisko w Mińsku na podstawie tajnej decyzji Alaksandra Łukaszenki. Opozycjonista został aresztowany.
Zdarzenie to spotkało się ze stanowczym potępieniem ze strony przewodniczącej Komisji Europejskiej, premierów Polski, Litwy i Grecji oraz prezydenta Stanów Zjednoczonych. 24 maja na posiedzeniu Rady Unii Europejskiej zdecydowano, aby rozszerzyć sankcje wobec Białorusi, zamknąć przestrzeń powietrzną państw Unii Europejskiej dla białoruskich samolotów oraz zaapelowano do przewoźników lotniczych, aby unikano lotów nad terytorium Białorusi.
Rusłan Kulewicz, który jest białoruskim dziennikarzem przebywającym w Białymstoku, wypowiedział się, że incydent z porwaniem samolotu linii Ryanair z Ramanem Pratasiewiczem na pokładzie, pokazuje, że białoruskie służby specjalne nie cofną się przed niczym w ściganiu opozycjonistów.
3. Kryzys migracyjny na białoruskiej granicy.
Na początku lata 2021 roku Alaksandar Łukaszenka zagroził, że nie będzie powstrzymywać zmierzających na zachód imigrantów. Kryzys migracyjny rozpoczął się w czerwcu na Litwie. Kolejnymi krajami, które stały się celem ataku hybrydowego białoruskiego reżimu były Polska i Łotwa. Władze tych państw podjęły decyzję o wprowadzeniu stanu wyjątkowego na terenach granicznych z Białorusią, a rząd Litwy podjął taką decyzję na terenie całego kraju.
Reżim białoruski cynicznie wykorzystał przykry los wielu migrujących ludzi. Międzynarodowe organizacje broniące praw człowieka wciąż monitorują wydarzenia, które mają miejsce na granicach Polski, Litwy i Łotwy z Białorusią, dopatrując się często naruszeń praw człowieka. Europejska Agencja Straży Granicznej i Przybrzeżnej (Frontex) monitoruje sytuacje na wschodniej granicy Unii Europejskiej. Na Litwę Frontex wysłał pod koniec lipca 2021 r. 60 funkcjonariuszy w celu wspomagania służb zmagających się z kryzysem.
Białoruski reżim wykorzystał połączenia lotnicze z irakijskich lotnisk w celu transportu migrantów. Migranci po przylocie na Białoruś byli kierowani przez białoruskie służby na granice z państwami Unii Europejskiej z brakiem możliwości powrotu. Unia Europejska oraz poszczególne rządy muszą zmierzyć się z kryzysem migracyjnym. Ważne jest, aby mieć świadomość, że obrona granic nie wyklucza się z humanitarnym postępowaniem.
4. Zacieśnienie integracji z Rosją.
4 listopada 2021 roku odbyło się posiedzenie Wyższej Rady Państwa Związkowego. Na posiedzeniu, które odbyło się online (Alaksandar Łukaszenka przebywał w Mińsku, a Władimir Putin na Krymie) podpisano dokumenty o integracji Białorusi z Rosją.
Dekret nosi nazwę „O głównych kierunkach realizacji ustaleń porozumienia o utworzeniu Państwa Związkowego na 2021-2023 rok”. Zatwierdzona została również wspólna doktryna wojskowa. Władimir Putin podkreślił, że umowa z Białorusią może być przykładem dla innych państw byłego Związku Sowieckiego.
Źródła:
[2]https://salonpolityczny.plportal.pl/artykuly/politycznie/bialorus-podpisala-dekret-integracyjny-z-rosja#:~:text=Rosja%20i%20Bia%C5%82oru%C5%9B%20podpisa%C5%82y%20dekret%20o%20Utworzeniu%20Pa%C5%84stwa,trybie%20hybrydowym%3B%20prezydent%20Rosji%20po%C5%82%C4%85czy%C5%82%20si%C4%99%20z%20Sewastopolu.
[3]https://news.un.org/en/story/2021/11/1105672
[8]https://wiadomosci.wp.pl/cichanouska-inne-kraje-nie-byly-tak-odwazne-jak-polska-6713554737601216a
[9]https://wpolityce.pl/polityka/577360-prezydent-duda-rozmawial-ze-swiatlana-cichanouska
Rumunia
Autor: Piotr Wójcik
1. Kryzys polityczny.
Kryzys ten został wywołany na początku września i trwał prawie do końca listopada. Destabilizacja na rumuńskiej scenie politycznej wynikała z występowania wielu różnic zdań w koalicji rządzącej, tworzonej przez Partię Narodowo-Liberalną (PNL), Demokratyczny Związek Węgrów w Rumunii (UDMR) i Związek Zbawienia Rumunii (USR), co utrudniało realizację skutecznej polityki. Rozbieżności te dotyczyły między innymi walki z pandemią i reformy wymiaru sprawiedliwości.
Punktem kulminacyjnym napięć między koalicjantami był sprzeciw USR wobec programu wspierania inwestycji lokalnych (Anghel Saligny) o wartości 50 mld lejów rumuńskich, zaproponowanego przez ówczesnego premiera Florina Cîțu z PNL. Program zainicjowany przez byłego premiera zakładał między innymi rozwój obszarów wiejskich.
Tymczasem Związek Zbawienia Rumunii stał na stanowisku, iż zaproponowana inicjatywa sprzyja szerzeniu korupcji. Według USR środki z tego programu trafiłyby do lokalnych baronów partyjnych z PNL, a nie na rozwój lokalny. USR wniosła poprawki do tego programu, ale zostały one odrzucone. W międzyczasie nie została również przyjęta ustawa Związku Zbawienia Rumunii dotycząca rozwiązania Sekcji Specjalnej Sędziów Śledczych, co spotęgowało napięcia między PNL, a USR.
W związku z odrzuceniem postulatów przez premiera Cîțu i dymisji ministra sprawiedliwości Steliana Iona wywodzącego się z USR (za niezatwierdzenie programu Anghel Saligny), 7 września wszyscy ministrowie z tej partii podali się do dymisji. Następnie, dzień później wszyscy sekretarze stanu z tej formacji zostali zdymisjonowani.
Wydarzenia te doprowadziły do utraty większości przez rząd Cîțu. 5 października zostało przegłosowane w rumuńskim parlamencie wotum nieufności wobec rządu, co wymusiło konieczność powołania nowej rady ministrów.
25 listopada powołany został nowy koalicyjny rząd rumuński, w skład, którego weszły: Partia Socjaldemokratyczna (PSD), Partia Narodowo-Liberalna (PNL) i Demokratyczny Związek Węgrów w Rumunii (UDMR). Szefem rządu został Nicolae Ciucă, który na mocy umowy koalicyjnej ma pełnić ten urząd do 25 maja 2023 roku. Potem przez kolejne półtora roku premierem ma być reprezentant socjaldemokratów.
Nowo utworzona koalicja składa się z ugrupowań prezentujących odmienne stanowiska (między innymi odnośnie relacji z Unią Europejską, polityką gospodarczą czy w sprawach ideologicznych), co może powodować w przyszłości ponowne kryzysy polityczne w Rumunii. Niemniej jednak, sformowanie koalicyjnego rządu PSD-PNL-UDMR skończyło trwający prawie dwa miesiące kryzys polityczny w Rumunii.
2. Kontynuacja współpracy jądrowej z Amerykanami.
Miniony rok oznaczał również zacieśnienie rumuńsko-amerykańskiej współpracy atomowej. W marcu został przyjęty przez rząd Rumunii projekt ustawy o ratyfikacji międzyrządowej umowy między stroną rumuńską a amerykańską odnośnie bilateralnej kooperacji przy realizacji inwestycji w rumuńskiej elektrowni w Cernavodzie (podpisanej 9 października 2020 roku).
Na mocy ustawy powstać ma konsorcjum zrzeszające firmy amerykańskie, kanadyjskie i francuskie do budowy dwóch nowych bloków jądrowych (bloki 3 i 4) oraz przebudowy reaktora 1. Akt prawny wdrażający rumuńsko-amerykańską umowę o rozwoju energetyki jądrowej w Rumunii został następnie przegłosowany w parlamencie rumuńskim – najpierw w Izbie Deputowanych (izbie niższej, do której ustawa została przesłana w trybie pilnym), a później w Senacie (izbie wyższej).
Akt ten został następnie podpisany przez prezydenta Rumunii (Klausa Johannisa) i wszedł w życie 28 lipca. Przewiduje się, iż reaktor 3 będzie uruchomiony w 2030, a blok 4 w 2031 roku. Z kolei reaktor 1 ma zostać zmodernizowany i oddany do ponownego użytku w latach 2026-2028.
Według przyjętych założeń, budowa i oddanie do użytku dwóch bloków atomowych (3 i 4) przyczyni się do stworzenia 19 tys. miejsca pracy, zwiększenia dostaw energii elektrycznej do 36% i 66% całkowitej czystej energii w Rumunii. Ukończenie całego projektu w Cernavodzie pozwoli tej elektrowni zmniejszyć roczną emisję dwutlenku węgla o 20 milionów ton.
Pogłębienie dwustronnej kooperacji atomowej (Rumunia-USA) w 2021 roku miało miejsce nie tylko w związku z Cernavodzie, ale również przy rozwoju małych reaktorów jądrowych, z wyłączeniem tejże elektrowni. 2 listopada strona rumuńska i amerykańska zawarły porozumienie odnośnie budowy modularnych reaktorów jądrowych (SMR) na terytorium Rumunii, opierających się na technologii firmy NuScale. Pierwszy blok ma zacząć działać w 2028 roku, a wdrożenie umowy może skutkować stworzeniem nawet do 30 tys. miejsc pracy.
Źródła:
[3]https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2021-10-21/rumunia-kryzys-rzadowy-z-pandemia-w-tle
[4]https://biznesalert.pl/rumunia-i-usa-podpisaly-porozumienie-ws-budowy-smr/
[5]https://world-nuclear-news.org/Articles/First-contract-signed-for-Cernavoda-completion
[8]https://www.state.gov/wp-content/uploads/2021/10/21-728-Romania-Nuclear-Energy-IGA.pdf
Ukraina
Autor: Remigiusz Falkowski
1. Sankcje przeciwko ludziom Władimira Putina.
Dokonanie podsumowania rocznego z państwa takiego jak Ukraina, stanowi nie lada wyzwanie, jeśli weźmiemy pod uwagę dynamikę procesów politycznych dziejących się u naszego wschodniego sąsiada. Zdecydowanie najważniejszym i w pewnym sensie epokowym wydarzeniem były sankcje przeciwko oligarsze oraz kumowi Władimira Putina, Wiktorowi Medwedczukowi oraz jego prawej ręce, Tarasowi Kozakowi.
Obaj politycy należą do największej prorosyjskiej siły w kraju – Opozycyjnej Platformy „Za Życie”, z czego pierwszy jest jednym z jej liderów. Przez nałożenie sankcji za pośrednictwem Rady Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony, Zeleński doprowadził do zamknięcia imperium informacyjnego Medwedczuka, składającego się z trzech popularnych kanałów telewizyjnych, a jego samego praktycznie wyeliminował z życia politycznego.
Warto przy tym wspomnieć, że zarzuty wobec oligarchy są poważne. Należą do nich: finansowanie terroryzmu, uczestnictwo w przemycie węgla z okupowanych terytoriów, zdradzenie pozycji wojsk ukraińskich przeciwnikowi oraz nielegalne odnowienie koncesji na wydobycie gazu i ropy na Krymie po wejściu w zmowę z wysokim urzędnikiem rosyjskim.
To wszystko doprowadziło do przedstawienia zarzutu zdrady stanu Medwedczukowi i wzięcia go pod trwający do dziś areszt domowy. Zburzenie balansu sił w OPZŻ składających się z dwóch wewnętrznych, oligarchicznych frakcji („Gazownicy” Dmytro Firtasza, który także trafił później pod sankcję, oraz grupa Medwedczuka) doprowadziło także do permanentnego kryzysu w partii trwającego po dziś dzień. O ile w styczniu poprzedniego roku, Opozycyjna Platforma mogła liczyć nawet na ponad 20% poparcia, tak dzisiaj jej wyniki oscylują wokół 10% do 12%.
2. Dyplomacja.
Na dyplomatycznym froncie, największym echem odbił się szczyt Platformy Krymskiej zorganizowany przez Zeleńskiego, mający przywrócić temat okupowanego półwyspu do międzynarodowej agendy. Było to również istotne z punktu krajowego podwórka – bardzo często debatę publiczną w Ukrainie dominowała tematyka „DRL” lub „ŁRL” z pominięciem lub marginalizacją bezprawnie zagarniętego Krymu.
W inauguracyjnym szczycie udział wzięło 46 krajów i organizacji międzynarodowych w tym: 9 prezydentów, 5 premierów, 2 przewodniczących parlamentu oraz kilkudziesięciu ministrów spraw zagranicznych, ambasadorów i innych przedstawicieli dyplomatycznych. Po spotkaniu przyjęto wspólną deklarację o poparciu nacisków celem deokupacji półwyspu oraz odmowie uznania zmiany statutu.
Ważne dla dyplomacji ukraińskiej było także podpisanie szeregu umów wojskowych na modernizację sił zbrojnych z trzema strategicznymi partnerami: Turcją, Wielką Brytanią oraz Szwecją. Największa z nich, tj. ze Zjednoczonym Królestwem przewiduje odbudowę ukraińskiej floty, budowę dwóch nowych baz oraz odnowienie przemysłu stoczniowego.
3. Polityka wewnętrzna.
Karkołomnie przedstawiają się natomiast próby wewnętrznych reform, z których najważniejszą i wywołującą najwięcej emocji jest reforma sądów. Głównym punktem przyjętej na wiosnę ustawy jest powołanie organu o nazwie Rada Etyki, której celem jest weryfikacja przyszłych członków odpowiednika polskiej Krajowej Rady Sądownictwa w Ukrainie.
Połowa jej składu ma być obsadzona międzynarodowymi ekspertami delegowanymi przez strategicznych partnerów Ukrainy, a połowa przez krajowy samorząd sędziowski, uchodzący za skrajnie skorumpowany. Kluczem jest jednak to, że w przypadku remisu, ostatni głos ma należeć do międzynarodowych ekspertów.
13 września członkowie wspomnianego samorządu sędziowskiego odmówili wskazania swoich kandydatów do Rady Etyki, tym samym faktycznie blokując reformę sądów. Spotkało się to z masowym sprzeciwem oraz potępieniem ze strony prezydenta, społeczeństwa obywatelskiego oraz międzynarodowych partnerów Ukrainy.
W efekcie, pod koniec października wskazano kandydatów, tym samym odblokowując dalsze prace nad reformą systemu. Ich kontynuacja należy do krytycznych celów i wyzwań Zeleńskiego na 2022 rok.
Nie jest tajemnicą, że stan ukraińskiej infrastruktury, delikatnie mówiąc, nie należy do światowej czołówki. Dlatego też, wizytówką prezydenta Zeleńskiego stał się program „Wielkie Budownictwo” zakładający jej masową odbudowę i rozbudowę. W 2020 roku zespół głowy państwa poinformował o budowie i przebudowie 6500 km dróg, 258 mostów i wiaduktów, 114 szkół, 101 obiektów sportowych i 70 przychodni.
W 2021 roku program tylko się rozszerzył, a koszty remontów dróg wzrosły kilkukrotnie i osiągnęły rekordową sumę 100 mld hrywien. Jest to także wielki PRowy sukces Zeleńskiego – mimo, że finansowanie prac pochodzi z wielu źródeł, w tym samorządów, to w każdym odnawianym lub budowanym obiekcie znajduje się napis „Program prezydenta Ukrainy”.
Wątpliwości dostarcza sposób prowadzenia działań, ze względu na brak dokładnych raportów dotyczących skali prowadzonych prac oraz wyników. Podejrzaną sprawą są również przetargi, gdzie znaleziono przynajmniej kilkadziesiąt śladów korupcji.
Niezależnie jednak od mankamentów oraz problemów powstających wokół „Wielkiego Budownictwa”, program jest pozytywnie oceniany przez obywateli Ukrainy – według badania z września 2021 roku, aż 82% respondentów zauważyło poprawę stanu jakości dróg w ich miejscu zamieszkania. Jednak mimo sporej, PRowej konsumpcji sukcesu przez Zeleńskiego, ocena do kogo on należy nie przedstawia się już tak jednoznacznie. Tylko 36% badanych uznaje poprawę jakości dróg za sukces prezydenta. Niemal tyle samo, bo 33%, przypisuje je władzom lokalnym.
Źródła:
[1]https://www.bbc.com/ukrainian/news-56127093
[2]https://www.radiosvoboda.org/a/news-medvedchuk-sankciji-danilov/31352039.html
[5]https://www.slovoidilo.ua/2021/10/23/novyna/suspilstvo/rada-suddiv-obrala-kandydativ-etychnoyi-rady
Kosowo
Autor: Kamil Ptasiński
1. Nowy Prezydent.
W kwietniu urząd prezydenta objęła Vjosa Osmani. Jest to następczyni Hashima Thaci, oskarżonego o zbrodnie wojenne podczas konfliktu w Kosowie w latach 1998-1999, jako członek Armii Wyzwolenia Kosowa (UCK). Nowa pani prezydent otrzymała 71 głosy w 120 osobowym parlamencie. Przeciwko byli posłowie serbscy oraz ci z ugrupowanie Hashima Thaci.
2. Konflikt z Serbią.
We wrześniu doszło do zaostrzenia konfliktu między Serbią a Kosowem. Źródłem sporu był nakaz władz Kosowa dotyczący usuwania serbskich tablic rejestracyjnych przy wjeździe na teren Kosowa i umieszczania kosowskich. Spowodowało to protesty mniejszości serbskiej na granicy oraz chuligańskie napady na urzędy wydające te tablice. Na granicę zostali wysłani żołnierze z Serbii oraz żołnierze NATO/KFOR. Granicę odwiedził również Ambasador Rosji w Belgradzie. Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen zaapelowała do kosowskich polityków o dojście do porozumienia z Serbią.
3. Bezpieczeństwo.
Kosowscy i albańscy żołnierze wyrazili chęć pomocy Ukrainie, w szeregach NATO, w obronie przed agresją Rosji. Kraje bałkańskie, zwłaszcza Kosowo i Albania, obawiają się wpływów Rosji w swoim regionie. Kosowo, w przeciwieństwie do Albanii, nie jest członkiem NATO. Kosowo wraz z Albanią i Republiką Macedonii udzieliło pomocy afgańskim uchodźcom.
4. Kontrowersyjny wyrok.
Premier Kosowa dołączył do aktywistów żądających śledztwa w sprawie panelu sędziowskiego z miasta Gjilan, który uniewinnił 5 mężczyzn oskarżonych o molestowanie seksualne i gwałt na 19-letnej kobiecie. Lokalna platforma medialna z Kosowa dotarła do materiałów ujawniających seksistowski język używany przez grupę sędziów. W miejscowości Ferizaj (południowe Kosowo) odbyły się protesty przeciwko przemocy wobec kobiet, wywołane zabójstwem 18-letniej kobiety.
5. Język serbski z powrotem w Prisztinie.
Uniwersytet w Prisztinie, po raz pierwszy od zakończenia wojny, wprowadził do nauczania równolegle z językiem albańskim język serbski na kierunku bałkanistyka. Ma to na celu zniwelowanie podziałów etnicznych. Poprzednio język serbski był wykładany na tym uniwersytecie przed rokiem 1989.
6. Wybory samorządowe i parlamentarne.
W wyborach lokalnych centrolewicowa, rządząca partia Vetëvendosje/Samookreślenie przegrała wybory w 8 z 12 gmin. Liderem partii jest były więzień polityczny i aktualny premier Albin Kurti. W wyborach parlamentarnych Samookreślenie uzyskało 47,85% głosów i utworzyło własny rząd. Demokratyczna Partia Kosowa, powstała ze struktur UÇK, uzyskała tylko 17,26% głosów.
Źródła:
[2]https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2021-02-15/wybory-w-kosowie-wymiana-elit-rzadzacych
Czarnogóra
Autor: Kamil Ptasiński
1. Pożyczka od Chin.
W marcu rząd Czarnogóry zwrócił się do Unii Europejskiej o pomoc w spłacie długu, zaciągniętego w Chinach w 2014 r., na budowę autostrady od nadmorskiego miasta Bar do granicy z Serbią. Na początku wynosił on 944 milionów dolarów. Pierwszą ratę udało się spłacić w lipcu ubiegłego roku. Brak możliwości spłaty całego długu spowoduje zwiększenie w tym kraju wpływów chińskich.
Decyzja o budowie nowej autostrady została podjęta z powodu złego stanu starej autostrady i chęci zwiększenia przychodów z turystyki. Czas pokazał, że kredyt w chińskim banku na niemalże 1/5 PKB kraju nie był dobrym pomysłem.
2. Intronizacja Joannicjusza II.
We wrześniu, w starej stolicy państwa- Cetyni, odbyły się protesty przeciwko intronizacji nowego Metropolity Serbskiego Kościoła Prawosławnego w Czarnogórze, Joannicjusza II. Poprzedni proserbski i nacjonalistyczny Metropolita Czarnogóry i Przymorza Amfilochiusz zmarł w październiku 2020 roku z powodu powikłań po przebytym zakażeniu koronawirusem, a sam jego pogrzeb stał się ogromnym ogniskiem zakażeń.
Społeczeństwo czarnogórskie w większości jest wyznania prawosławnego, lecz należy do dwóch różnych Cerkwi, czarnogórskiej i serbskiej. Większa część wiernych należy jednak do tej drugiej. Protestowano przeciwko dużym wpływom SCP w Czarnogórze oraz domagano się przywrócenia autokefalii Czarnogórskiej Cerkwii Prawosławnej, która istniała do 1918 roku, czyli do włączenia niewielkiego państwa do królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców. Aby Cerkiew Czarnogóry mogła zostać uznana, konieczna jest zgoda SCP.
W wyniku protestów zostało rannych około 50 osób. Prezydent państwa, Milo Djukanović pojawił się na intronizacji Joannicjusza II, na której starał się zachować bezstronność, lecz podziękował protestującym za obronę Czarnogóry przed wpływami serbskimi. Wielu Serbów nie uznaje swojego zachodniego sąsiada jako państwa, lecz jako region.
Związek państwowy Serbii i Czarnogóry przestał istnieć w 2006 roku. W ostatnich latach polaryzacja mieszkańców Czarnogóry, do których zaliczają się także etniczni Serbowie bardzo wzrosła. Po przegranej w wyborach w 2020 roku socjalistycznej partii Milo Djukanovića i dojściu do władzy partii proserbskiej, poziom nacjonalistycznych incydentów na forach internetowych i poza nimi powiększył się.
Pojawiła się również propozycja ze strony Serbskiej Cerkwii Prawosławnej wprowadzenia lekcji religii do szkół. W perspektywie nowego, prawicowego rządu jest na to idealny moment, ale czy dobry, biorąc pod uwagę pogłębiający się kryzys na tle religijnym?
3. Negowanie zbrodni w Srebrnicy przez czarnogórskich polityków.
W ciągu roku dwóch polityków, burmistrz miasta Nikszić Marko Kovaczević oraz minister Sprawiedliwości, Praw Człowieka i Mniejszości, Vladimir Leposavić, dopuściło się negowania ludobójstwa muzułmańskich chłopców i mężczyzn w Srebrenicy dokonanego przez bośniackich Serbów (lipiec 1995).
17 czerwca Vladimir Leposavić został zdymisjowany głosami opozycji, jak i części partii rządzącej. Parlament głosami opozycji i dwoma głosami posłów z koalicji rządzącej uchwalił rezolucję, która wzywa do zakazu publicznego kwestionowania zbrodni w Srebrenicy oraz nakłania instytucje państwowe do ścigania zbrodni wojennych.
Wypowiedź ministra została skrytykowana przez ambasadaę Stanów Zjednoczonych oraz ambasadę Wielkiej Brytanii w Podgoricy. Niektórzy proserbscy politycy odebrali to jako próbę wywarcia politycznego wpływu na rządzących. Sprawa burmistrza Nikszića trafiła do prokuratury.
4. Nowy skład Rady Prokuratury.
Pod koniec grudnia parlament Czarnogóry wybrał nowy skład Rady Prokuratury, umożliwiając w ten sposób przeprowadzenie w przyszłości reform sądowniczych. Wybór czterech prawników i jednego przedstawiciela organizacji pozarządowej ma umożliić walkę z korupcją i przestępczością zorganizowaną. Ma to przybliżyć kraj do członkostwa w Unii Europejskiej.
Zgodnie z czarnogórskim prawem tylko 5 z 11 członków Rady Prokuratury wybieranych jest w parlamencie. Opozycja skrytykowała wybór nowych członków RP i zaznaczyła, że są oni powiązani z Serbską Cerkwią Prawosławną. W czerwcu Najwyższy Prokurator Czarnogóry, Ivica Stanković i kilkoro członków Rady Prokuratury ogłosili przejście na emeryturę.
Źródła:
[3]https://www.polskieradio24.pl/5/1223/Artykul/2801776,Czarnogora-protesty-w-dniu-intronizacji-nowego-hierarchy-Demonstrujacy-oskarzaja-Cerkiew-o-sprzyjanie-Serbii
Inicjatywa Trójmorza
Autor: Piotr Wójcik
1. Szósty szczyt Trójmorza.
8 i 9 lipca w Sofii – będącej stolicą Bułgarii – odbył się szósty szczyt Trójmorza. Dwudniowe wydarzenie zostało otwarte przez bułgarskiego prezydenta, Rumena Radeva. Inicjatywa Trójmorza to powstała w 2015 roku forma współpracy 12 państw Europy Środkowo-Wschodniej (EŚW), która ma przyczyniać się do pogłębiania współpracy gospodarczej, w szczególności w takich branżach jak: transport, energetyka i cyfryzacja.
Jednym z istotnych filarów tego formatu, jest Szczyt Trójmorza, w ramach którego najważniejsi politycy omawiają sprawy związane z rozwojem Inicjatywy. W wydarzeniu wzięli udział nie tylko politycy najwyższego szczebla państw członkowskich, ale także reprezentanci Unii Europejskiej, Niemiec czy Stanów Zjednoczonych i Grecji.
W pierwszy dzień szczytu (8 lipca) odbyło się Forum Biznesowe Trójmorza. Jednym z najistotniejszych forum dyskusyjnych była konferencja głów państw, która otwierała dwudniowy szczyt. Pierwszym przemawiającym był prezydent Bułgarii, Ruman Radev. Podkreślił on znaczenie Funduszu Trójmorza poprzez który realizowane są kluczowe inwestycje w regionie środkowoeuropejskim, w zakresie transportu, energii i cyfryzacji.
Radev uznał też, iż Trójmorze ma duży potencjał i powinno być rozwijane poprzez inwestowanie w nowe technologie, zaangażowanie sektora publicznego i prywatnego oraz pogłębianie partnerstwa zarówno wewnątrz Inicjatywy, jak i z podmiotami zewnętrznymi. Bułgarski polityk zaznaczył, iż umożliwi to pogłębienie współpracy transatlantyckiej.
Głos zabrał także prezydent USA, Joe Biden, który połączył się online z pozostałymi uczestnikami szczytu Trójmorza w Sofii. Amerykański prezydent docenił Inicjatywę Trójmorza – jako formę współpracy przyczyniającą się do budowy połączeń i wzrostu zamożności w Europie oraz zbliżającą do siebie państwa i instytucje europejskie. Joe Biden podkreślił również, że Stany Zjednoczone pozostają partnerem Inicjatywy. Prezydent USA powiedział także, iż Trójmorze promuje istotne cele, takie jak zwiększanie bezpieczeństwa i transparentności.
Tymczasem prezydent Polski, Andrzej Duda uznał Inicjatywę za współpracę, która wzmocni region Europy Środkowo-Wschodniej, jak również doprowadzi do wzmocnienia UE jako całości, a także całego bloku transatlantyckiego. Duda również wyraził zadowolenie z podjęcia tej formy współpracy przez kraje członkowskie i jej realizacji.
Natomiast w drugi dzień szczytu (9 lipca) podjęte zostały konkretne decyzje odnośnie rozwoju tej formy współpracy. Po pierwsze, przyjęto deklarację przygotowania dwóch raportów w ciągu najbliższego roku, w których określone ma być strategiczne umiejscowienie Inicjatywy Trójmorza.
Po drugie, oprócz USA, UE i Niemiec, pojawili się kolejni partnerzy tej formy kooperacji – Francja, Wielka Brytania, Grecja i Japonia. Na koniec zorganizowanego szczytu, przekazano przywództwo w Trójmorzu Łotwie, która w następnym roku będzie organizatorem kolejnego, siódmego Szczytu Państw Trójmorza.
2. Konferencja w Batumi.
19 lipca w gruzińskim Batumi miał miejsce ostatnia do tej pory Międzynarodowa Konferencja Batumska, stanowiąca platformę współpracy między Unią Europejską (UE) i państwami Partnerstwa Wschodniego (PW) – Gruzji Ukrainy i Mołdawii. Szczyt odbył się z udziałem najważniejszych reprezentantów politycznych tychże krajów PW i szefa Rady Europejskiej, Charlesa Michela.
Podczas wydarzenia omówiono możliwości zacieśnienia współpracy między Gruzją, Mołdawią i Ukrainą a Unią. Jednakże oprócz tychże dyskusji, została zawarta deklaracja (między stroną gruzińską, mołdawską i ukraińską), w której ogłoszono między innymi determinację do zacieśnienia współpracy z Inicjatywą Trójmorza.
W dokumencie Trójmorze zostało uznane za format, który ma uzupełniać działania państw-stron, we wzmacnianiu kooperacji z UE – zwłaszcza w wymiarze komunikacyjnym, cyfrowym i wykorzystania ekologicznych rozwiązań w gospodarce. Ponadto, przywódcy Gruzji, Ukrainy i Mołdawii w swoich przemówieniach na kongresie podkreślili, iż członkostwo w Trójmorzu zapewni ich państwom szybszy rozwój gospodarczy (w związku z powstawaniem nowych połączeń komunikacyjnych).
Źródła:
Niemcy
Autor: Sandy Schmit
Jakie wydarzenia polityczne miały miejsce w Niemczech w 2021 roku, jaki wpływ miały one na stosunki międzynarodowe, jak pandemia wpłynęła na gospodarkę?
1. Wybory do Bundestagu.
Jednym z najważniejszych wydarzeń Niemiec w minionym roku, zarówno dla znaczenia państwa, jak i stosunków międzynarodowych są wybory do Bundestagu, które odbyły się 26 września 2021 r. Dla wielu zaskoczeniem była rezygnacja z reelekcji Angeli Merkel - która stała na czele niemieckiego rządu od 2005 r. Po 16 latach sprawowania urzędu, kanclerz udała się na polityczną emeryturę, choć chadecy liczyli na jej dalszy udział w rządzie.
Jak przypomina brytyjski dziennik “The Economist” tylko Otto von Bismarck i Helmut Kohl sprawowali funkcję kanclerza dłużej niż Angela Merkel. Bismarck stworzył imperium, był prekursorem systemu publicznych emerytur w Europie, Kohl z kolei zjednoczył Niemcy Wschodnie i Zachodnie oraz zgodził się na zastąpienie niemieckiej marki na rzecz waluty euro. Niewątpliwie osiągnięcia A. Merkel są mniej spektakularne, nie mniej jednak często jest określana jako “żelazna dama”.
Co mogło się przyczynić do decyzji o odejściu ze stanowiska? Podczas ostatniej kadencji rządów Angeli Merkel do kilku kryzysów, w tym migracyjnego, finansowego i pandemii.
Z jednej strony kryzys migracyjny z 2015 r – kiedy to Niemcy stały się krajem docelowym dla fali uchodźców z Syrii, Iraku i Afganistanu. Temat uchodźców wówczas całkowicie zdominował dyskurs polityczny i społeczny. Kolejnym wyzwaniem była i obecnie dalej jest pandemia COVID-19, co również mogło się przyczynić do spadku poparcia bloku CDU/CSU.
Nowy gabinet stworzyła SPD (Sozialdemokratische Partei Deutschlands), FDP (Freie Demokratische Partei) oraz Zieloni - którą to koalicję nazwano “koalicją świateł drogowych” biorąc pod uwagę barwy poszczególnych ugrupowań. Stanowisko kanclerza przejął dotychczasowy minister finansów, a także wicekanclerz, Olaf Scholz. O fotel kanclerza ubiegało się jeszcze dwóch kandydatów Armin Laschet (CDU) i Annalena Baerbock (Zieloni).
Wybory do Bundestagu mają nie tylko istotne znaczenie na szczeblu krajowym, ale również na arenie międzynarodowej, patrząc chociażby na Niemcy, jako na partnera w stosunkach gospodarczych, bowiem są największą gospodarką Europy. Warto w tym miejscu przypomnieć, że Niemcy są najwyższym odbiorcą polskiego eksportu (28,9 proc. polskiego eksportu w 2020 roku trafiło do Niemiec), a także zainwestowali w Polsce najwięcej w formie bezpośrednich inwestycji zagranicznych, od roku 1989 jest to około 36 mld euro.
Zatem, jakie padały słowa po ogłoszeniu wyników wyborów w posczególnych państwach? Prezydent Joe Biden odniósł się następującymi słowami “A niech to...są twardzi!” Zarówno J. Biden, jak i O. Scholz niedawno świętowali przełom w rokowaniach na temat globalnego, minimalnego oprocentowania przedsiębiorstw operujących w skali międzynarodowej, uznając go za duży sukces.
Chiny natomiast zareagowały słowami “oczekujemy wyważonej polityki”. „Mamy nadzieję i oczekujemy, że nowy rząd niemiecki będzie kontynuował swoją pragmatyczną i wyważoną politykę wobec Chin” – tak władze w Pekinie zareagowały na wynik wczorajszych wyborów do Bundestagu, bez przesyłania bezpośrednich gratulacji żadnej z partii. W oświadczeniu chińskiego MSZ wyraźnie podkreślono duży wkład kanclerz Angeli Merkel w rozbudowę przyjaznych stosunków Niemiec z Chinami. „Chiny bardzo to sobie cenią” – powiedziała rzeczniczka resortu Hua Chunying.Przed wyborami chińscy obserwatorzy polityczni wyrażali obawę, że pod nowymi rządami w Berlinie stosunki Niemiec z Chinami mogą ulec pogorszeniu i że Niemcy będą raczej orientować się na USA, które dążą do utworzenia międzynarodowej koalicji przeciwko Pekinowi.
Rosja zamierza „kontynuować” relacje z Berlinem. Jest także zainteresowana tym, by je „dalej rozwijać” – tak rzecznik Kremla Dmitrij Pieskow powiedział dziennikarzom w Moskwie. Jak przyznał, istnieją „różnice” między oboma krajami, ale dwie strony zgadzają się, że można i trzeba załagodzić je na drodze dialogu”. „Wybory w największym kraju Europy to proces, wydarzenie, obserwowane prawie na całym świecie. My także z wielką uwagą śledzimy jego rozwój i to, co z tego wyniknie” – dodał Dmitrij Pieskow. Stosunki niemiecko-rosyjskie są obecnie bardzo napięte. Główne tematy sporów między Moskwą a Berlinem to konflikt na Ukrainie oraz cyberataki podejrzanych rosyjskich agencji na zachodnie władze. Z drugiej strony, niemiecko-rosyjski projekt gazociągu Nord Stream 2 wywołuje spór między Niemcami a ich europejskimi partnerami.
Patrząc na relacje Polska – Niemcy istotne znaczenie ma spotkanie kanclerza Olafa Scholza z premierem Mateuszem Morawieckim, które odbyło się jeszcze w grudniu 2021 r. Tematem spotkania były m.in. zagrożenia geopolityczne związane z migracją, polityką Rosji czy cyberbezpieczeństwem. Premier podkreślił, że Polska i Niemcy należą do "najaktywniejszych graczy w ramach UE" i dlatego znaczna część spotkania była poświęcona kwestiom związanym z Unią, “chcielibyśmy razem wyrazić pragnienie, by kwestie sporne były jak najszybciej zażegnane. My mamy pewien spór z KE, starałem się przedstawić panu kanclerzowi z naszej inicjatywy pewne rozwiązania”.
2. Gospodarka.
Jak wyglądała gospodarka Niemiec w 2021 r.? Inflacja w listopadzie wynosiła powyżej 5 %, co stanowi najwyższy poziom od prawie 30 lat. Niewątpliwie do tego wyniku przyczyniła się pandemia. Inflacja od miesięcy napędzana jest przez rosnące ceny energii będące reakcją na ożywienie gospodarcze po kryzysowym roku 2020. Poza tym daje się we znaki powrót do wcześniejszych stawek VAT w Niemczech, które tymczasowo obniżono, aby ulżyć gospodarce w dobie pandemii.
Powoduje to, że usługi jak i produkty stały się droższe. Do tego dochodzi brak materiałów do produkcji i przerwy w dostawach, a także wprowadzenie na początku roku daniny od emisji CO2. Inflacja jest ważnym wskaźnikiem skuteczności polityki pieniężnej Europejskiego Banku Centralnego. EBC stara się utrzymywać stopę inflacji w eurostrefie na poziomie 2 procent. Zdaniem banku, wzrost notowany obecnie w Niemczech jest chwilowy.
„Wychodzimy z założenia, że w listopadzie osiągnięto szczyt inflacyjny i że w przyszłym roku inflacja zacznie stopniowo spadać i iść w kierunku naszego celu na poziomie 2 procent”, powiedziała Isabel Schnabel z EBC w rozmowie z telewizją ZDF.
3. Nord Stream 2.
Ważnym wątkiem pod względem stosunków międzynarodowych jest gazociąg Nord Stream 2. Rurociąg o długości 1230 kilometrów, wart 10 mld euro, przy pełnej przepustowości podwoiłby bezpośrednie możliwości eksportu gazu z Rosji do Niemiec do 110 mld metrów sześciennych rocznie. Rurociąg został ukończony we wrześniu 2021, ale nie może jeszcze rozpocząć przesyłu gazu, ponieważ oczekuje na zgodę organów regulacyjnych z Niemiec i Brukseli.
Niemiecki urząd regulacji energetyki zawiesił procedurę certyfikacji NS2. Decyzja o ostatecznej certyfikacji zostanie podjęta dopiero w drugiej połowie 2022 roku. Nie zmniejsza to jednak obaw Waszyngtonu, Warszawy i Kijowa, że NS2 może zostać wykorzystany przez Rosję do celów politycznych. Obawy te nasiliły się jeszcze bardziej po tym, jak w listopadzie przepływy gazu z Rosji spadły do sześcioletniego minimum. Ceny hurtowe tego surowca wzrosły do około 800 dolarów za 1000 metrów sześciennych, czyli znacznie powyżej normalnego poziomu około 300 dolarów.
Niemcy, po rezygnacji z energii atomowej i w trakcie odchodzenia od paliw kopalnych, stoją przed trudnym wyborem. W najbliższej przyszłości źródła odnawialne będą generować jedynie stosunkowo niewielką ilość energii. Idealnym rozwiązaniem mogłaby się więc wydawać infrastruktura do tranzytu gazu, która wyklucza często kłopotliwy tranzyt przez takie kraje jak Polska i Ukraina.
Jednak w obliczu nacisków USA, by wykorzystać NS2 jako środek nacisku w celu powstrzymania Rosji od dalszej inwazji na Ukrainę, wymogów prawa europejskiego oraz sprzeciwu rządzącej partii Zielonych wobec tego projektu, Berlin znalazł się w trudnej sytuacji. - Prawdopodobnie to Niemcy najbardziej ucierpiałyby na długoterminowym zawieszeniu NS2 - mówi DW dr Anna Mikulska z Center for Energy Studies na Rice University w Teksasie. - Nie mają nawet co myśleć o staniu się hubem gazowym dla regionu - dodaje.
Źródła:
[4]https://ceo.com.pl/gospodarcze-skutki-wyborow-w-niemczech-48292
[6]https://www.dw.com/pl/po-wyborach-w-niemczech-reakcje-i-gratulacje-z-zagranicy/a-59328418
[7]https://www.dw.com/pl/niemcy-inflacja-w-listopadzie-powy%C5%BCej-5-procent/a-59969941
[8]https://www.dw.com/pl/nord-stream-2-kto-straci-a-kto-zyska-na-jego-powstrzymaniu/a-60245869
Francja
Autor: Patrycja Gąsiorek
2021 rok przebiegł we Francji pod znakiem kolejnych śmiałych kroków w polityce ekologicznej, równie śmiałej walki z osobami niezaszczepionymi, wyborów lokalnych oraz rozpoczętym wyścigiem o Pałac Elizejski, a także kryzysem migracyjnym na kanale La Manche.
1. Polityka ekologiczna.
Rok pod znakiem klimatu rozpoczął się we Francji 3 lutego, kiedy sąd administracyjny w Paryżu w przełomowym wyroku uznał odpowiedzialność państwa za kryzys klimatyczny w postaci niedotrzymania zobowiązań w sprawie redukcji gazów cieplarnianych oraz orzekł, że nielegalna jest bierna postawa państwa wobec kryzysu klimatycznego.
Proces wytoczyły trzy lata temu cztery organizacje klimatyczne, według których działalność państwa na rzecz walki z globalnym ociepleniem była niewystarczająca. Zdołały one zebrać 2,3 miliona podpisów pod petycją w ramach inicjatywy o nazwie “sprawa stulecia”. Wiosną ubiegłego roku odbyły się kolejne rozprawy dotyczące nałożenia na państwo obowiązku powzięcia dodatkowych środków w celu redukcji gazów cieplarnianych oraz walki z kryzysem klimatycznym.
W ich wyniku w lipcu ten sam sąd nakazał rządowi podjęcie do 31 marca 2022 r. środków w celu dotrzymania zobowiązań w zakresie redukcji gazów cieplarnianych, natomiast w sierpniu nałożył na państwo grzywnę w wysokości 10 milionów euro za brak poprawy jakości powietrza. Ostatni wyrok w w.w. sprawach zapadł w październiku ub. r., kiedy najwyższy sąd administracyjny Francji orzekł, że jeśli Francja nie wywiąże się do końca 2022 r. z podjętych przez siebie zobowiązań w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych, będzie na nią nakładana co 6 miesięcy kara finansowa w wysokości 78 mln euro.
Wydaje się, że naciski ze strony najwyższego sądu administracyjnego spowodowały bardziej odważne działania rządu francuskiego, z inicjatywy którego 10 kwietnia ub. r. Zgromadzenie Narodowe przegłosowało ustawę zakazującą lotów krótkodystansowych na trasach krajowych, na których istnieją szybkie połączenia kolejowe- głównie pomiędzy Paryżem a innymi dużymi miastami, takimi jak Lyon, Bordeaux czy Nantes. Wprowadzona zmiana miała na celu właśnie zmniejszenie emisji dwutlenku węgla.
Następnie, 9 listopada Prezydent Emmanuel Macron zapowiedział w telewizyjnych orędziu do narodu pierwszą od dekad budowę nowych reaktorów jądrowych. Inwestycja ta ma wspomóc Francję w osiągnięciu niezależności energetycznej oraz spełnieniu celów klimatycznych. Państwo to bowiem zobowiązało się do redukcji emisji gazów cieplarnianych o 40 proc. do 2030 roku w porównaniu z poziomami z 1990 roku. Francja zadeklarowała również osiągnięcie neutralności węglowej do 2050 roku.
2. Dalsza walka z pandemią.
Drugi rok walki z pandemią we Francji przyjął raczej formę walki z antyszczepionkowcami. Taki kurs objął Prezydent Francji Emmanuel Macron, który w lipcu ub. r. ogłosił stopniowe wprowadzanie tzw. paszportów covidowych, czyli przywilejów dla zaszczepionych związanych ze wstępem do wielu przybytków publicznych, m. in. do kawiarni, barów, restauracji, muzeów czy nawet pociągów.
Paszport mogły otrzymać także osoby, które przedstawiły negatywny wynik testu na koronawirusa sprzed max. 72 godzin lub zaświadczenie o przebytej infekcji w ciągu ostatnich 6 miesięcy. Decyzja ta nie spodobała się wielu Francuzom, którzy latem protestowali w liczbie setek tysięcy osób w wielu miastach kraju.
Należy jednak uznać ją za skuteczną, ponieważ odsetek obywateli Francji, którzy przyjęli co najmniej 1 dawkę szczepionki wzrósł o 20 proc. w ciągu 2 miesięcy od ogłoszenia tej “kontrowersyjnej” decyzji, z czego w tym samym dniu zarejestrowała się na nią rekordowa liczba niemalże miliona osób. Prezydent Macron nie rezygnuje ze swojej taktyki utrudniania życia niezaszczepionym Francuzom, których, jak oświadczył, zamierza “wkurzyć do tego stopnia, aby się w końcu zaszczepili”.
Finalnie, na początku b. r. francuski parlament przyjął rozwiązanie zastępujące dotychczasowe paszporty covidowe, które mogły uzyskać także osoby przedstawiające negatywny wynik testu na koronawirusa, paszportem szczepionkowym. Dotychczas zaszczepiło się ok. 73,3 proc. mieszkańców Francji spośród całkowitej populacji 67,3 mln Francuzów.
3. Wybory lokalne.
27 czerwca 2021 r. odbyła się we Francji II tura wyborów regionalnych i departamentalnych. Były to wybory lokalne o najniższej w historii frekwencji wyborczej, która wyniosła zaledwie ok. 35 proc. Wyniki nie zadowoliły ugrupowań głównych kandydatów o fotel w Pałacu Elizejskim.
Partia Emmanuela Macrona zdobyła 11 proc. głosów w skali kraju, natomiast skrajnie prawicowa partia Marine Le Pen zgromadziła na swoim koncie 19 proc. głosów, jednak nie zdobyła przewagi w żadnym regionie.
Największymi zwycięzcami czerwcowych wyborów okazały się centroprawicowe ugrupowania z główną partią opozycyjną na czele- Republikanami, którzy zwyciężyli w aż 7 z 13 departamentów, natomiast 6 pozostałych pozostało w rękach socjalistów.
W perspektywie nadchodzących wyborów prezydenckich wartym nadmienienia jest fakt, iż kandydatka na Prezydenta z ramienia partii Republikanów, startująca jednak w wyborach loklanych jako kandydatka niezależna, Valérie Pécresse po raz kolejny łatwo zwyciężyła w prestiżowym i zarazem największym regionie Francji- Île-de-France, co świadczy o mocnym kredycie zaufania Francuzów oraz solidnej pozycji w wyścigu o Pałac Elizejski.
4. Wyścig o Pałac Elizejski.
Coraz bardziej zaciekły staje się wyścig o fotel prezydencki we Francji, po tym jak 30 listopada ub. r. francuską sceną polityczną zatrząsł skrajnie prawicowy publicysta Éric Zemmour, ogłaszając oficjalnie swoją kandydaturę w najbliższych wyborach prezydenckich.
Na pierwszym miejscu w sondażach nadal utrzymuje się centro-lewicowy Emmanuel Macron, który ma oficjalnie ogłosić ubieganie się o reelekcję w lutym b.r., na drugim miejscu pozostaje jego rywalka z poprzednich wyborów Marine Le Pen, kandydatka skrajnie prawicowego ugrupowania Zgromadzenie Narodowe Francji (potencjalnie największa ofiara kandydatury Zemmoura). Na trzecim miejscu jest natomiast, pierwsza kobieca kandydatka na Prezydenta Francji centro-prawicowego ugrupowania Republikanów, Valérie Pécresse, która na początku grudnia wygrała wybory w ramach partii i ogłosiła oficjalnie swoją kandydaturę.
Około 30 osób z różnych stron sceny politycznej ogłosiło swoje chęci kandydowania. Oficjalna lista kandydatów na Prezydenta Francji otwarta będzie do marca 2022 r., natomiast same wybory odbędą się 10 kwietnia. Wybory prezydenckie we Francji będą o tyle ciekawsze, ponieważ zbiegną się z Prezydencją Francji w Radzie UE, która rozpoczęła się 1 stycznia i trwać będzie do końca czerwca 2022 r.
5. Kryzys migracyjny na kanale La Manche.
25 listopada ub. r. świat obiegła tragiczna informacja o śmierci 27 osób, które utonęły próbując przedostać się przez kanał La Manche, zwracająca uwagę na istniejący tam kryzys migracyjny. Już następnego dnia z inicjatywy Francji doszło do spotkania ministrów spraw wewnętrznych Belgii, Niemiec, Holandii i Wielkiej Brytanii w Calais, głównym mieście portowym na Północy Francji.
Od końca listopada jesteśmy jednak świadkami trudnej współpracy Francji i Wielkiej Brytanii, naznaczonej wzajemnymi oskarżeniami. Wielka Brytania twierdzi, że Francja nie robi tyle ile powinna, aby powstrzymać kryzys migracyjny, natomiast Francja uważa, że głównym jego powodem jest atrakcyjność brytyjskiego rynku pracy, który oferuje pracę bez żadnej identyfikacji, zatem to w obowiązku Wielkiej Brytanii leży, aby tę atrakcyjność ograniczyć.
Największe oburzenie we Francji wywołał jednak jeden z punktów listu Premiera Johnsona do Prezydenta Macrona, w którym zaproponował on odsyłanie do Francji osób, które w nielegalny sposób przedostały się do Wielkiej Brytanii. W odpowiedzi na ten list Francja odwołała zaproszenie na spotkanie dla minister spraw wewnętrznych Wielkiej Brytanii Priti Patel.
Liczba migrantów, którzy w 2021 r. przedostali się do Wielkiej Brytanii przez kanał La Manche była 3-krotnie wyższa niż w 2020 r.
Źródła:
[4]https://energetyka24.com/atom/francja-chce-jeszcze-wiecej-atomu-mocne-wystapienie-macrona-komentarz
[5]https://www.politico.eu/article/macron-france-covid-immunity-passport-vaccine-pass/
[13]https://www.politico.eu/article/frances-eric-zemmour-announces-presidential-candidacy/
[14]https://www.politico.eu/article/how-france-pivoted-to-the-right/
[16]https://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/swiat/artykuly/8302132,francja-wielka-brytania-migranci-na-kanale-la-manche.html
[17]https://www.politico.eu/article/boris-johnson-france-uk-emmanuel-macron-eu-migrants-english-channel/
Hiszpania
Autor: Paulina Stocka
1. Erupcja wulkanu na La Palmie na Wyspach Kanaryjskich.
Erupcja wulkanu La Palma w 2021 roku rozpoczęła się 19 września w miejscu Cabeza de Vaca, niedaleko miejscowości El Paraíso w gminie El Paso, na hiszpańskiej wyspie La Palma. Jest to pierwsza erupcja na wyspie licząc od wybuchu Teneguía w 1971 roku. Ustała ona 13 grudnia po 85 dniach. O wysokim ryzyku erupcji wulkanu mówiono już od lat, a eksperci z Uniwersytetu w Uppsali twierdzili, że następny wybuch na hiszpańskim archipelagu będzie podobnych rozmiarów co Eyjafjallajökull na Islandii w 2010 roku.
Szef hiszpańskiego rządu Pedro Sánchez udał się na La Palmę, rezygnując z wyjazdu do Nowego Jorku na Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych. 20 października przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen wydała oświadczenie, w którym poinformowała, że Komisja Europejska jest gotowa udzielić „w razie potrzeby dodatkowego wsparcia”.
Minister Rolnictwa, Rybołówstwa i Żywności Hiszpanii Luis Planas oraz Komisarz ds. Środowiska, Oceanów i Rybołówstwa Unii Europejskiej Virginijus Sinkevičius zadeklarowali na konferencji prasowej w mieście Vigo wsparcie dla obywateli dotkniętych erupcją wulkanu oraz zapewnili, że omawiali jaki rodzaj pomocy na szczeblu krajowym i europejskim mógłby być wysłany na dotknięty erupcją wulkanu obszar.
Unia Europejska uruchomiła również program Copernicus w celu monitorowania sytuacji. Minister Przemysłu, Handlu i Turystyki Hiszpanii Reyes Maroto oświadczyła, że „erupcja La Palmy jest atrakcją turystyczną, z której możemy skorzystać”. Podobnie wyraził się rząd Islandii, kiedy wybuchł wulkan Fagradalsfjall, i wyznaczył nawet trasę z punktem widokowym, aby turyści mogli być świadkami erupcji i tym samym pomogli podnieść się dotkniętej pandemią turystyce.
Należy jednak zauważyć, że dolina wulkanu Fagradalsfjall jest niezamieszkana, natomiast na zboczach wulkanu Cumbre Vieja znajdują się liczne domy, budynki użyteczności publicznej i firmy. Następnie, na skutek krytyki ze strony opozycji, Minister Maroto wycofała swoje słowa. Erupcja wulkanu na La Palma pomimo długości trwania i licznych strat materialnych niespowodowała ofiar śmiertelnych. Wymusiła jednak ewakuację ponad 7 tysięcy osób, a prawie 3 tysiące budynków uległo zniszczeniu.
2. Legalizacja eutanazji.
25 czerwca ub. r., w Hiszpanii weszła w życie ustawa o eutanazji. Hiszpański Kongres Deputowanych 202 głosami za, 141 przeciw i 2 wstrzymujących się, zatwierdził promowaną przez PSOE (Hiszpańska Socjalistyczna Partia Robotnicza) ustawę, która mówi, iż „nieuleczanie chorzy lub z chorobami przewlekłymi” będą mogli decydować, czy skorzystać z opieki mającej na celu poprawę jakości ich życia, czy też domagać się godnej śmierci.
Hiszpania jest siódmym krajem na świecie, który zalegalizował eutanazję obok Holandii, Belgii, Luksemburga i Kanady. Norma reguluje zarówno samą eutanazję – „bezpośrednie podanie substancji pacjentowi przez kompetentnego pracownika służby zdrowia” – jak i samobójstwo wspomagane medycznie –„receptę lub dostarczenie pacjentowi przez pracownika służby zdrowia substancji, aby mógł ją samodzielnie sobie podać".
W przeciwieństwie do innych obowiązujących przepisów na świecie, Hiszpanie ustanowili szereg warunków, które opóźniają proces eutanazji. Ogólnie rzecz biorąc, prawo to dotyczy pełnoletnich Hiszpanów lub obcokrajowców legalnie przebywających na terenie Hiszpanii. Dodatkowo, wnioskodawca musi być „w pełni świadomy” podczas podejmowania decyzji i potwierdzić swoją wolę na piśmie dwukrotnie w odstępie 14 dni.
W ciągu 2 dni od wstępnej decyzji lekarz prowadzący zobowiązany jest przeprowadzić z pacjentem rozmowę na temat m.in. możliwości opieki paliatywnej. Jeśli pacjent podtrzyma swoje zdanie, jego stan zdrowotny skonsultowany zostanie z drugim lekarzem, który w ciągu 10 dni oceni, czy spełniono wszystkie wymagania. Niemniej jednak lekarz będzie mógł odmówić uczestnictwa w procesie, jeśli będzie to "niezgodne z jego sumieniem".
Kolejno lekarz pacjenta musi przekazać wniosek do specjalnej siedmioosobowej komisji regionalnej, która wybiera dwóch specjalistów niezwiązanych ze sprawą. Oni zajmują się oceną wniosku przedłożonego przez pacjenta. W fazie końcowej wspomniana komisja zatwierdza lub odrzuca decyzję specjalistów i ma na to 19 dni. Od momentu złożenia wniosku strona zainteresowana przeprowadzeniem eutanazji może w dowolnym momencie zmienić swoją decyzję.
3. Hiszpania przyjęła nowe prawo uznające zwierzęta za „czujące istoty”. Będą one posiadać status prawny.
Od 5 stycznia br. zwierzęta są w Hiszpanii uznawane za czujące istoty, co oznacza, że nie można ich konfiskować, obejmować hipoteką, porzucać, źle traktować lub oddzielić od jednego z ich właścicieli w przypadku separacji lub rozwodu. Organ sądowy może wyrazić zgodę na udział małżonków w kosztach utrzymania i opieki nadzwierzęciem oraz zadecydować o jego losie, jeżeli nie ma porozumienia między byłymi partnerami.
Ponadto, zgodnie z reformą kodeksu cywilnego, sędziowie będą decydować o przebywaniu małoletnich dzieci z rodzicami m.in. z perspektywy traktowania zwierząt domowych i sąd może np. odmówić wspólnej opieki nad dziećmi małżonkowi skazanemu wcześniej za znęcanie się nad zwierzętami.
Te żywe istoty będą również brane pod uwagę w testamentach. Jeśli brak ostatniego oświadczenia woli, zwierzęta zostaną przekazane spadkobiercom. Jeśli nie będzie to możliwe, zostaną one przekazane organowi administracyjnemu lub ośrodkowi, któremu powierzono przyjęcie porzuconych zwierząt do czasu rozstrzygnięcia postępowania spadkowego. Jeżeli żaden z następców nie będzie chciał przejąć zwięrząt, administracja może przekazać je osobie trzeciej w celu objęcia ich opieką i ochroną.
Wprowadzone zmiany modyfikują trzy akty prawne: Kodeks cywilny, Prawo hipoteczne i Prawo postępowania cywilnego. W przygotowaniu znajduje się także projekt ustawy o dobrostanie zwierząt, który Podemos (lewicowa hiszpańska polityczna) przygotowywał od października 2021 roku i ma nadzieję zatwierdzić w nadchodzących miesiącach. Zawiera on bardziej zdecydowane środki, takie jak zakaz składania ofiar ze zwierząt bez uzasadnionej przyczyny, weto wobec wykorzystywania dzikiej fauny w cyrkach i zaprzestanie sprzedaży zwierząt domowych w sklepach. Ponadto przyszła reforma kodeksu karnego przewiduje surowsze kary za znęcanie się nad zwierzętami.
4. Rząd ułaskawia katalońskich separatystów.
22 czerwca 2021 r. hiszpański rząd ogłosił decyzję o ułaskawieniu dziewięciorga katalońskich separatystów, w tym ówczesnego wiceprzewodniczącego katalońskiej egzekutywy Oriola Junquerasa i byłej przewodniczącej parlamentu regionalnego Carme Forcadell, skazanych przez Sąd Najwyższy za organizację nielegalnego referendum niepodległościowego w tej wspólnocie autonomicznej 1 października 2017 roku.
Referendum odbyło się pomimo orzeczenia sądu, które uznało je za niezgodne z prawem. Separatyści ogłosili zwycięstwo pomimo sondaży ukazujących wielki podział opinii publicznej wokół tej sprawy, a rząd Katalonii ogłosił niepodległość.
Decyzja, zatwierdzona przez Radę Ministrów, zwolniła osądzonych z kary do 13 lat więzienia za przestępstwa, które obejmowały podburzanie do niepokojów i malwersacje środków publicznych, ale dyskwalifikuje z ponownego pełnienia funkcji publicznych. Celem hiszpańskiego premiera było otwarcie „nowego czasu dialogu” z regionem autonomicznym i zarchiwizowanie trwającej od dziesięcioleci konfrontacji.
Sondaże wskazują jednak, że ok. 60 proc. Hiszpanów nie zgadza się z decyzją rządu o ułaskawieniu katalońskich polityków. Sáncheza krytykują także zgodnie politycy centrowej partii Ciudadanos, centroprawicowej Partii Ludowej oraz skrajnie prawicowej partii Vox, a nawet część polityków jego własnej Hiszpańskiej Socjalistycznej Partii Robotniczej.
Po stronie Katalończyków wiadomość o ułaskawieniu również nie jest postrzegana jako powód do świętowania. Setki separatystów protestowało z dwóch powodów: po pierwsze, uważają, że ułaskawienie jest odpowiednikiem zniesienia kary za przestępstwo i zamiast tego domagają się amnestii, czyli ruch separatystów nie mógłby być postrzegany jako podlegający prawu karnemu. Po drugie, chociaż zwolennicy niepodległości wiedzieli, że plan Sáncheza stanowił „pierwszy krok” w celu osiągnięcia porozumienia z niepodległościowcami, opisują go jako niewystarczający, ponieważ ich pragnienie samostanowienia pozostaje w stagnacji. Dlatego też bezwarunkowo domagają się nowego referendum. Sánchez odpowiedział, że wraz z ułaskawieniem katalońskich działaczy prosi, aby nie wyrzekali się swoich idei, ale bronili ich, przestrzegając powszechnie obowiązującego prawa.
Źródła:
[3]https://www.rtve.es/noticias/20210919/palma-registra-70-nuevos-sismos/2172140.shtml
[4]https://info.igme.es/eventos/Erupcion-volcanica-la-palma
[9]https://www.nytimes.com/es/2021/06/22/espanol/espana-indultos-catalanes.html
Szwecja
Autor: Oskar Stefański
Rok 2021 w Szwecji przebiegał w sposób bardzo skomplikowany, trudna sytuacja związana z COVID-19, kryzys rządowy, kongresy partyjne i ostatecznie zmiana na stanowisku premiera deprymowały całkowicie życie społeczne i polityczne w Królestwie Szwecji. Rok nie zaczął się od niczego spektakularnego, można powiedzieć, że znacznie więcej wydarzeń miało miejsce w drugiej połowie roku.
1. Niespokojne pierwsze miesiące.
Na samym początku roku, bo już w styczniu istniało znaczne ryzyko kryzysu politycznego w kraju. Koronawirus zbierał żniwa, a opozycja względem socjaldemokratyczno-zielonego gabinetu znacznie zyskiwała. Rząd, a w szczególności premier Stefan Löfven, był bardzo mocno krytykowany przez brak podjęcia działań związanych z obostrzeniami w trakcie 2020 roku.
Liderka Kristdemokraterny, czyli Chrześcijańskich Demokratów Ebba Busch powiedziała nawet, że Boris Johnson, pomimo znacznego opóźnienia działań związanych z pandemią zachował się lepiej niż Stefan Löfven. Widać było w tym okresie także znaczny spadek poparcia dla Socjaldemokratów i liderowanie w sondażu Demoskop dla Aftonbladet Moderatów, czyli największej partii opozycyjnej.
Z kolei w marcu Szwecja żyła tragicznym zdarzeniem, które miało miejsce na samym początku miesiąca. W mieście Vetlanda napastnik zaatakował nożem 8 osób, na szczęście nikt z poszkodowanych nie zmarł, napastnika postrzeliła i obezwładniła policja. Było to wydarzenie, którym w tamtym momencie żyła cała Szwecja.
W tym samym miesiącu liderka Liberalerny, czyli Liberałów, Nyamko Sabuni zapowiedziała, że po wyborach w 2022 roku zaprzestanie popierania lewicowego rządu, jednakże będzie kontynuować popieranie rządu Löfvena (co jednak później okazało się złudne). Liberałowie wcześniej odrzucali jakąkolwiek współpracę z nacjonalistycznymi Szwedzkimi Demokratami, jednak po tej deklaracji całkowicie zmienili swoje stanowisko w tej kwestii, nawet pomimo sprzeciwu oddolnych działaczy partii.
Liberałowie niezmiennie przez cały rok osiągali tragiczne wyniki sondażowe, które nie pozwalałyby im na przekroczenie progu wyborczego, nie zmieniło się to także po przejściu do opozycji w następnych miesiącach. Z kolei także w tym samym miesiącu liderka Partii Centrum Annie Lööf zapowiedziała, że nie zerwie umowy z Socialdemokraterną, a także to iż jest chętna na wejście do rządu z Socjaldemokratami po wyborach, które odbędą się we wrześniu 2022 roku.
2. Wotum nieufności dla Premiera.
21 czerwca miało miejsce pierwsze w historii Szwecji udane głosowanie nad wotum nieufności względem szefa rządu. Stefan Löfven jako pierwszy w historii premier Szwecji został odwołany z urzędu.
Było to skutkiem niedogadania się z Partią Lewicy w kwestii pozostawienia zamrożonych czynszów mieszkaniowych. Ostatecznie rynkowych czynszów w Szwecji nie ma do dziś i nie zapowiada się na zmiany. Co ważne, aby to przegłosować Partia Lewicy musiała dogadać się z Szwedzkimi Demokratami, a trzeba przyznać, że są to partie skrajnie różne.
Głosowanie to nie zmieniło jednak wiele, Stefan Löfven 7 lipca na nowo został premierem. Jednakże z większości rządowej odeszli Liberałowie Nyamko Sabuni, a wróciła do niej Partia Lewicy. Nieco ponad miesiąc później, bo 22 sierpnia Stefan Löfven ogłosił, że po Kongresie Socialdemokraterny zrezygnuje ze stanowiska premiera Szwecji, obiecał także, że zostawi stanowisko w jak najlepszym stanie dla nowego premiera.
3. Polityka zagraniczna.
W październiku miała miejsce ciekawa rzecz, mianowicie ministra spraw zagranicznych Szwecji Ann Linde spotkała się w Izraelu z przedstawicielami Izraela i Palestyny, która uznawana jest przez Szwedów za państwo. Szwecja do tej pory miała napięte stosunki z Izraelem, ale to spotkanie znacznie je odmieniło.
Pokazało ono także, że Szwecja zamierza aktywniej grać w polityce zagranicznej. Szwedzi zaproponowali też bycie mediatorem w łagodzeniu konfliktu izraelsko-palestyńskiego, w związku z tym niedługo mają odbyć się wizyty polityków Izraela i Palestyny w Szwecji.
Z kolei grudzień w Szwecji minął pod znakiem pandemii i bezpieczeństwa zewnętrznego, związanego z napiętą sytuacją na granicy ukraińsko-rosyjskiej. Szwecja w grudniu dzięki ministrowi obrony Peterowi Hultqvistowi podpisała umowy z Ukrainą dotyczące szwedzkiego wsparcia militarnego dla Ukrainy w postaci dostaw broni.
4. Polityczny koniec roku.
W 2021 roku odbyły się zjazdy partyjne wszystkich największych partii w Szwecji, ma to zwyczajowo miejsce zawsze na rok przed wyborami parlamentarnymi. Mniej więcej w okresie od września do listopada odbyły się wszystkie. Zaczęła Partia Centrum, a skończyła Partia Lewicy. W tym roku wiele takowych eventów odbyło się w Göteborgu i dzięki temu było to miasto, na które najchętniej spoglądano.
W trakcie tych zgromadzeń politycy debatowali nad programem partyjnym na wybory, wybierali liderów (głównie pozostali dotychczasowi, poza jednym wyjątkiem) i rozmawiali o tym, z którą partią współpracować po wyborach we wrześniu 2022 roku.
Dla Szwecji kluczowy był Kongres Socjaldemokratów, na którym wybrano nowe kierownictwo partii. Stefan Löfven oficjalnie zrezygnował ze stanowiska przewodniczącego Socialdemokraterny, a jego miejsce zajęła ministra finansów Magdalena Andersson. Z kolei sekretarzem, czyli drugą najważniejszą osobą w partii został Tobias Baudin, który wcześniej był przewodniczącym jednego z największych związków zawodowych w Szwecji tj. Kommunalu.
Koniec listopada był bardo intensywny w polityce. Najpierw rezygnacja premiera Löfvena ze stanowiska premiera, następnie udane głosowanie nad nową premierką Magdaleną Andersson, potem przegłosowanie przez Chrześcijańskich Demokratów, Szwedzkich Demokratów i Moderatów budżetu opozycji, w następstwie tego odejście od koalicji Partii Zielonych i na nowo wybranie Magdaleny Andersson na pierwszą w historii kobietę na stanowisku premierki Szwecji, tym razem w rządzie całkowicie socjaldemokratycznym. Wszystko to działo się w przeciągu zaledwie tygodnia- od 24 do 29 listopada.
Na koniec roku nowa premier miała największe poparcie spośród wszystkich polityków i wygląda a to, że wszystko zaczyna iść w dobrą stronę w szwedzkiej polityce.
Źródła:
[5]https://www.politico.eu/article/sweden-social-democrats-stefan-lofven-coronavirus-critics/
[6]https://www.aftonbladet.se/nyheter/a/rgz6qw/s-inte-langre-storsta-parti-har-psykologisk-effekt
[7]https://www.svt.se/nyheter/lokalt/jonkoping/detta-vet-vi-om-det-misstankta-valdsdadet-i-vetlanda
Wielka Brytania
Autor: Bartłomiej Fiszer
Rok 2021 dla Brytyjczyków był bardzo intensywny pod kątem zmian i problemów zarówno w polityce wewnętrznej, jak i międzynarodowej. Wielka Brytania tak samo jak reszta świata cały czas musi mierzyć się z pandemią COVID-19 oraz jej skutkami, a także konsekwencjami wyjścia Zjednoczonego Królestwa z Unii Europejskiej. Przyglądając się wydarzeniom, jakie miały miejsce w tym kraju w minionym roku należy zwrócić przede wszystkim uwagę na kilka kwestii:
1. Nastroje separatystyczne.
Po opuszczeniu Unii Europejskiej przez Zjednoczone Królestwo i narastających przez to problemach gospodarczych notorycznie pojawiają się sygnały o nastrojach niepodległościowych i chęci opuszczenia Wielkiej Brytanii przez jej członków. Obraz ciężarówek ze Szkocji, pełnych gnijących krabów i ryb, zaparkowanych w połowie stycznia w ramach protestu nieopodal Downing Street, przypomniał Brytyjczykom, jakie są obecne realia.
Teoretycznie bezcłowy handel z Unią utrudnia biurokracja, już kosztująca firmy z Wysp miliony funtów. Johnson przegrał interesy rybołówstwa, a w Szkotów uderza to szczególnie. Ta kropla przepełniła czarę goryczy na północy za słynnym murem Hadriana, który zatrzymywał niegdyś szkockie plemiona. Po z górą 300 latach Szkoci jeszcze bardziej chcą wyjść z unii z Anglią i Walią.
Premier Szkocji Nicola Sturgeon po wyborach i utworzeniu nowego rządu podkreśliła, że kluczowym punktem programu jej rządu jest dążenie do przeprowadzenia referendum dotyczącego niepodległości Szkocji jeszcze w tej kadencji. Podkreśliła, że referendum ma być poprzedzone kampanią informacyjną, tak aby każdy wyborca miał prawo do w pełni świadomej i przemyślanej decyzji. Zastrzegła też, iż musi się ono odbyć w warunkach niezagrażających zdrowiu i życiu wyborców.
Podobnie niezadowolenie z panującej sytuacji pokazali mieszkańcy Irlandii Północnej, gdzie przez wiele tygodni trwały protesty północnoirlandzkich lojalistów coraz mocniej wyrażających swoje niezadowolenie sytuacją, jaka panuje po wyjściu Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej (Do umowy brexitowej dołączono bowiem tzw. protokół irlandzki, który uregulował status granicy między Irlandią Północną a Irlandią, czyli jedynej lądowej granicy między Wielką Brytanią a UE). Trudno jednak ocenić czy kolejne lata będą decydujące dla Irlandii Północnej. Premier Republiki Irlandii Micheál Martin wykluczył, aby referendum mogło być zorganizowane w najbliższym czasie.
2. Bezpieczeństwo i armia.
Premier Boris Johnson przedstawił 100-stronicowy narodowy plan dotyczący dyplomacji i obrony, szczegółowo opisując ambitne zamiary zwiększenia brytyjskiej wojskowej obecności w regionie Indo-Pacyfiku, wzmocnienia brytyjskiego potencjału odstraszania nuklearnego i walki z terroryzmem.
Do najważniejszych elementów nowej strategii obronnej Wielkiej Brytanii należą m. in.: modernizacja baz wojskowych w Kenii, Singapurze i Niemczech, wdrożenie ambitnego programu modernizacji sił komandosów piechoty morskiej „Future Commando Force”, który ma kosztować w ciągu dekady 200 milionów funtów, inwestycja 120 mln funtów w oddział „Range Regiment”, który ma realizować misje wcześniej wykonywane przez siły specjalne, redukcję sił lądowych o 77 czołgów i 760 pojazdów bojowych.
Niewątpliwie wydarzeniem wpisującym się w nowy kurs obrany przez Zjednoczone Królestwo było powołanie do życia AUKUS. Powołanie nowego sojuszu wojskowego przez Australię, Wielką Brytanię i Stany Zjednoczone słusznie stało się 15 września tematem numer jeden zarówno mediów na całym świecie, jak i zapewne przedmiotem gorączkowych rozważań w gabinetach polityków i wojskowych planistów.
UK ze swoim potencjałem naukowym i militarnym w ten sposób dokonuje realnych działań w kwestii układu sił w Azji (Regionie, który staje się szybko środkiem ciężkości geopolityki światowej, a tym samym brytyjskiego handlu, miejsc pracy, i źródła utrzymania Brytyjczyków), dołączając do najbardziej zaufanych aliantów.
Premier Wielkiej Brytanii Borys Johnson wydając oświadczenie na Downing Street 10 oraz składając wyjaśnienia przed Parlamentem Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, dzień później, podkreślił: „AUKUS jest nowym trójstronnym porozumieniem, którego celem jest wspólna ochrona bezpieczeństwa i stabilności w regionie Indo-Pacyfiku”.
Przystąpienie Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej do AUKUS, uzyskało poparcie liderów wszystkich partii politycznych brytyjskiego parlamentu. Premier uznał, że AUKUS da możliwości rozwoju naukowych i technologicznych specyficznych zdolności, powodując tym samym, że UK stanie się jedną z niewielu potęg w tym zakresie, a korzyści skali, wynikające z większej liczby zwodowanych okrętów, pozwolą na redukcję kosztów produkcji przyszłych generacji okrętów podwodnych o napędzie atomowych, jakie będą wchodziły na wyposażenia Royal Navy.
Johnson wspomniał też, że obok rozwoju i budowy okrętów w ramach AUKUS, dojdzie do przyśpieszenia rozwoju innych zaawansowanych systemów obronnych, jak cyber, sztuczna inteligencja, obliczenia kwantowe (quantum computing) oraz inne zdolności podwodne.
3. Monarchia.
Niewątpliwie najważniejszym wydarzeniem, jakie miało miejsce w brytyjskiej rodzinie królewskiej i które na długo pozostanie w pamięci Brytyjczyków była śmierć księcia Filipa.
Oficjalną informację o śmierci 99-letniego księcia Filipa przekazano 9 kwietnia około godziny 13. Komunikat królowej Elżbiety II zamieszczono na profilach rodziny królewskiej w mediach społecznościowych. „Z głębokim smutkiem Jej Królewska Mość poinformowała o śmierci swojego ukochanego męża, Jego Królewskiej Wysokości, księcia Filipa, księcia Edynburga” – przekazano. Jak dodano, mąż brytyjskiej królowej „zmarł spokojnie” nad ranem tego dnia, w zamku Windsor.
Po śmierci męża monarchini nastąpiła 8-dniowa żałoba narodowa. Zwieńczył ją prywatny pogrzeb księcia Filipa sprawowany 17 kwietnia w Windsorze, według planu przygotowanego za życia przez męża królowej. Choć uroczystość miała kameralny charakter, transmitowały ją czołowe media w Wielkiej Brytanii i na świecie.
4. Kryzys paliwowy.
Kryzys paliwowy i masowa panika, które przetoczyły się przez Wielką Brytanię zostały spowodowane przez brak odpowiedniej liczby wykwalifikowanych kierowców ciężarówek. Wielu z nich pochodziło z państw Unii Europejskiej i wróciło do domu po Brexicie. Sytuację zaostrzyła jeszcze bardziej pandemia i kilka innych czynników, jak np. wywołane przez nią opóźnienia w wydawaniu certyfikatów. Według Stowarzyszenia Transportu Drogowego (RHA) w Wielkiej Brytanii w momencie wybuchu kryzysu brakowało ok. 100 tysięcy wykwalifikowanych kierowców.
Rząd Johnsona zapowiedział przyjęcie nowych imigrantów od października, sfinansowanie kursów kandydatom na kierowców oraz wysłał listy do byłych kierowców prosząc ich o powrót do zawodu. Komentatorzy mówią wprost - To co się wydarzyło to efekt postbrexitowej polityki dotyczącej rynku pracy. Przez zahamowanie napływu pracowników z kontynentu i utrudnienie zatrudnienia dla nowych pracowników spoza Wysp Brytyjskich po prostu zabrakło rąk do pracy.
Dodatkowo pandemia zakłóciła organizację egzaminów dla nowych kierowców, które nie odbywały się niemal przez rok. Więc w efekcie firmy transportowe mają aż 90 tys. wakatów. Opóźnienia w dostawach nawarstwiały się, a odmrażanie gospodarki po pandemicznych lockdownach wpłynęło na zwiększenie podróży i wzrost popytu na paliwa. W celu zażegnania kryzysu wykorzystano wsparcie armii i jej żołnierzy, którzy pomogli dowieźć paliwo z rafinerii na stacje. Plan ten nazwano Operacją Escalin.
5. Niepodległość Barbados.
Po 55 latach od uzyskania niepodległości Barbados ogłosił się republiką, zrywając unię personalną z Wielką Brytanią i detronizując Elżbietę II. Dawna brytyjska kolonia, która uzyskała niepodległość w 1966 r., we wrześniu 2020 r. rozpoczęła proces transformacji ustrojowej i uniezależnienia się od monarchii, gdy gubernator kraju Sandra Mason ogłosiła: "Nadszedł czas, aby całkowicie zostawić za sobą naszą kolonialną przeszłość".
Podczas ceremonii koronę brytyjską reprezentował książę Karol, następca tronu brytyjskiego i przyszły szef Wspólnoty Narodów, organizacji zrzeszającej 54 członków, w większości byłych terytoriów brytyjskich. Książę Karol przybył na Barbados w niedzielę odpowiadając na zaproszenie premier Mii Amor Mottley. W Bridgetown, stolicy wyspiarskiego kraju syn Elżbiety II został powitany przez gwardię honorową, a następnie salut z 21 dział. Podczas ceremonii nie zabrakło również przesłania od królowej Elżbiety, która złożyła mieszkańcom wyspy "najlepsze życzenia szczęścia, pokoju i pomyślności w przyszłości" i podkreśliła znaczenie "kontynuacji przyjaźni" z Wielką Brytanią.
Barbados jest pierwszym krajem od niemal trzech dekad, który zdecydował się uniezależnić od brytyjskiej korony. Niewykluczone jednak, że wraz z postępem czasu takie przypadki będą się powtarzać.
Źródła:
[1]https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/swiat/2100437,1,szkocja-i-irlandia-pln-chca-niepodleglosci-co-bedzie-z-brytania.read
[5]https://www.forbes.pl/opinie/aukus-nowe-sojusze-gospodarcze-na-indo-pacyfiku/6emch37
[6]https://defence24.pl/geopolityka/aukus-wielka-brytania-wraca-do-strategicznych-korzeni-analiza
[7]https://forsal.pl/swiat/bezpieczenstwo/artykuly/8125711,wielka-brytania-reforma-sil-zbrojnych-2021.html
[9]https://www.newsweek.pl/swiat/barados-rozstal-sie-z-elzbieta-druga-wielkabrytania/l8cdd9y
[10]https://podroze.onet.pl/ciekawe/barbados-koniec-panowania-elzbiety-ii-powstaje-republika/jemkkvk
Austria
Autor: Maria Kozik
6 grudnia 2021 został zaprzysiężony nowy kanclerz Austrii — Karl Neuhammer. Zmiana na tym stanowisku nastąpiła zaledwie po 52 dniach urzędowania Alexandra Schellenberga.
1. Odejście Kurza.
Sebastian Kurz, kanclerz Austrii w latach 2017-19 i 2020-21, ustąpił ze stanowiska w paździeniku 2021 w związku z wszczęty przeciwko niemu postępowaniu korupcyjnym. Zarzuty dotyczą praktyk opłacania przychylnych Kurzowi komentarzy i sondaży w austriackich mediach za publiczne pieniądze w czasie kampanii 2016 roku. Już wcześniej austriacka opozycja oskarżała Kurza o próby "Orbanizacji" austriackich mediów. Za sztandarowy tego przykład podawała bardzo wysokie dotacje dla mediów przychylnych Kurzowi. Media te miały w praktyce umieszczanie informacji nieprzychylnych Kurzowi na dalszych stronach.
2. Następca Kurza.
Nowy kanclerz - Alexander Schallenberg był jednym z najbliższych współpracowników Sebastiana Kurza. Towarzyszył Kurzowi od początku jego rządowej kariery. Od 2013 był jednym z jego głównych doradców podczas pełnienia przez niego funkcji Ministra Spraw Zagranicznych Austrii. Po objęciu przez Kurza funkcji Kanclerza zajmował on stanowiska w urzędzie kanclerskim, a następnie stanowisko Ministra Spraw Zagranicznych Austrii.
Po tym jak Kurz ustąpił ze stanowiska Kanclerza, ale nie przewodniczącego Austriackiej Partii Ludowej (ÖVP), wyznaczył on na swojego następcę tego doświadczonego austriackiego dyplomatę, jakim bez wątpienia jest Alexander Schallenberg.
3. Czemu Schallenberg ustąpił?
02.12.2021 Sebastian Kurz niespodziewanie zapowiedział wycofanie się z wszelkiej działalności politycznej i rezygnację ze stanowiska przewodniczącego ÖVP. Tego samego dnia poinformował, że poda się do dymisji z funkcji kanclerza Austrii. Swoją decyzję argumentował stwierdzeniem, że na czele partii oraz rządu powinna stać jedna osoba. Przez całą jego, zaledwie 52-dniową, kadencje austriacka opozycja zarzucała mu pełną zależność od decyzji Sebastiana Kurza. Alexander Schallenberg ustąpił ze stanowiska 06.12.2021.
4. Obecny kanclerz — Karl Neuhammer.
6 grudnia 2021 został zaprzysiężony nowy kanclerz Austrii- Karl Neuhammer. Objął on również stanowisko szefa Austriackiej Partii ludowej. W jego gabinecie na stanowisku ministra spraw zagranicznych i europejskich zasiadł jego poprzedni, Alexander Schallenberg. Karl Neuhammer jest byłym wojskowym, sekretarzem generalnym ÖVP i ministrem spraw wewnętrznych Austrii. W austriackiej polityce zasłynął ze swojego ostrego podejścia do nielegalnej imigracji. Był również jedną z osób odpowiedzialnych za przeciwdziałanie pandemii COVID-19.
Źródła:
Włochy
Autor: Jolanta Pietrasik
1. Kryzys polityczny.
Początek roku przyniósł z Włoch wieści o kryzysie politycznym i rezygnacji dotychczasowego premiera, Giuseppe Conte, który piastował stanowisko od czerwca 2018 roku. Mimo medialnych spekulacji, nie złożył on swojego rządu po raz trzeci, natomiast do dymisji zmusiło go osłabienie dotychczasowej koalicji, składającej się z centrolewicowej partii demokratycznej i Ruchu Pięciu Gwiazd.
Do sytuacji doprowadziło wystąpienie z koalicji byłego premiera Metteo Renziego wraz z jego niewielką koalicją Viva Italia, przez co rząd Contego stracił większość w rządzie włoskim. Sytuacja była spowodowana brakiem zgody na rozdysponowanie środków z unijnego Funduszu Odbudowy, a doprowadziło to do wyboru 13 lutego 2021 nowego premiera, którym został były szef Europejskiego Banku Centralnego, Mario Draghi.
2. Kultura i sport.
Kulturalnie Włochy w tym roku triumfowały, zespół Maseskin przyniósł Włochom zwycięstwo w trakcie Eurowizji 2021 z piosenką Zitti e Buoni, tym samym 22 maja Włochy stały się gospodarzem konkursu na 2022 rok. Włosi odnieśli też zwycięstwo w trakcie tegorocznych mistrzostw Europy w piłce nożnej, pokonując reprezentację w finale 11 lipca. Mistrzostwa odbyły się pod znakiem Euro 2020, jednak zostały przesunięte o rok z powodu epidemii wirusa Sars Cov-19.
3. Dalsza walka z pandemią.
Włochy w 2021 wprowadziły jako jedne z pierwszych krajów Unii Europejskiej dodatkowe restrykcje dla osób niezaszczepionych. Tzw. Green Pass, czyli przepustki uprawniające m.in. do korzystania z kin, teatrów, pociągów, siłowni czy restauracji, mogły uzyskać jedynie osoby w pełni zaszczepione, “ozdrowieńcy” lub osoby z negatywnym wynikiem testu. Ta decyzja włoskiego rządu doprowadziła do kilkumiesięcznych protestów, które trwały w przez niemal pięć miesiący, jedynie uspokając się w listopadzie.
Źródła:
[2]https://www.rp.pl/polityka/art8703861-kryzys-we-wloszech-rzad-contego-stracil-wiekszosc
[3]https://www.wsj.com/articles/italian-prime-minister-giuseppe-conte-to-resign-11611599680
[4]https://kultura.poinformowani.pl/artykul/34388-maneskin-zwycieza-eurowizje-2021
[5]https://www.polsatsport.pl/wiadomosc/2021-07-11/euro-2020-wlochy-anglia/
Na początku listopada ub.r. zachodnie media obiegły doniesienia o kolejnej już koncentracji wojsk rosyjskich przy granicy z Ukrainą. Równolegle, rozpoczęły się spekulacje na temat możliwości rozpoczęcia przez nie pełnoskalowej inwazji, co byłoby jednoznaczne z wybuchem otwartej wojny w Europie.
Autor: Miłosz Bartosiewicz
12 grudnia mieszkańcy Nowej Kaledonii zdecydowali w referendum o pozostaniu częścią Francji.
Autor: Paulina Stocka
Nierówności społeczne i korupcja są kwestiami z którymi rejon Ameryki Łacińskiej zmaga się od lat. Jedno z najgłośniejszych śledztw, pod nazwą “Lava Jato” w Brazylii, ujawniło w 2014 roku sieć powiązań korupcyjnych obejmujące największe firmy i polityków różnych partii.
Autor: Dominik Bochenek
Frontex, czyli Europejska Agencja Straży Granicznej i Przybrzeżnej jest agencją której rola polega na kontroli migracji, zarządzaniu granicami i zwalczaniu przestępczości transgranicznej. Stworzona została w 2004 roku w celu ochrony granic zewnętrznych państw członkowskich UE i stowarzyszonych w ramach Schengen, oraz gwarancji wolnego przepływu przez granice wewnętrzne. Jest to element polityki zintegrowanego zarządzania granicami zewnętrznymi. Frontex to pierwsza europejska służba mundurowa. Jej funkcjonariusze działają pod dowództwem władzy krajowych kraju, w którym są oddelegowani. Działają nie tylko w krajach Schengen ale również poza granicami tej strefy, w krajach które posiadają odpowiednią umowę z nimi, w Albanii, Czarnogórze oraz Serbii. Działalność na terenie tych trzech państw związana jest głównie z identyfikacją i przeciwdziałaniem transgranicznej działalności przestępczej, w tym o charakterze terrorystycznym.
USA w obronie Tajwanu
21 października, bieżącego roku, podczas wystąpienia, Prezydent USA, Joe Biden zadeklarował, że w przypadku napaści zbrojnej na Tajwan, Stany Zjednoczone będą gotowe bronić Tajwanu militarnie.
Reakcją Chin na oświadczenie prezydenta Bidena był komunikat Ministra Spraw Zagranicznych Wang Wenbin, który miał być ostrzeżeniem dla Stanów Zjednoczonych. Chiński minister podkreślił w swoim wystąpieniu niepodważalność zasady jednych Chin. Dlatego też, jakiekolwiek próby łamania tej zasady przez Stany Zjednoczone nie będą tolerowane przez chińskie władze. Wsparcie USA dla Tajwanu zostało uznane przez władze chińskie jako bezpośrednia ingerencja Stanów Zjednoczonych w relacje chińsko- tajwańskie. Ponadto Chiny zagroziły, że dalsze próby mieszania się w “sprawy chińskie”mogą doprowadzić do zerwania stosunków dyplomatycznych między państwami.
Deklaracje J. Bidena w obronie Tajwanu można uznać za próbę uspokojenia obaw wyrażanych przez władze tajwańskie wobec rosnącej aktywności militarnej Państwa Środka w cieśninie Tajwańskiej. Kilka tygodni wcześniej przed wystąpieniem Prezydenta USA, chiński Minister Obrony Chiu Kuo-Cheng zapowiedział, że prawdopodobnie do 2025 roku Chiny osiągną pełną zdolność do inwazji Tajwanu. Organizowane przez chińskie władze manewry militarne na granicy z Tajwanem, z udziałem sil lotniczych i chińskiej marynarki wojennej wydają się potwierdzać determinację Pekinu do osiągnięcia tego celu. Jak podaje Centralna Agencja Informacyjna Tajwanu, chińskie myśliwce regularnie naruszają strefę identyfikacji powietrznej wyspy (ADIZ). Prowokacje chińskiego wojska na granicach terytorium Tajwanu nie są niczym nowym i nie należą do rzadkości. Nalezy jednak podkreslic, ze tak wzmożonej aktywności Chińskiej Armii Ludowo Wyzwoleńczej nie odnotowano od roku 1996 (150 naruszen strefy identyfikacji Tajwanu, tygodniowo).
Xi Jinping ostatnio zadeklarował, że “przyłączenie wyspy do Chin jest tylko kwestią czasu”. W obliczu rosnącego zagrożenia władze Tajwanu podjęły decyzje o zwiększeniu o 9 miliardów dolarów budżetu na cele obronne.
Spór między USA i Chinami
W stosunkach międzynarodowych polityka jednych Chin wyklucza jednoczesne uznawanie dwóch państw chińskich. Stosowana przez Chińską Republikę Ludową (ChRL) i Republikę Chińską (RCh) od początku ich powstania, była i jest odmiennie interpretowana przez obie strony. Każda ze stron uważa się za jedynego przedstawiciela Chin Kontynentalnych, Macau, Hong Kongu i Tajwanu.
Od wielu lat polityka zagraniczna USA wobec “kwestii polityki jednych Chin nosi w sobie znamiona dwuznaczności: z jednej strony Stany Zjednoczone formalnie uznają jako Chiny wyłącznie Chińską Republikę Ludową. Natomiast z drugiej strony, w warunkach braku oficjalnych stosunków dyplomatycznych z Tajwanem, od kwietnia 1979 roku USA zobowiązują się do udzielenia pomocy wyspie w utrzymaniu zdolności obronnych, w postaci stacjonującego wojska, szkoleń, zaopatrzenia w sprzęt wojskowy i sprzedaży broni (Ustawa Taiwan Relations Act 1979). Taki stan rzeczy daje Stanom Zjednoczonym możliwość politycznego oddziaływania na Chińską Republikę Ludową, dlatego stało się to dodatkowym powodem napięć w relacjach obu państw/mocarstw. Jednakże warto również podkreślić fakt, że w gruncie rzeczy stosunków międzynarodowych zwróciło jednak uwagę na fakt, że w gruncie rzeczy ustawa ta nie przewiduje i nie gwarantuje automatycznej i obowiązkowej obrony Tajwanu ze strony Stanów Zjednoczonych, co dla niektórych oznacza wyraźne odejście od polityki dwuznaczności.
Dlaczego Tajwan jest taki kluczowy ?
Tajwan od ponad pół wieku pozostaje w zawieszeniu między integracją z Chińską Republiką Ludową, czego nie chce większość jego społeczeństwa a niepodległością, na którą nie godzą się Chiny.
Z punktu widzenia Chin, Tajwan konstytuuje pewną alternatywę wobec komunistycznego systemu Państwa Środka, co władze chińskie postrzegają jako zagrożenie dla Chin, z uwagi na geopolityczne i strategiczne znaczenie Tajwanu w regionie Azji i Pacyfiku. Rozwiązanie problemu tajwańskiego dla Pekinu oznacza sprawowanie dominacji militarnej i politycznej w tej czesci swiata. Nie bez powodu kwestia Tajwanu od lat jest skutecznie wykorzystana jako paliwo napędowe dla partyjnej propagandy w Chinach. Uzyskanie kontroli nad “zbuntowaną prowincją jest też sprawą honoru dla chińskich komunistów, którzy wpisali ”kwestię tajwańską” do preambuły Konstytucji Chińskiej Republiki Ludowej.
Dla Amerykanów wyspa Tajwan jest strategicznie ważna dla kontrolowania aktywności Chin w regionie Azji i Pacyfiku, jak również dla skutecznego blokowania hegemonii i ekspansji gospodarczej Chin na Morzu Południowochińskim i Oceanie Pacyficznym. Dlatego też możemy wnioskować, że wsparcie Stanów Zjednoczonych dla Tajwanu ma swój istotny wymiar polityczny. Dziś jednak ta delikatna równowaga w cieśninie Tajwańskiej została zachwiana przez nacisk coraz mniej kompromisowej polityki reżimu Xi Jinpinga, jak również przez gospodarcze konsekwencje wojny handlowej USA-Chiny. Coraz bardziej agresywne zachowania Chin w polityce zagranicznej pozwalają stwierdzić , że napięcia w cieśninie Tajwańskiej powodują, że Stany Zjednoczone zaczęły publicznie rozważać możliwość ponownego stacjonowania ich sił na Tajwanie.
Dla reszty świata Tajwan jest znaczącym partnerem ze względu na jego zdolności do wytwarzania najnowocześniejszych chipów komputerowych, które znajdują szerokie zastosowanie w wielu branżach przemysłu gospodarki światowej.Taiwan Semiconductor Manufacturing Co (TSMC) to największy na świecie producent układów scalonych, w tym procesorów, chipów do smartfonów Apple, sztucznej inteligencji i wysokowydajnych komputerów. Około 60% globalnego zapotrzebowania w tym sektorze jest wytwarzane przez TSMC. Trudno jest więc ignorować wpływ polityczny i gospodarczy Tajwanu w świecie dziś niebezpiecznie zależnym od demokracji na wyspie, w którym technologia została włączona do rywalizacji między USA i Chinami jako kluczowy element ich bezpieczeństwa w sferze technologicznej.
Źródła
A. Słabisz, Kilka słów Bidena na temat Tajwanu wprowadziło napięcie na arenie międzynarodowej, Rzeczpospolita, 24 października 2021
https://www.rp.pl/dyplomacja/art19043641-kilka-slow-bidena-na-temat-tajwanu-wprowadzilo-napiecie-na-arenie-miedzynarodowej, dostep 2 listopada 2021
Biden: USA broniłyby Tajwanu w razie ataku ze strony Chin. Pekin odpowiada, Bankier.pl, 22 października 2021
https://www.bankier.pl/wiadomosc/Biden-USA-bronilyby-Tajwanu-w-razie-ataku-ze-strony-Chin-Pekin-odpowiada-8210571.html dostep 2 listopada 2021
M. Kruczkowska, Joe Biden: Będziemy bronić Tajwanu, Gazeta Wyborcza, 22 października 2021,
https://wyborcza.pl/7,75399,27719355,joe-biden-bedziemy-bronic-tajwanu.html
dostęp 2 listopada 2021
Minister obrony Tajwanu: W 2025 r. Chiny osiągną możliwość dokonania inwazji na pełną skalę, Forsal.pl, 6 października 2021
https://forsal.pl/swiat/bezpieczenstwo/artykuly/8264769,minister-obrony-tajwanu-w-2025-r-chiny-osiagna-mozliwosc-dokonania-inwazji-na-pelna-skale.html
https://www.humanmag.pl/wojska-amerykanskie-stacjonuja-na-tajwanie-od-co-najmniej-roku/
Cina: ferma opposizione a contatti militari tra Taiwan e Stati Uniti, Il sole 24 ore, 28 października 2021 https://www.ilsole24ore.com/art/cina-ferma-opposizione-contatti-militari-taiwan-e-stati-uniti-AEk734s?refresh_ce=1 dostęp 2 listopada 2021
Stachura: Tajwan znalazł się w centrum wojny o chipy USA i Chin, Biznes Alert, 26 października 2021
https://biznesalert.pl/stachura-tajwan-musi-zyc-w-kleszczach-wojny-technologicznej-usa-i-chin/
R. Czulda, Tajwan się zbroi. Własny przemysł i zakupy w USA, Defence 24, 2 stycznia 2021
https://www.defence24.pl/tajwan-sie-zbroi-wlasny-przemysl-i-zakupy-w-usa-analiza dostęp 2 listopada 2021
M. Dell’Aguzzo, Perché Taiwan è così importante per Cina e Stati Uniti, Start Magazine, 8 pazdziernika 2021
https://www.startmag.it/mondo/taiwan-cina-cosa-succede/ dostep 2 listopada 2021
Wprowadzenie
Polska, Litwa i Ukraina posiadają wieloletnie doświadczenie w realizacji wspólnych przedsięwzięć, czego przykładem może być regularnie obradujące trójstronne zgromadzenie parlamentarne lub kooperacja w ramach Wielonarodowej Brygady Wojskowej stacjonującej w Lublinie. I choć w ostatnim czasie przyzwyczailiśmy się do raczej bezproblemowej współpracy międzysąsiedzkiej, to jeszcze do niedawna stosunki pomiędzy tymi trzema państwami charakteryzowały się zmienną atmosferą, a kwestie sporne niejednokrotnie uniemożliwiały konstruktywny dialog w innych obszarach.
W dniach 17-19 września w Federacji Rosyjskiej odbyły się wybory do niższej izby parlamentu – Dumy Państwowej. Co znamienne, jeszcze przed ich rozpoczęciem niezależni eksperci określali je mianem potencjalnie najbardziej „brudnych” w historii współczesnej Rosji. Rzeczywiście, wszystko wskazuje na to, że władze w znacznym stopniu sfałszowały wyniki elekcji oraz silnie ingerowały w sam proces wyborczy.
Autor: Miłosz Bartosiewicz
Więcej...
Warning: count(): Parameter must be an array or an object that implements Countable in /home/diplo/domains/diplomacy.pl/public_html/templates/moviedom/html/com_k2/default/category.php on line 209
Wszelkie prawa zastrzeżone © przez Forum Młodych Dyplomatów.
