Introduction

This document is a recommendation of the policy strategy in the field of national defence. The
strategy itself appears as an integral element of the policy-making in security management
(Drew, Snow 1988). The main objective of this policy paper is to provide a proposal for how to
counteract the hybrid warfare threats by implementing the defence strategy.
It is worth mentioning that many countries around the world are exposed to the destabilization
campaign. The hybrid warfare issue was mentioned and widely discussed during the NATO
Transformation Seminar in 2015. At that time Jeans Stoltenberg claimed that the concept of
hybrid wars would be prioritized in the defence policies of the Central and Eastern European
countries (CEE) in upcoming years (NATO, 2015).

Context

The hybrid warfare is a special form of violent conflict which is applied by a state or non-state
actor by using military and non-military influence without any limits in a territory (Banasic,
2015). Therefore, the hybrid war can be explained basically as a mixture of conventional and
unconventional actions carried out by the second part. The fertile soil for the vast majority of
hybrid attacks is the social and economic challenges in the country, cultural or religious
differences, political crisis or unclear policies. This type of war seeks to exploit any weakness in
the current situation. Accordingly, a good governance plays a crucial role in providing stability
in the country. However, continuously developing technology leads to the building of new
communication and informational tools, which also provides more space for influencing social
and political sphere (Velijovski, Taneki, Dojchinovski, 2017).
Today this warfare may be implemented by different organizations such as private and criminal
entities, armed sub-units or terrorist groups. For instance, some tactics of asymmetric warfare
have been already used by the Taliban in Afghanistan, Hezbollah in Lebanon, and ISIL in Iraq
and Syria (Moronkova, 2018).
The situation in Ukraine is a classic example of hybrid war. The multilevel operation started with
the economic and diplomatic pressure, political interventions and cyber attacks. As a
consequence, this brought to the Russian annexation of Crimea in 2014. The takeover was
organized by unmarked soldiers, who suddenly captured main facilities on the peninsula. This
was followed by the proxy war in the Eastern territory of Ukraine. The Ukrainian case shows
that the hybrid actions could be pretext for the armed military invasion and may lead to a social
conflict (Velijovski, Taneki, Dojchinovski, 2017).

The three main features of this of modern war which is based on hybrid tactics are listed below.
1. The lack of precise legal process of hybrid crimes investigation.
The difficulty is in acсusition a party of having caused the conflict and in issuing a punishment.
The example worth mentioning is the cyberspace attacks which have taken place in Estonia,
Lithuania, and Georgia during recent years (Moronkova, 2018).
2. Majority of hybrid attacks that had happened included so-called “information war” instrument.
The tactic is aimed to introduce a destabilization in social groups via biased information
emission in mass media. This brings serious obstructions in the nature of diplomatic isolation or
undervaluing the country image in the international arena. For instance, those attacks were
presented in Europe, the Balkans and the Near East recently. Moreover, propaganda tactics had
been used by Nazi Germany and the Soviet Union in the past century (Moronkova, 2018). The
hybrid warfare takes the most dangerous form when the target is disbalance in the society. Here
the physical violence and propaganda policy actions are the most common instruments (Banasic,
2015).
3. The introduction of the civil war by the irregular technics usage. The aim of this attempt is to
minimize usage of the hostile party’s military forces by means of engaging locals into clashes
through remotely controlling the location. This type of the war is also named as non-linear
because the attacks are completed in the various fields: political, economic and social (Ibiden).

Possible solutions

The NATO offers a range of instruments for prevention the hybrid warfare. These have been
presented in 2015 in NATO’s Response to Hybrid Threats. A few of them which author finds
very effective are listed below.
1. The creation of a legal framework with the complex definition of hybrid warfare, a process of
crimes investigation and an execution of a sentence.
The danger of a conception deficiency and a lack of structured definition explains the need for
legal regulation. It is advised to conduct the investigation on the forms of hybrid threats which
occur in the country. Considering the fact that non-state groups is usually involved in the attack,
it is recommended to check all possible parties which could have the interest to introduce
destructive measures. Moreover complicated economic situation and demographic stratification
are the conducive factors to hybrid threats.
2. The implementation of the complex monitoring of offensive cyber activities and adverse
media coverage.
Current hybrid warfare may take place in various operating environments. The hostile actions in cyberspace may lead to underlining the government legitimacy or provoke a conflict among the
social groups. Therefore the creation of special monitoring units is vital. Setting a centre, office
or department for counteracting asymmetric threats could be a good solution. As an example, in
Europe was established the European Centre of Excellence for Countering Hybrid Threats which
cooperates with the brand new Intelligence Division. While the Intelligence Division deploys
more exercises and training, European Centre is focused on consulting, investigation of crimes
and research. The centres which have already contributed to the countering hybrid threats are the
following: Strategic Communications Centre of Excellence in Riga and Cooperative Cyber
Defence Centre of Excellence in Tallinn. Those units were created after cyber attacks conducted
in 2007, and in 2013 (NATO welcomes the opening of the European Centre for Countering
Hybrid Threats, 2017).
3. The importance of international cooperation in the fight against hybrid threats.
The issue of hybrid war was extended through signing the joint declaration named NATO’s
Response to Hybrid Threats in 2016 by NATO-EU strategic partnership. The cooperation on the
strategic communication can be built with a partner state which is exposed to the similar threats
in the region. Finding an ally such as a neighbour country or organization seems to be a
reasonable solution.
4. Establishment of the long-run financial perspective to support defence cooperation and
research.
The EU perspective of European Defence Cooperation brings the concept of providing countries
with financial instruments such as loans for defensive purposes. In theory, this should encourage
member-states to increase their budget spendings for defence (Brosse, 2017). The inclusion of
expenditure on the hybrid warfare prevention into the budget may facilitate the proper execution
of the strategy. This allows a country to use appropriately financial flows coming from
international organizations, plan and manage its own expenses on countering hybrid threats.

Recommendations

The paper delivers five general recommendations to the counterpart hybrid warfare strategy
which are placed below.
1. The strategy should be comprehensively supported by the legal regulations on the
governmental level. The framework established in public and private legislation with the
criminal law implication will bring the expected result in fighting with asymmetric threats.
2. It is recommended to create a governmental unit responsible for hybrid threats detection. By
taking into consideration the past experience of other countries at risk, there is a possibility to
implicate the mechanisms of observation, investigation and responding to non-linear threats.
3. To establish international cooperation in the field of collective defence against hybrid warfare
will be helpful to unite forces and exchange experience. In the event of a threat, there is recommended to find an ally in the international partner. It stands to reason that this can alleviate
the attack.
4. The financial support for hybrid warfare defence will be absolutely vital for the entire system
functioning. Proper policy with the combination of securing funds devoted to preventive
measures may lead to the decrease of risk exposure to the attack.
5. It is strongly recommended to release an information campaign in order to increase the social
awareness about the hybrid threats. This is especially applicable to the cyberspace and media
propaganda. There is a need for education in the field of cyberspace and data verification.
Additionally, training for experts and researchers in this field will be welcomed.
This list of proposals may be still varied with a more detailed description of the action and
procedures.

Bibliography
Banasic M., Akademia Obrony Narodowej , Securitologia No 1/2015, 2015, p. 19-29.
Brosse G., Deploying financial tools in support of european defence cooperation , 2017.
Drew Dennis M.; Snow Donald M., Making Strategy : An Introduction to National Security
Processes and Problems , Air University, Maxwell AFB, 1988, p.13.
Maronkova B., NATO in the new hybrid warfare environment , Ukraine Analytica, 2018.
NATO, Joint declaration by the President of the European Council, the President of the
European Commission, and the Secretary General of the North Atlantic Treaty Organization ,
2016.
NATO, Keynote speech by NATO Secretary General Jens Stoltenberg at the NATO
Transformation Seminar , Washington DC, 2015.
NATO, NATO’s Response to Hybrid Threats , 2016, p. 259.
NATO, NATO welcomes opening of European Centre for Countering Hybrid Threats , 2017.
Velijovski G. , Taneki N., Dojchinovski M., The danger of “hybrid warfare” from sophisticated
adversary: the Russian “hybridity” in the Ukrainian conflict , Defence and security analysis,
2017.

Wywiad z Markiem Prawdą, Dyrektorem Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w  Polsce, a także byłym ambasadorem RP w Szwecji i Niemczech oraz Stałym Przedstawicielem RP przy Unii Europejskiej

Jan Pabisiak: Panie Dyrektorze, dziękuję za Pańską zgodę na udział w roli eksperta w tym wywiadzie. Na  początek chciałbym spytać Pana, jako doświadczonego dyplomatę i urzędnika, jakie znaczenie miała dyplomacja dla budowy niepodległego Państwa Polskiego i jego pozycji na arenie europejskiej?

Marek Prawda:W dawnej Polsce było takie powiedzenie: "Jak chcesz coś zrobić dla Twojego kraju, to musisz się bić z geografią". Opisywano w ten sposób fatalizm polskiego położenia, życie w przeciągu geopolitycznym, brak dobrego wyjścia. Myślę, że to powiedzenie dobrze oddaje wyzwanie, przed jakim stanęła wtedy polska dyplomacja.

Z jednej strony była ona ważnym składnikiem przełomu, który dokonywał się po pierwszej wojnie światowej. Polska stała się całkowicie niepodległym państwem.  Odbudowywała granice i scalała ziemie trzech zaborów, łączyła bardzo zróżnicowane grupy społeczne i etniczne.  Były to podstawowe zadania elit, które się tworzyłyi które mogą być ze swego dorobku naprawdę dumne. Równocześnie trzeba było opowiedzieć światu o nas w taki sposób, żeby ten proces mógł być stabilny, żeby uzyskał międzynarodowe wsparcie. Żeby ważni gracze uznali, że Polska zasługuje na niepodległość i zrobi z niej dobry użytek.  Ktoś musiał na przykład skutecznie wpłynąć na Francuzów, żeby udzielali nam wówczas pośredniego, ale niezwykle istotnego wsparcia. Nie  zapominajmy, że Polska musiała toczyć samotne walki o ugruntowanie swej państwowości i że były one skuteczne. Nasiprzeciwnicy byli wtedy podzieleni, działali osobno, co trzeba było szybko wykorzystać, i tak  się stało w dużej mierze za sprawą dyplomacji, autorytetu i wagi głosu wielu wybitnych postaci.

Z drugiej strony cały okres międzywojnia to czas zmagania się z zagrożeniami zewnętrznymi. Moskwa i Berlin wzmacniały się stopniowo i wysuwały wobec nas roszczenia terytorialne. Rosja Sowiecka zaczęła marzyć o  światowej rewolucji proletariackiej a Niemcy o Tysiącletniej Rzeszy. Dyplomacja musiała funkcjonować w  niesprzyjającej konfiguracji geopolitycznej, nie było ucieczki od "bicia się z geografią".  Pomysł powołania federacji państw między Polską a Rosją nie powiódł się. Polityka równego dystansu wobec Moskwy i Berlinapokazywała swoje ograniczenia i pułapki. Wykorzystywanie niemieckich działań do zajęcia Zaolzia i stawiania ultimatum Litwie było działaniem niegodnym. Ale jednocześnie Polska odrzuciła ofertę współudziału z  hitlerowskimi Niemcami w ekspansji na Wschód. Zabiegi polskiej dyplomacji o urealnienie sojuszu wojskowego z Francją nie były tym razem nieskuteczne. Przed II wojną światową przygotowanie kraju okazało się niedostateczne, a obietnice sojuszników nierealne. Polska znalazła się w sytuacji bez wyjścia. Czy  polska dyplomacja mogła wtedy zrobić cokolwiek, żeby odwrócić bieg wydarzeń? Prawdopodobnie był on w ówczesnej sytuacji nieuchronny.

Jan Pabisiak: Jakie analogie i różnice widzi Pan w działaniach polskiej dyplomacji po 1989 roku?

Marek Prawda: To też był czas geopolitycznego szczęścia, okna możliwości, wprowadzania wolnej Polski na  scenę polityki międzynarodowej. Przy czym uzyskaliśmy swego rodzaju "nadwyżkę znaczenia" jako kraj, który dzięki ruchowi Solidarność w dużym stopniu przyczynił się do zjednoczenia Europy. Polska dyplomacja miała silny mandat do apelowania o europejską solidarność, do upominania się o rozszerzenie struktur międzynarodowych, politycznych i gospodarczych. Dyplomacja III RP mogła podjąć się zadania przełamania historycznego fatalizmu naszego położenia geograficznego, potencjał zagrożenia przekształcić w szansę. Zamiast "bić się z geografią", mogła z nią wreszcie współpracować. Myślę, że mitem założycielskim polskiej dyplomacji po 1989 roku było to, że odnaleźliśmy wspólnotę losów z sąsiadami i resztą kontynentu. Mam w  tej kwestii bardzo osobiste wnioski.

Pamiętam, jak latem 1989 roku, jako współpracownicy Komitetu Obywatelskiego „Solidarność”opiekowaliśmy się Warszawie uciekinierami z byłej NRD. Polska po czerwcowych, częściowo już wolnych wyborach, próbowała tworzyć pierwszy w regionie niekomunistyczny rząd. Ożywiło to protesty w innych krajach rządzonych jeszcze przez komunistów. Niemcy z byłej NRD zaczęli masowo uciekać przez Węgry lub  Czechosłowację do Austrii. Ale z czasem zamknięto tamte granice, więc przyjeżdżali od końca sierpnia już  do Polski – było to w sumie ok. 6 tysięcy osób - żeby przez prawie już wolną Polskę dostać się do Niemiec Zachodnich. Przed desygnowanym ministrem spraw zagranicznych Krzysztofem Skubiszewskim oraz tworzonym rządem stanął dylemat: jak spełnić humanitarny obowiązek wobec uchodźców, ale jednocześnie nie  zaprzepaścić szansy dla regionu? Każdy nieodpowiedzialny ruch mógł sprowokować Moskwę do  zawrócenia z drogi stopniowych reform i pozbawić nie tylko nas, ale i sąsiadów szans na demokratyzację. Niektórzy przywódcy państw bloku wschodniego apelowali o zbrojne wkroczenie do Polski  i "udzielenie jej braterskiej pomocy dla ratowania komunizmu". To nie były żarty.

Zetknęliśmy się wtedy w Warszawie z uciekinierami, ludźmi z sąsiedniego kraju, którzy mieli marzenie o życiu w wolnym i demokratycznym społeczeństwie. Ich marzenie było częścią naszego. I tylko razem mogliśmy je  spełnić. Jaki nam się uda, to im też. Tak wtedy rozumiałem "Europę". A cała historia uciekinierów znalazła szczęśliwy koniec, wynegocjowano możliwość przewiezienia ich pociągami do RFN. A niebawem, w  listopadzie 1989 roku, upadł Mur Berliński.

Z tej wspólnoty losu, dyplomacja wywiodła koncepcję polsko-niemieckiej wspólnoty interesów.Niemcy zainteresowane były utrzymaniem zjednoczenia i zawdzięczali je w dużej mierze Polsce, a Polska - godząc się na zjednoczenie - chciała mieć pewność, że nowe Niemcy nie będą zagrożeniem dla nikogo, a my także wstąpimy do struktur UE i NATO, bo tylko będąc w tych samych strukturach, Polacy i Niemcy, przyczyniąsię do stabilizacji w regionie. Wierzyliśmy, że pomoże to pokonać fatalizm, który wisiał nad  II  Rzeczpospolitą, kiedy należało układać się z Niemcami przeciw Rosji lub z Rosją przeciw Niemcom. Rok 1989 otworzył nowe możliwości przed polską polityką zagraniczną i jej dyplomacją.

Jan Pabisiak: Powiedział Pan, że udało nam się osłabić zagrożenie płynące z naszego położenia, m.in.  dzięki wejściu do struktur euroatlantyckich. Czy jednak nie jest to powrót do formatu układania się z  kimś przeciw trzeciej sile, w tym przypadku przeciw naszemu wschodniemu sąsiadowi?

Marek Prawda: Żyjemy w świecie współzależności opartym na sojuszach międzynarodowych. Struktury takie jak UE nie są skierowane przeciw nikomu, ich celem jest takie zorganizowanie współpracy  we wszystkich możliwych dziedzinach, żeby nikt nie miał interesu we wzniecaniu konfliktów. NATO początkowo było sojuszem obronnym wobec zdefiniowanych i niezdefiniowanych, ale możliwych zagrożeń. Dzisiaj sojusze nie  określają siebie poprzez ustalenie wspólnego wroga, lecz są raczej próbą wyciągania wniosków z całej historii świata. Pokazuje ona, że nie ma stabilnych rozwiązań, kiedy państwa organizują się wokół mocarstw regionalnych i arena międzynarodowa jest polem wyłącznie dla umów bilateralnych i, w gruncie rzeczy, jakiejś wersji koncertu mocarstw. Setki lat doświadczeń dowiodły, że zawsze kończy się to tak samo i  ludzkość nauczyła się grupować w nieagresywnych sojuszach, żeby maksymalnie zmniejszać ryzyko konfliktów i wojen, ale także by być przygotowanym na wypadek agresji zewnętrznej. Zupełnie nie odbierałbym Sojuszu Północnoatlantyckiego jako wyraz złych zamiarów pod jakimkolwiek adresem. Polska po 1989 roku miała jedno wielkie marzenie o przystąpieniu do Unii Europejskiej, równolegle staraliśmy się o wejście do sojuszu wojskowego. Uważaliśmy, jak wszyscy,  że wzrost poziomu bezpieczeństwa to niezbędny warunek stabilizacji politycznej i gospodarczej. Polska żyła przez stulecia w  przeciągu między Wschodem a Zachodem, czyli nigdzie, a nikt nie chce mieszkać "nigdzie". W  tym sensie przystąpienie do UE, a także do NATO (w przyszłym roku będziemy świętować odpowiednio 15. i 20. rocznicę akcesji), to jest historyczna zdobycz Polski, ponieważ dała nam coś, czego w całej swej historii Polska w tym stopniu nie miała. Bezpieczeństwo i trwałe zakotwiczenie cywilizacyjne.

Jan Pabisiak: Co sądzi Pan o roli polskich dyplomatów w instytucjach unijnych? Czy Polaków jest w  Europejskiej Służbie Działań Zewnętrznych za mało? Z czym nasz wpływ na dyplomację europejską jest związany?

Marek Prawda: Polska od początku działania Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych miała kilku ambasadorów i wielu dyplomatów w unijnych placówkach zagranicznych. Jest ich jednak stanowczo zbyt mało jak na nasze możliwości i ambicje. Nie jest tajemnicą, że stosunkowo mało Polaków ubiega się o pracę w instytucjach unijnych, było to zawsze wyzwaniem. Na pewno stan obecny nas nie zadowala, ale rola polskich dyplomatów w UE to także skuteczność w promowaniu i realizacji naszych propozycji, jak na przykład Partnerstwa Wschodniego czy wspieranie starań Ukrainy o zbliżenie z UE w ostatnich dziesięcioleciach. To są bardzo mierzalne efekty polskiej działalności, uważam , że w ten sposób należy oceniać polską obecność i wpływ na to, co się dzieje na linii UE - reszta świata. W końcu polityka wschodnia UE, tak często krytykowana, to ta "geograficzna" polityka unijna, w której powstało najwięcej instrumentów i  stosunkowo najwięcej środków było przez wiele lat przeznaczanych przez UE, żeby wspierać transformację polityczną i gospodarczą w regionie. Tu rola Polski była zasadnicza.

Kiedy byłem ambasadorem w Szwecji w latach 2001-2005, zaproponowaliśmy organizację forum wzorowanego na przedakcesyjnej platformie współpracy Polska-Niemcy, aby wspólnie ze Sztokholmem wspierać naszych wschodnich sąsiadów, którzy w  przewidywalnym czasie pozostaną poza Unią. By  nie  stawiać nowych barier. Polska na początku stulecia stanęła przed dylematem,  żeby przez wstąpienie do UE nie tworzyć nowego problemu, ale ułatwić w przyszłości wejście do Wspólnoty nowych państw. Początkowo nie nazywaliśmy tego Partnerstwem Wschodnim, ale kiedy nowy mur poakcesyjny musiał powstać, miał on na szczęście sporo „dziur". Nieprzyjęte do 2004 roku państwa nie powinny były czuć się odrzucone. Sami wiemy najlepiej, co to znaczy, być oddzielonym od Europy przez wiele lat. Gdybym miał krótko sformułować cele polskiej dyplomacji względem sąsiadów, zacytowałbym ukraińskiego pisarza Jurija Andruchowycza, którego pytaliśmy, co możemy teraz dla nich, jako narodu ukraińskiego, zrobić? Odpowiedział: "Specjalnie nic, powiedzcie tylko tym na Zachodzie, że my też istniejemy.” Polska dyplomacja przez wiele lat tego się trzymała, przypominając wszystkim, że nasi sąsiedzi też mają europejskie marzenia i  że czasem znajdują się w  dramatycznych sytuacjach właśnie przez to, że bronią naszych europejskich wartości. Ich poświęcenie jeszcze bardziej wzmacnia nasze wzajemne zobowiązania.

Jan Pabisiak: Czy można, Pana zdaniem, znaleźć złoty środek pomiędzy opiniami mówiącymi o uległości naszej dyplomacji a pomysłami na daleko idącą izolację od naszych partnerów zagranicznych? Jaki powinien być nasz stosunek do różnych form współpracy międzynarodowej?

Marek Prawda: Polityka zagraniczna nie może być oceniana według kryterium asertywności czy uległości. To  kryteria zastępcze, odwracające uwagę od tego, co naprawdę ważne. Dyplomacja ma być po prostu skuteczna.Kilka lat temu byłem w gronie negocjującym budżet wieloletni dla Polski w  UE. Przygotowywano budżet na okres 2014-2020 i wówczas polski premier, który przyjeżdżał do Brukseli na szczyty Rady Europejskiej, spotykał się najpierw z reprezentantami państw członkowskich, biorców netto, które są  szczególnie zainteresowane polityką spójności i wyrównywaniem różnic. Spotkania te były na prośbę kolegów z innych krajów zawsze zwoływane przez Polskę. Uważano, że to polski premier powinien się potem na Radzie wypowiadać w imieniu tzw. grupy przyjaciół polityki spójności, bo będzie najbardziej wiarygodny i  skuteczny w tej roli. Oceniano, że Polska jest najlepszym przykładem kraju, który wprowadzanie demokracji umiał przełożyć na dobre wyniki gospodarcze. Miała też opinię kraju rozsądnie wydającego środki unijne. Uważano, że ma tytuł do postawienia się bogatszym.

Reputację i siłę głosu Polsce dawało nie to, że tupała nogą i opowiadała, że jest "asertywna", tylko to, że  dbając o własne interesy, realizowała ważny cel unijny, pilnowała, żeby nie dochodziło do podziałów. Jak  się robi coś istotnego dla wspólnoty, to dużo łatwiej realizuje się także interesy własne. W  budżecie,  który był ogólnie mniejszy niż w poprzednim rozdaniu o 40 mld euro, Polska otrzymała o  4,5  mld więcej. Nie miało to nic do rzeczy z asertywnością bądź uległością, lecz wyłącznie z tym, że było się wśród tych, którzy budowali, a nie psuli. Bo głównie to się liczy.

Przed 2013 r. ważne było, żeby zawierać mocne koalicje i argumentować, że budżet siedmioletni ma być budżetem konwergencji oraz premiowania tych, którzy z sensem wydają pieniądze – które to zresztą nam niesłychanie pomogło. Jak Pan wie, zaczęły się właśnie negocjacje nad budżetem na okres 2021-2027 i  to  będzie prawdziwy test skuteczności dla każdej dyplomacji, czy uzyska wpływ na to, jak rozdzielać pieniądze i  niwelować różnice między biednymi a bogatymi. Już widać jednak, że obecny budżet nie będzie raczej budżetem konwergencji, tylko budżetem "reagowania na sytuacje kryzysowe", wspierania na przykład regionów na południu Europy, które nie doczekały się unijnej solidarności.

Jan Pabisiak: Co sądzi Pan o formatach współpracy regionalnej, w których uczestniczy Polska? Czy osłabiają one, czy raczej dopełniają proces integracji europejskiej?

Marek Prawda: Mogę się odwołać do moich lat brukselskich, kiedy Grupa Wyszehradzka wpisała się w  brukselski pejzaż współpracy regionalnej. Większość państw działa w formatach regionalnych. Zadaniem Brukseli było zachęcanie do pielęgnowania takich formatów, ale tak, żeby wzmacniały one wspólnotę. Zawsze przestrzegano przed koncentrowaniem się na agendzie defensywnej i wyłącznie własnych interesach. Szanse na ich realizację są większe, kiedy kraj stara się rozwiązać problem znaczący dla większości krajów. Nie liczy się to, jak bardzo wydłuża się listę argumentów defensywnych, mówi o tym, "z czym się nie  zgadzamy", lecz to, na ile jest się skutecznym w realizacji celów wspólnych. Wtedy jest łatwiejsze zrealizowanie celów ważnych również dla nas samych. To zasada, która sprawdza się także przy  wspomnianym budżecie. Poza tym formaty regionalne są bardzo dobrym poligonem dla polityków, którzy nie mają doświadczenia w działaniach wielostronnych. Taki format bywa terenem testowania postulatów, a jednocześnie pozyskiwania wsparcia dla nich.

Innym przykładem jest Trójkąt Weimarski. Część mojego pobytu w Brukseli w roli Stałego Przedstawiciela RP przy UE przypadło na kryzys ukraiński. Pamiętam, kiedy przy stole z 28 przedstawicielami państw członkowskich  nie było specjalnego zrozumienia zagrożeń ze wschodu – uważano, że Europa dzieli się na kraje, które mają "urazy" wobec Rosji ze względu na trudną przeszłość  oraz takie, które mają w  tej  sprawie "poglądy". Rozwiązaniem problemu miałoby więc być uspokojenie tych, którzy maja urazy.Zawsze trudno było nam przeforsować jakąś wspólną deklarację na rzecz wspierania Ukrainy.

Ale to się powoli zaczęło zmieniać, kiedy zajął się tym TrójkątWeimarski. W gronie trzech ambasadorów zaczęliśmy przekonywać resztę, że nie chodzi tu o "obsesje", lecz obiektywne zagrożenie dla architektury pokoju w Europie. Do dzisiaj nie jesteśmy całkiem zadowoleni ze stanu relacji UE ze wschodnimi sąsiadami, ale  nie  ma już w UE przynajmniej podziału na tych z "urazami"i  tych z "poglądami" - jest pewien wspólny mianownik, element zrozumienia zagrożeń, które mogą powstać, jeśli dopuścimy do odrodzenia imperializmu na  Wschodzie.

Jan Pabisiak: Na koniec chciałbym dowiedzieć się, co myśli Pan o przyszłości polskiej dyplomacji w Europie i  co uważa Pan za ważne dla naszego korpusu dyplomatycznego, jeśli chodzi o współpracę z naszymi sojusznikami na kontynencie europejskim.

Marek Prawda: Ja myślę, że dla Polski bardzo ważne jest kontynuowanie tej linii "współpracy z  geografią", to znaczy wykorzystywania atutów położenia, utrzymywania dobrych stosunków z  najważniejszymi partnerami europejskimi. To bardzo wzmocniło szanse polskiej gospodarki, pozwoliło mówić mocniejszym głosem i teraz, kiedy Europa sama znalazła się na zakręcie, gdy ustala się nowy budżet wieloletni, gdy toczą się dyskusje na temat przyszłości Unii, to jest właśnie czas na zdobywanie sojuszników, a nie stwarzanie problemów.

Polska nie powinna pozwalać sobie na utratę wsparcia kluczowych partnerów. Powinna też unikać ryzyka Europy wielu prędkości, bo to oznaczałoby odcięcie od wpływu iśrodków. Powinniśmy uczestniczyć w  kluczowych dla Europy politykach, bo jeśli dla całej Wspólnoty jakieś kierunki są ważne, to nie może tam brakować Polski. Potrzebujemy także realizmu w opowieści europejskiej, jasnej odpowiedzi na pytanie, dlaczego Unia jest najskuteczniejszą ochroną dla nas i naszych firm na rynku globalnym.

Nie potrzebujemy tkliwej utopii o UE, lecz przekonujących argumentów o tym, że to właśnie ona może nas ochronić przed ciemnymi stronami globalizacji. Unia nie jest może rajem dla ziemi, ale jest w miarę bezpiecznym miejscem w niespokojnych czasach. Dzisiaj, kiedy Brytyjczycy wychodzą z UE, warto sobie uświadomić, że przystąpienie Polski do Unii Europejskiej było zakotwiczeniem się Polski w świecie zachodnich wartości, instytucji i regułfunkcjonowania. Robię tu aluzję do wypowiedzi, które odsuwają Polskę od UE lub umniejszają znaczenie naszego członkostwa. Ryzyko związane zwystąpieniem Polski z Unii jest większe niż w przypadku Wielkiej Brytanii, ponieważ nie mamy innej gwarancji trwałości naszego wyboru cywilizacyjnego.

Wejście do UE to nie jest końcowy punkt dziejów, ostateczny cel. Potrzebna jest nam nasza własna opowieść o Europie, o tym, czego od niej chcemy i co możemy jej dać, opowieść o "stawaniu się" polskiego społeczeństwa europejskiego. Kiedy mówimy o stuleciu polskiej dyplomacji, to automatycznie myślimy o  czasach zamierzchłych, a przecież ostatnie 15 lat to być może najlepszy okres tego stulecia. Jakoś dziwnie nam to umyka. Powinniśmy umieć ten czas członkostwa w UE docenić. To okres dokonań, które  zawdzięczamysami sobie, warto uczynić je elementem nowoczesnej wspólnotowościpolskiej. Nie ma  sensu, żeby to umniejszać, nikt nie powinien tego Polakom odbierać. Pozwoliłoby nam to stworzyć coś, co nazywam nowoczesnością własną, oraz odrzucić typowy dla nas kompleks„importowania cudzych wzorców". Tak więc te 15 lat, które są absolutnie sprawczym wysiłkiem naszych obywateli, powinno być budulcem nowoczesności z polską twarzą, ukształtowanej przez nas,której  nie musimy się wstydzić, którą w  dużej mierze zawdzięczamy Unii Europejskiej. Choćby z tego powodu nie  powinniśmy się wyzbywać miejsca w jej rdzeniu.

Jan Pabisiak: Bardzo dziękuję, że znalazł Pan czas na wystąpienie w wywiadzie dla Forum Młodych Dyplomatów z okazji Ogólnopolskiego Tygodnia Dyplomacji. Z pewnością przyczyni się on do zwiększenia zainteresowania młodych ludzi tematyką integracji europejskiej i współpracy Polski z zagranicą.

Trójmorze[1], jedna z najmłodszych inicjatyw regionalnych w Europie, przykuwa coraz większą uwagę społeczności międzynarodowej. Największym wyzwaniem, przed którym stoją członkowie projektu, jest polityczny aspekt współpracy. Inicjatywa Trójmorza zrzesza państwa o diametralnie innych poglądach na tak fundamentalne kwestie jak polityka Unii Europejskiej (UE) czy stosunek do Rosji. Zagadnienia polityczne, mimo iż formalnie nie stanowią wspólnej płaszczyzny działań państw uczestniczących w przedsięwzięciu, znacząco wpływają na dynamikę wzajemnych relacji, co stoi na przeszkodzie integracji regionalnej oraz utrudnia osiąganie wyznaczonych celów. Konsekwentna i skuteczna realizacja programów, organizacja kolejnych szczytów z udziałem zewnętrznych obserwatorów oraz współpraca niewykraczająca poza płaszczyznę energetyczną, logistyczno-transportową i informatyczno-telekomunikacyjną z pominięciem kontrowersyjnych aspektów politycznych może przyczynić się do pogłębienia integracji oraz wzrostu rozwoju na obszarze całej UE. 

Za główną przeszkodę stojącą na drodze realizacji wyznaczonych celów należy uznać brak korelacji między partnerstwem w obszarze polityki energetycznej, transportowej i telekomunikacyjnej, a partnerstwem w sferze politycznej. 12 państw o diametralnie różnych poglądach na sprawy międzynarodowe, nawet mimo wspólnoty interesów w pewnych dziedzinach, nie jest w stanie wypracować spójnego stanowiska w najbardziej kluczowych kwestiach.

Największą kością niezgody jest stosunek do Rosji - państwa, które zagraża bezpieczeństwu energetycznemu całego regionu, między innymi poprzez budowę wspólnie z Niemcami gazociągu Nord Stream 2[2]. Ponadto, dla państw będących jednocześnie wschodnią flanką Paktu Północnoatlantyckiego (NATO)[3], Rosja stanowi potencjalne zagrożenie militarne, zwłaszcza w kontekście aneksji Krymu z 2014 roku oraz wojny we wschodnich obwodach Ukrainy, donieckim i ługańskim[4]. O ile państwa wschodniej flanki NATO uważają niebezpieczeństwo ze strony Rosji za realne, o tyle Austria, także zaangażowana w Inicjatywę Trójmorza, ma zgoła odmienne zdanie na ten temat. Nieprzynależące do NATO państwo uważane jest za jednego z największych sojuszników Rosji w regionie. Wzajemne relacje uległy znacznemu ociepleniu po objęciu urzędu kanclerza Austrii przez Sebastiana Kurza, orędownika stopniowego znoszenia sankcji UE nałożonych na Rosję[5].

Na przeszkodzie ku jednomyślności stoi też przynależność części państw Trójmorza do strefy euro oraz aspekty związane z polityką wewnętrzną członków przedsięwzięcia, tj. zmiany rządów, kwestie praworządności czy stosunek do migracji. Problemy te, mimo że nie są bezpośrednio związane z celem, w jakim zostało powołane Trójmorze, oddziałują na dynamikę wzajemnych relacji i ostateczny kształt podejmowanych decyzji.

Inna sprawą, na którą warto zwrócić uwagę, jest niedostateczny poziom rozpoznawalności i prestiżu całej inicjatywy oraz jej znikome znaczenie w skali globalnej. Popularność projektu znacząco wzrosła po tym, jak podczas zeszłorocznego szczytu państw Trójmorza swoje przemówienie wygłosił prezydent USA. Zaproszenie Donalda Trumpa do Warszawy umożliwiło przedsięwzięciu zaistnienie w szerszej świadomości społeczności międzynarodowej oraz podkreśliło jego znaczenie dla regionu Europy Środkowo-Wschodniej[6].

Przed Inicjatywą Trójmorza stoją dwie możliwe ścieżki rozwoju. Każda z nich prezentuje skrajnie odmienne podejście do integracji regionalnej oraz dostarcza zupełnie innych narzędzi rozwiązania istniejących problemów.

Pierwszą z opcji jest poszerzenie zakresu współpracy o kontekst polityczny, co przyczyniłoby się do lepszej konsolidacji oraz wzrostu znaczenia przedsięwzięcia, a także do wzmocnienia jego obecności i pozycji na arenie międzynarodowej. Do niebezpieczeństw związanych z decyzją o pogłębieniu integracji zalicza się sprzeciw ze strony państw UE niezaangażowanych w projekt, które mogłyby go odebrać jako zagrożenie dla jedności oraz próbę destabilizacji UE poprzez utworzenie dla niej swego rodzaju konkurencji. Propagowanie Unii wielu prędkości może w rezultacie doprowadzić do jej dezintegracji oraz wzrostu i tak już silnych antagonizmów pomiędzy Europą Środkowo-Wschodnią oraz Europą Zachodnią, czyli państwami tzw. nowej i starej Unii.

Drugim, bez wątpienia bezpieczniejszym scenariuszem jest utrzymanie bieżącego kursu, tj. zacieśnianie współpracy w dziedzinie energetyki, transportu i telekomunikacji. Skuteczna kooperacja w dalszej perspektywie przełożyć się może na współpracę polityczną. Zagrożenia, które należy wziąć pod uwagę, wiążą się z ewentualnym fiaskiem w dojściu do porozumienia, które może spowodować, że Trójmorze mimo swego potencjału pozostanie tylko jedną z wielu peryferyjnych inicjatyw bez globalnego znaczenia, która w obliczu pogłębiających się różnic może stracić rację bytu i podzielić los innych martwych inicjatyw pokroju Trójkąta Weimarskiego[7], którego przykład jaskrawie pokazuje, jak potrafią zmieniać się priorytety i jak brak porozumienia może wpływać na kształt bi- i multilateralnych relacji[8].

Mimo ryzyka związanego zarówno z pierwszym, jak i z drugim rozwiązaniem, druga z zaprezentowanych opcji oferuje stabilniejszą ścieżkę integracji członków projektu. Trójmorze powinno skupić się na konsekwentnej realizacji swoich flagowych projektów. Skuteczność w tej dziedzinie przełoży się na sukces, który udowodni innym aktorom stosunków międzynarodowych, że Trójmorze jest inicjatywą, której nie wolno bagatelizować. Racja bytu przedsięwzięcia jest w pełni uzasadniona, ponieważ odpowiada ono na potrzeby całego regionu, nie zagrażając przy tym integracji europejskiej, a wręcz przeciwnie – wzmacniając ją.

Ważnym elementem proponowanej strategii jest systematyczna organizacja kolejnych szczytów Trójmorza z udziałem znamienitych gości, co przyczyni się do zwiększenia rozgłosu i rangi wydarzenia, korzystnie wpłynie na wizerunek całego projektu oraz wzmocni oddźwięk podejmowanych działań. Za doskonały przykład uznać należy obecność prezydenta USA Donalda Trumpa na ubiegłorocznym szczycie w Warszawie, co było świetnym posunięciem marketingowym. W związku z powyższym, warto rozważyć zaproszenie innego zachodniego polityka, np. kanclerz Niemiec Angeli Merkel lub prezydenta Francji Emmanuela Macrona, co uwypukli dobre stosunki między krajami nowej i starej Unii, a także rozwieje wątpliwości co do charakteru i ambicji Inicjatywy Trójmorza. Zaangażowane państwa muszą udowodnić, że Trójmorze nie jest projektem, który usiłuje osiągnąć jakieś polityczne cele, lecz który zorientowany jest na realizację wspólnych przedsięwzięć energetycznych, transportowych i telekomunikacyjnych, przyczyniając się do konsolidacji jednolitego rynku europejskiego i wzrostu poziomu rozwoju w całej Europie.

Pokazanie, że współdziałanie na tak wielu płaszczyznach mimo politycznych różnic, związanych przede wszystkim z odmiennym stosunkiem do Rosji, jest możliwe, jest w tej chwili nadrzędnym celem, do którego powinni dążyć członkowie inicjatywy. Należy podkreślić, że Trójmorze jest uzupełnieniem, a nie alternatywą dla współpracy europejskiej, w związku z czym może ono tylko scalić podzieloną Unię. Projekt służy ponadto wzmocnieniu głosu państw Trójmorza na forum unijnym zdominowanym przez sojusz niemiecko-francuski. Oskarżenia krajów starej Unii o działanie na rzecz dezintegracji Europy są w związku z przytoczonymi wyżej argumentami bezzasadne, tym bardziej, że Unia wielu prędkości już od dawna jest faktem, a integracja regionalna w obrębie Inicjatywy Trójmorza może jedynie odwrócić ten niekorzystny trend.

Autor: Żaneta Dela

[1] Trójmorze jako forum współpracy regionalnej mające na celu wspieranie inwestycji w dziedzinie gospodarki, połączeń transportowych, infrastruktury energetycznej, ochrony środowiska, prac badawczo-rozwojowych i komunikacji cyfrowej powstało w 2015 roku z inicjatywy prezydenta Polski Andrzeja Dudy oraz prezydent Chorwacji Kolindy Grabar-Kitarović. Platforma integracyjna zrzesza 12 państw z Europy Środkowo-Wschodniej położonych między Morzem Bałtyckim, Morzem Czarnym i Adriatykiem: Austrię, Bułgarię, Chorwację, Czechy, Estonię, Litwę, Łotwę, Polskę, Rumunię, Słowację, Słowenię i Węgry. Dotychczas odbyły się dwa szczyty Trójmorza: w Dubrowniku (2016 r.) i w Warszawie (2017 r.). Na warszawskim szczycie obecny był prezydent USA Donald Trump. Tegoroczny szczyt zostanie zorganizowany jesienią w Bukareszcie. Wśród projektów, do których realizacji dążą zaangażowane państwa, znajduje się budowa międzynarodowej trasy Via Carpatia łączącej Kłajpedę na Litwie z Salonikami w Grecji, a także stworzenie gazowego korytarza pomiędzy gazoportem w Świnoujściu a powstającym gazoportem na wyspie Krk w Chorwacji.

[2] 10 krajów popiera polski sprzeciw w sprawie Nord Stream 2 – RMF24 http://www.rmf24.pl/fakty/swiat/news-10-krajow-popiera-polski-sprzeciw-w-sprawie-nord-stream-2,nId,2592794 (dostęp 13.06.2018).

[3] Do państw należących do wschodniej flanki NATO, czyli tzw. Bukaresztańskiej Dziewiątki (B9), zaliczamy Bułgarię, Czechy, Estonię, Litwę, Łotwę, Polskę, Rumunię, Słowację i Węgry.

[4] Wzmacnianie wschodniej flanki NATO. „Starania przynoszą owoce” – TVP Info https://www.tvp.info/37379643/wzmacnianie-wschodniej-flanki-nato-starania-przynosza-owoce (dostęp 13.06.2018).

[5] Putin w Wiedniu o "szkodliwych dla wszystkich stron" sankcjach – TVN24 https://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/putin-w-wiedniu-o-szkodliwych-dla-wszystkich-stron-sankcjach,842826.html (dostęp 13.06.2018).

[6] Trzy impulsy dla Europy. Trump: stoimy z wami ramię w ramię – TVN24 BiS https://tvn24bis.pl/z-kraju,74/trump-na-szczycie-inicjatywy-trojmorza,754719.html (dostęp 13.06.2018).

[7] Trójkąt Weimarski, właściwie Komitet Wspierania Współpracy Francusko-Niemiecko-Polskiej – forum zainicjowane 28 sierpnia 1991 r. w Weimarze przez ministrów spraw zagranicznych Polski, Francji i Niemiec. Nieformalne spotkania przekształciły się z czasem w regularne trójstronne konsultacje, których celem było usprawnienie i zacieśnienie współpracy między trzema krajami. W kolejnych latach współpraca weimarska rozszerzona została o spotkania ministrów obrony (1997), sprawiedliwości (1997), finansów (2001) oraz o płaszczyznę parlamentarną (od 1992 r.). Największym politycznym osiągnięciem współpracy stało się podniesienie jej na szczebel szefów państw i rządów (od 1998 r.).

[8] FAZ: Trójkąt Weimarski ważny, ale jego reaktywacja trudna - Deutsche Welle http://www.dw.com/pl/faz-tr%C3%B3jk%C4%85t-weimarski-wa%C5%BCny-ale-jego-reaktywacja-trudna/a-43182103 (dostęp 14.06.2018).

Porozumienie między Atenami i Skopje to ostatnio gorący temat na Półwyspie Bałkańskim. Umowa została zawarta 12 czerwca przez premierów Grecji i Macedonii, Aleksisa Tsiprasa i Zorana Zaeva. Władze Macedonii zgodziły się na zmianę konstytucyjnej nazwy państwa na "Republika Macedonii Północnej". W zamian Ateny zobowiązały się nie blokować już integracji tego kraju z Unią Europejską i NATO.

W lipcu premier Zoran Zaev poinformował o treści pytania i zapowiedział, że odbędzie się ono na jesień. Podkreślił także, że referendum będzie miało formę opiniodawczą, ale jej wynik będzie ostateczny w podjęciu decyzji.

Pytanie referendalne miałoby brzmieć: Czy jesteś za członkostwem w Unii Europejskiej i NATO, akceptując umowę między Republiką Macedonii oraz Republiką Grecką? Według sondy telefonicznej jaką przeprowadziła telewizja Telma większość badanych byłaby za zaakceptowaniem porozumienia - 41,5%, ale przeciw głosowałoby 35,1%.

W pytaniu czy wybierasz się na referendum, 66,4% respondentów deklaruje, że pójdzie głosować, 19,8% chce zbojkotować referendum, a 12,4 % pytanych nie potrafi się określić.

Analiza odpowiedzi względem etnicznym pokazuje, że większość Albańczyków będzie głosować za porozumieniem 88%, a Macedończyków jedynie 27,4%. Przeciw umowie zmieniającej nazwę będzie głosować 45,2% Macedończyków, a Albańczyków jedynie 2,2%

Znaczna większość respondentów opowiadających się za przyznaniem porozumienia to młodzi ludzie - 48,2% i  wykształceni. Aż 73% badanych posiadało informacje o porozumieniu z mediów.

Dla 48,3 % badanych pytanie referendalne jest klarowne, jednak dla 44,8 % nie jest całkiem zrozumiałe.

Ankieta była przeprowadzona telefonicznie, zostało przebadanych 1026 respondentów w terminie od 24 lipca do 1 sierpnia.

Żródło: Telma, Anketa, Sonja Nikolovska, available at: https://telma.com.mk/anketa-41-5-ke-glasaat-za-35-1-protiv/ (accessed: 7.08.2018)

Słowo wstępne

Chiny są obecnie skarbnicą wiedzy dla wielu dziedzin nauki, nie  tylko z zakresu ekonomii i tego w jaki sposób niegdyś zacofane państwo zbudowało swoją mocarstwową pozycję na bazie dość niecodziennego połączenia komunistycznego ustroju politycznego oraz kapitalistycznego ustroju rynkowego. Ponadto, zarządzanie jako dziedzina nauki może śmiało korzystać z chińskich doświadczeń. Uszczegóławiając, nawet zbadanie chińskiego podejścia do zarządzania personelem w siłach zbrojnych daje dość unikatową możliwość. Wszakże chińska Armia Ludowo-Wyzwoleńcza (中国人民解放军 - Zhōnggúo Rénmín Jiěfàng Jūn, ang. People’s Liberation Army[1]) to drugi największy pracodawca na naszej planecie, zatrudniający 2.3 mln osób i ustępuje jedynie swojemu amerykańskiemu odpowiednikowi w postaci Departamentu Obrony[2].

Organizacja chińskich sił zbrojnych

Zbadanie sposobu w jaki kapitał ludzki jest zarządzany w danym przedsiębiorstwie nie może obejść się bez zbadania struktury tegoż przedsiębiorstwa. Czy Armię Ludowo-Wyzwoleńczą możemy nazwać przedsiębiorstwem? W pewnym, abstrakcyjnym sensie tak, ale jest to „przedsiębiorstwo” na swój sposób unikatowe, gdyż mowa tutaj o siłach zbrojnych państwa. Nie generuje ono zysków w tradycyjnym rozumieniu tego słowa, także jego rola jest całkowicie odmienna, a finalnie – nie zostanie ujęte na listach rankingowych magazynów typu Forbes. Jednakże, w przypadku armii chińskiej, to obecnie największe siły zbrojne na świecie, z ok. 2 mln aktywnego personelu i 2,3 mln rezerwistów[3], i jak wspomniano wcześniej – drugi największy pracodawca na świecie.

Jak wszystkie współczesne mocarstwa, również Chiny posiadają szeroko ustrukturyzowany system bezpieczeństwa państwa. Chińska Armia Ludowo-Wyzwoleńcza stanowi fundament tego systemu, wszystkie jednostki (zarówno militarne, paramilitarne, organizacje, jak i instytucje) znajdujące się pod zwierzchnictwem Centralnej Komisji Wojskowej (CKW), stanowią część ChAWL. Pomimo, iż w oficjalnej nazwie występuje słowo „armia”, w jej skład wchodzą 3 rodzaje sił zbrojnych i formacja niezależna – Siły Lądowe (Armia), Marynarka Wojenna (MW ChALW/ PLAN), Lotnictwo (LChALW/ PLAAF) oraz Siły Strategiczne. Przy czym, wartym odnotowania faktem jest, iż Centralna Komisja Wojskowa, zarządzająca siłami zbrojnymi nie podlega, tak jak w państwach Zachodu, kontroli rządu i obywateli, a kontroli Partii (tu, Komunistycznej Partii Chin). Fakt ten obrazuje poniższy aneks:

Aneks nr 1: Struktura polityczna Chińskiej Republiki Ludowej

Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Cordesman A. H., Chinese Strategy and Military Power In 2014, CSIS, New York 2014

Centralna Komisja Wojskowa jako organ zwierzchni nad siłami zbrojnymi

Wagę i znaczenie polityczno-wojskowego tworu, jakim jest Centralna Komisja Wojskowa,  w tym i  zarządzania personelem obrazuje wiele raportów, zarówno chińskich, jak i zagranicznych. Struktura władz CKW odzwierciedla nadrzędną rolę Partii, nawet Konstytucja Komunistycznej Partii Chin podkreśla jej rolę i przywództwo nad wszelkimi typami narodowych sił zbrojnych. „Partia swoje zwierzchnictwo nad siłami zbrojnymi sprawuje poprzez Centralną Komisję Wojskową”[4]. Jeśli mowa o pozostałych organach państwa, zwierzchnictwo Partii nie jest określone tak jasno, jednakże jest dorozumiane, jako że w praktyce to właśnie KPCh nominuje ich władze, i w każdym z nich działają komitety partyjne odpowiadające przed Centralnym Komitetem KPCh[5]. Jeśli mowa o roli CKW, to prócz zwierzchnictwa nad siłami zbrojnymi, do jej najważniejszych zadań należą również sprawy personalne, a co za tym idzie, obsada stanowisk, awanse, czy wyróżnienia. Ponadto, co nie mniej ważne, wraz z Radą Państwa decyduje o budżecie. Jak wykazano dotychczas, owe „przedsiębiorstwo” jakim są chińskie siły zbrojne, przyjęło dość niecodzienną koncepcję władz, gdyż to nie „Szef” (tu w postaci społeczeństwa chińskiego, więc koncepcji znanej z państw zachodnich – tj. cywilnej kontroli nad wojskiem), decyduje o polityce kadrowej i budżetowej, a poniekąd ktoś z zewnątrz nad kim nie ma całkowitej kontroli i ma znikomy wpływ. Nawet Przewodniczący Chińskiej Republiki Ludowej, będący odpowiednikiem Prezydenta w Polsce (a więc oficjalna głowa państwa), jest równocześnie przewodniczącym CKW, nie jest wybierany w całkowicie wolnych, demokratycznych wyborach, stąd też znikoma kontrola „Szefa” nad swoim „przedsiębiorstwem”.

Aneks nr 2: Skład Centralnej Komisji Wojskowej Partii (po XIX Kongresie KPCh, 2017 r.)

Źródło: Opracowanie własne na podstawie http://news.sina.com.cn/c/nd/2017-10-27/doc-ifynfvar4607024.shtml [15.06.2018 r.]

Zważywszy na przedstawione wyżej fakty, gdzie przewodniczący Partii jest również szefem komisji wojskowej, rzeczona komisja nie jest wyłaniana w jakichkolwiek demokratycznych wyborach, obywatele nie mają również jakiejkolwiek kontroli nad nią, a finalnie odnosząc się do jej składu, gdzie nie ma (prócz przewodniczącego) żadnego cywila – można śmiało stwierdzić, iż pod takim przewodnictwem Chińska Armia Ludowo-Wyzwoleńcza nie jest armią narodową należącą do państwa jako takiego, a raczej „zbrojnym ramieniem partii”.

Reforma i modernizacja sił zbrojnych

Chińskie siły zbrojne od wielu lat skrzętnie korzystają z rozwoju gospodarczego i rosnącego od dekad PKB. Odzwierciedleniem tego faktu jest rosnący budżet wojskowy ChALW, który od 1989 r. urósł blisko dwunastokrotnie, z 19 mld USD do 228 mld[6]. Jednakże, w tym przypadku wymienione kwoty są kwotami szacunkowymi, jako że Partia nie dzieli się ze światem dokładnymi danymi, prócz ogólnych kwot, często zaniżonych nawet o dziesiątki miliardów dolarów. Tym bardziej Partia nie informuje jaka jest dokładna struktura budżetu, co znacznie utrudnia ocenę i przebieg ogłaszanych reform.

Począwszy od Trzeciego Plenum Partii (2013 r.)[7] podkreśla się, iż ciągły trening i dalsza edukacja należą do priorytetów współcześnie reformowanej ChALW. Jest to szczególnie ważne w sytuacji, gdy jak to się ma w przypadku chińskich sił zbrojnych, modernizacja środków materialnych nie idzie w parze z rozwojem kapitału ludzkiego. Zważywszy na fakt, iż PLA w dużej mierze nie ma praktyki z wykorzystaniem posiadanych środków na prawdziwym polu walki (w przypadku Amerykanów sytuacja ma się zgoła odmiennie), personel ma doświadczenie głównie teoretyczne. Duża część również nie miała uprzednio kontaktu z wieloma nowoczesnymi technologiami, gdyż wielu żołnierzy ma pochodzenie wiejskie, co nie powinno dziwić, zważywszy na powoli kształtującą się klasę średnią. Stąd też, mała znajomość technologii teleinformatycznych oraz mała liczba osób o wykształceniu technicznym stanowi główne hamulce spowalniające modernizację. Jednym z obecnie przedsięwziętych rozwiązań wspomnianego problemu są duże środki przeznaczane na modernizację baz i ośrodków szkoleniowych, co pozwoli lepiej wyszkolić i wyedukować posiadany personel.

Reformy organizacyjne są kluczowe, jeśli ChRL zamierza rozwiązać problem nazywany tam „Dwie niekompatybilne”[8]. Jest on wyjaśniony w następujący sposób: „główną sprzecznością w naszej armii jest fakt, iż poziom modernizacji jest niekompatybilny z żądaniem możliwości wygrania lokalnej wojny w zinformatyzowanym środowisku, oraz iż nasze zdolności wojskowe są niekompatybilne z żądaniem by armia wypełniała swoją historyczną misję  w nowym wieku i na nowej scenie”[9]. Takie sformułowanie może sugerować, że ChALW stwierdza, iż nie osiągnęła jeszcze zdolności i poziomu modernizacji pozwalających na prowadzenie z powodzeniem takiego typu walki jaki spodziewa się prowadzić, gdyż prawdziwe zdolności są zapóźnione. Dynamiczny rozwój chińskich zdolności prowadzenia walki zaskoczył cały świat, nawet pozyskanie pierwszego lotniskowca (co prawda produkcji sowieckiej, a odkupiony od Ukrainy, która sprzedawała go z przeznaczeniem na pływające kasyno) miało świadczyć, iż Chiny dołączają do grona mocarstw światowych. Jednakże, prawdziwym powodem do troski dla zwierzchnictwa sił zbrojnych jest szereg innych czynników, takich jak forma organizacji, logistyka, struktura sił, wyszkolenie i wykształcenie personelu, dowodzenie i kontrola pola walki. Ponownie przyrównując siły zbrojne do przedsiębiorstwa, można zadać pytanie, czy przedsiębiorstwo może odnosić sukcesy na rynku kiedy pomimo posiadania technologicznie zaawansowanej infrastruktury i wyposażenia, pracownicy nie wiedzą jak z nich korzystać? Już poprzedni przewodniczący ChRL, Jiang Zemin (przewodniczący w latach 1989-2002) stwierdził „powinniśmy najpierw wyszkolić personel i kazać wykwalifikowanym czekać na wyposażenie, aniżeli na odwrót”[10]. Mając to na uwadze, nawet w siłach zbrojnych podkreśla się wagę i rolę kapitału ludzkiego, zakładającego iż to człowiek jest najcenniejszym elementem zasobów przedsiębiorstwa. Kolokwialnie mówiąc, łatwiej i lepiej jest poczekać na czołg dysponując jego wyszkoloną załogą, niż na odwrót, mając niszczejący sprzęt w magazynie i czekając na obsadę.

Odzwierciedleniem koncepcji, w której stawia się na wykształcenie, wyszkolenie i rozwój technologiczny, są zmiany kadrowe i ilościowe w jednostkach podległych Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej. Wiele z rodzajów sił zbrojnych podległych CKW od wielu lat stawia na mniejszą ilość personelu, będącego zarazem lepiej wyszkolonym, co miałoby zanegować zimnowojenną tezę jakoby żołnierze ChALW służyli wyłącznie jako, kolokwialnie mówiąc, „mięso armatnie” – bez nowoczesnego wyposażenia, wiedzy, umiejętności, za to w dużej liczebności.

Aneks nr 3: Zmiany liczebności personelu ChALW (w mln os.)

Źródło: Cordesman A. H., Chinese Strategy and Military Power In 2014, CSIS, New York 2014

Owe zmiany w liczebności są efektem przyjęcia nowej doktryny dla sił zbrojnych, zwanej „doktryną wojny lokalnej”, która, jak wspomniano wcześniej, odnosi się do krótkich, lokalnych konfliktów w zinformatyzowanym środowisku, wymagających większego wykorzystania sił morskich, lotniczych oraz rakietowych, w porównaniu do wojny totalnej (vide wojny światowej). Jednakże, z racji faktu iż to armia jest najbardziej wpływową z gałęzi sił zbrojnych, pozwala domniemywać, że znaczące redukcje etatów ją ominą, dzięki czemu nie odbije się to na jej finansowaniu, a co za tym idzie -  pozwoli utrzymać wpływy na jakiś czas.

Współczesna reforma sił zbrojnych prócz postawienia na wartości niematerialne, kładzie większy nacisk również na te materialne aspekty.  Jednym z nich jest zmiana rang oraz długości poboru. Przed 1999 r. poborowi musieli odsłużyć 3-4 lat, jednak po tym czasie zostało to zredukowane do lat 2 (co częściowo zaobserwować można w Aneksie nr 3)[11]. Dalszym krokiem są zachęty finansowe, np. dla osób z wyższym wykształceniem lub wykształceniem technicznym, które zdecydowałyby się służyć w wojsku przewidziano bonus w postaci 3500 USD, co pozwoliło na zrekrutowanie 100 tys. osób spełniających te warunki tylko w ciągu roku od rozpoczęcia tego programu[12]. Kolejny punkt reformy adresowany jest do weteranów, którzy odsłużyli już pewien czas w wojsku. Pozwala im on na otrzymanie zniżek przy rekrutacji na studia wyższe, zniesienie opłat rekrutacyjnych na studia magisterskie czy też preferencyjne traktowanie przy aplikowaniu na stanowiska w sektorze publicznym[13]. Ponadto oficerowie i podoficerowie zyskali możliwość odbycia wyspecjalizowanych kursów, które mają za zadanie podnieść kwalifikacje. Wśród wspomnianych szkoleń mogą znaleźć kursy korespondencyjne, kursy online, 3-4-letnie studia inżynierskie i licencjackie (po ich ukończeniu jest możliwość uzyskania rangi podporucznika), studia magisterskie i doktoranckie. Finalnie, jeśli mowa o kwestiach finansowych, przyjęto waloryzację i podwyżkę wynagrodzenia średnio co 2 lata. W samym 2011 r. podwyżka zwiększyła wynagrodzenie podoficerów o 40% (korpus podoficerów otrzymał największą podwyżkę, co miało zachęcić do aplikowania, jako że Chińczycy przyjęli amerykańską koncepcję stanowiącą, że ten korpus stanowi „kręgosłup sił zbrojnych”)[14].

Konkluzje

Korzystając z dobrodziejstw dynamicznego wzrostu gospodarczego chińskie siły zbrojne doczekały się oszałamiającego, jak na tę stronę świata, budżetu sięgającego 230 mld USD, ustępującego jedynie amerykańskiemu. Z dość dużym prawdopodobieństwem można stwierdzić, że tendencja wzrostowa w kontekście wydatków wojskowych będzie się utrzymywać. Warto tutaj również zauważyć fakt, iż nawet światowe kryzysy finansowe nie były w stanie skłonić władz Chińskiej Republiki Ludowej do zmiany struktury wydatków, i te wojskowe wydają się mieć swoisty „immunitet” przed zmniejszeniem.

Każde z państw wydających swoje środki na szeroko pojętą wojskowość ma własne aspiracje i motywacje w tym zakresie. Część z nich zwiększa budżet wojskowy by móc lepiej odpowiadać na wyzwania współczesności, niektóre korzystają ze swojej pozycji w czołówce gospodarek świata bądź słabości sąsiadów. Inne zaś, nie czują się już tak bezpiecznie w zglobalizowanym świecie i zwiększone wydatki wojskowe są dla nich naturalną konsekwencją ładu pozimnowojennego i odpowiedzią na rosnącą rolę innych państw regionu. Wszystkie te czynniki muszą być, jak również często są, odzwierciedlone w narodowych strategiach rozwoju sił zbrojnych oraz bezpieczeństwa, a punktem wyjścia jest, kolokwialnie mówiąc, odpowiednio duży budżet wojskowy.

Władze Chińskiej Republiki Ludowej doszły do wniosku, że wraz z potęgą gospodarczą państwa powinna iść odpowiednia potęga militarna, do czego od wielu lat dążą. Od czasów Zimnej Wojny i stwierdzeń strategów zachodnioeuropejskich czy amerykańskich, iż chińskie siły zbrojne w ówczesnym konflikcie światowym nie mają do zaoferowania nic prócz osławionego „mięsa armatniego” i bycia „chłopcem do bicia”, awansowały współcześnie do sił zbrojnych które potencjalnie w niedługim czasie mogą konkurować ze swoim amerykańskim adwersarzem jak równy z równym. By osiągnąć ten cel, ChALW prowadzi szeroko zakrojone reformy, mające upodobnić ją do armii swoich potencjalnych przeciwników, które stwierdzają że rola rozwoju kapitału ludzkiego jest kluczowa na współczesnym polu walki i we współczesnym zglobalizowanym świecie.

Autor: Damian Drozdowski

Bibliografia

1. Blasko D. J., The Chinese Army Today: Tradition and Transformation for the 21st century, Routledge, New York 2012
2. Cordesman A. H., Chinese Strategy and Military Power In 2014, CSIS, New York 2014
3. https://www.defense.gov/Portals/1/Documents/pubs/2016%20China%20Military%20Power%20Report.pdf
4. https://www.globalfirepower.com/active-military-manpower.asp
5. https://jamestown.org/program/the-two-incompatibles-and-pla-self-assessments-of-military-capability/
6. https://jamestown.org/wp-content/uploads/2016/02/The_PLA_s_New_Organizational_Structure_Part_1.pdf?x87069
7. https://www.marketwatch.com/story/us-military-is-the-largest-employer-in-the-world-2015-06-17
8. http://news.sina.com.cn/c/nd/2017-10-27/doc-ifynfvar4607024.shtml
9. https://warontherocks.com/2017/01/walk-dont-run-chinese-military-reforms-in-2017/
10. http://www.xinhuanet.com/english/download/Constitution_of_the_Communist_Party_of_China.pdf
11. Lawrence S. V., China’s Political Institutions and Leaders In Charts, Congressional Research Service, Washington 2013
12. SIPRI Military Expenditure Database

[1] W niniejszej pracy dla ułatwienia przyjęto używane w tekście nazwy tej formacji: w wersji pełnej, polskie tłumaczenie tj. „Chińska Armia Ludowo-Wyzwoleńcza”, w wersji skróconej: polski skrót ChALW, lub angielski PLA (od „People’s Liberation Army”).

[2] https://www.marketwatch.com/story/us-military-is-the-largest-employer-in-the-world-2015-06-17 [15.06.2018 r.].

[3] https://www.defense.gov/Portals/1/Documents/pubs/2016%20China%20Military%20Power%20Report.pdf [15.06.2018 r.].

[4] http://www.xinhuanet.com/english/download/Constitution_of_the_Communist_Party_of_China.pdf [15.06.2018 r.].

[5] Lawrence S. V., China’s Political Institutions and Leaders In Charts, Congressional Research Service, Washington 2013.

[6] SIPRI Military Expenditure Database, https://www.sipri.org/sites/default/files/SIPRI-Milex-data-1949-2017.xlsx, [15.06.2018 r.].

[7] Cordesman A. H., Chinese Strategy and Military Power In 2014, CSIS, New York 2014, s. 155

[8] https://jamestown.org/program/the-two-incompatibles-and-pla-self-assessments-of-military-capability/ [15.06.2018 r.].

[9] Cordesman A. H., Chinese Strategy and Military Power In 2014, CSIS, New York 2014, s. 157

[10] https://jamestown.org/program/the-two-incompatibles-and-pla-self-assessments-of-military-capability/ [15.06.2018 r.].

[11] Blasko D. J., The Chinese Army Today: Tradition and Transformation for the 21st century, Routledge, New York 2012, s. 56.

[12] Tamże, s. 56.

[13] http://en.people.cn/90001/90776/90786/6789337.html [15.06.2018 r.].

[14] Blasko D. J., The Chinese Army Today…, s. 11.

Germany is considered as the most important political and economic partner of Poland. Bilateral relations between these two countries are in a good shape, in spite of some moot points and areas of disagreement. Especially worrying are the tendencies visible not only in Germany, but in the whole Europe, i.e. gaining more and more popularity and support by the political parties and movements, which program is based on radicalism, populism and extreme right-wing ideology, often classified as nationalism[1]. In the perspective of the next 10 years it may lead to difficulties in dialogue, what in the worst scenario may turn into a diplomatic crisis caused by the lack of the common ground, which are democratic values.  

In the last German federal election held on 24 September 2017, the right-wing party AfD[2] made a significant success. Important to realize is that this is the first right-wing party since the World War II, which made it to the Bundestag[3]. AfD does not belong to the coalition in power created by CDU/CSU[4] and SPD[5], however its presence in the parliament will have an unquestionable influence on Germany’s foreign policy, without excluding an aggravation of tension between Germany and Poland, which may be caused i.a. by AfD’s positive attitude towards the Russian president Vladimir Putin and direct contacts that AfD leadership developed with powerful figures in Moscow. Consequently, among the AfD’s core pledges on foreign policy is to lift German sanctions on Russia and seek warmer relations with Putin[6].

The greatest challenge for Poland and Germany are different visions of the future of the European integration. Poland is against a two-speed Europe and does not approve of the solution supported by Germany and France, i.e. creation of a common budget for the Euro area under the authority of a so-called eurozone finance minister. PiS[7], Poland’s ruling party, worries that in a Europe of “concentric circles” the dominant Euro area countries will treat those on the outer tiers as second-class citizens[8].

In the bilateral relations, one of the most serious issues are demands of the Polish government concerning the post-World War II reparations[9]. Germany has firmly rejected Poland's claims, pointing to a 1953 decision by the country's then communist regime to relinquish demands for compensation[10]. A diplomatic offensive of Poland on that note might result in an adverse effect., i.e. a strong opposition of Germany, especially among the right and nationalist parties, which in the light of such events may grow even stronger.

Given these points, during the following 10 years the political relations between Poland and Germany may get worse, if the two states will remain stubborn without willing to find a compromise, which unfortunately may not satisfy the two sides of the conflict. First thing to remember is that a give-and-take approach is essential, if they want to maintain proper diplomatic relations in the next decade. Both Poland and Germany act in the international environment with emphasis on the European Union, which future actions and stability is conditioned on good collaboration between the member states. All interactions should be considered in a broader context because of their undeniable impact on the cohesion and smooth functioning of the European Union.

Żaneta Dela, MA

[1] How the Populist Right Is Redrawing the Map of Europe – Bloomberg https://www.bloomberg.com/graphics/2017-europe-populist-right (25-06-2018)

[2] Alternative for Germany (German: Alternative für Deutschland, AfD).

[3] What the Far Right’s Rise May Mean for Germany’s Future  - The New York Times https://www.nytimes.com/2017/09/26/world/europe/germany-far-right-election.html (25-06-2018)

[4] CDU/CSU, unofficially the Union parties (German: Unionsparteien) or Union, is the Christian democratic political alliance of two political parties in Germany, the Christian Democratic Union of Germany (CDU) and Christian Social Union in Bavaria (CSU).

[5] The Social Democratic Party of Germany (German: Sozialdemokratische Partei Deutschlands, SPD).

[6] German Elections 2017: How Russia Helped AfD’s Rise – Time http://time.com/4955503/germany-elections-2017-far-right-russia-angela-merkel (25-06-2018)

[7] Law and Justice (Polish: Prawo i Sprawiedliwość, PiS).

[8] 5 fronts in the coming eurozone battle – POLITICO https://www.politico.eu/article/emmanuel-macron-angela-merkel-eurozone-france-germany-5-fronts-in-the-coming-eurozone-battle (25-06-2018)

[9] Polish lawmaker: due reparations from Germany could stand at $850 billion  - Reuters https://www.reuters.com/article/us-poland-germany-reparations/polish-lawmaker-due-reparations-from-germany-could-stand-at-850-billion-idUSKCN1GE1NC (25-06-2018)

[10] Poland seeks to calm row with Germany over WWII war reparations – The Local  https://www.thelocal.de/20180117/poland-seeks-to-calm-row-with-germany-over-wwii-war-reparations (25-06-2018)

Angela Merkel wurde wieder zur Bundeskanzlerin Deutschlands. Ihre Partei, CDU, hat die Parlamentswahlen gewonnen und zusammen mit CSU und SPD die Große Koalition gebildet. Doch ist die Unterstützung für die Regierungskoalition im Vergleich zu vorherigen Jahren stark gesunken. Es gibt verschiedene Gründe dafür, aber als am wichtigsten scheint die Migrationskrise, die nach dem Ausbruch des Bürgerkriegs im Syrien im 2011 deutlich zugenommen hat[1]. Von Bedeutung sind auch die Schwierigkeiten, die CDU/CSU hatten, um eine Koalition zu bilden. Nachdem Martin Schulz, der Kanzlerkandidat der SPD, verlautbart hatte, dass seine Partei sich nicht mit der CDU/CSU übereinstimmen will, begannen die monatelangen Verhandlungen mit den restlichen Parteien[2]. Partei Merkels hat sich um die Vereinbarung mit FDP und den Grünen bemüht, um die so genannte Jamaika-Koalition zu bilden. Doch ist das nicht gelungen[3]. Zuletzt hat Schulz seine Meinung geändert und die CDU/CSU-SPD Koalition konnte wieder regieren[4].

Wegen der maßgeblichen Unterschieden, sowohl in den Wahlprogrammen als auch aus den ideologischen Gründen, war das Bündnis mit AfD überhaupt nicht berücksichtigt. Die rechte Oppositionspartei hat die Hürde zum Einzug in das Parlament überwunden. Dieser Fakt ist ein Beweis für die signifikante Änderung des Nationalgefühls. Die Deutschen hoffen auf die Umstellung der innen- und außen Politik des Staates[5]. 

Ich bin der Ansicht , dass der Einzug der AfD ins Parlament einen wesentlichen Einfluss auf die CDU/CSU haben wird. Die rechte Partei ist gegen der Politik der offenen Tür. AfD fördert  die Meinung, dass die Einwanderung wirkungsvoller kontrolliert werden soll. Sowohl die Flut der Migranten als auch wiederholenden Terroranschlage haben verursacht, dass viele deutschen Bürger sich für ihre Sicherheit mehr als vorher sorgen. Die Große Koalition ist gezwungen , die Ansichten der Oppositionspartei zu berücksichtigen. Sie werden nicht mehr in der Lage, ihre pro-Migranten Lösungen durchzusetzen. Vielmehr  muss die CDU/CSU ihrer Programm anpassen, wenn sie die folgenden Parlamentswahlen gewinnen will.

Die Migrationskrise ist keine einzige Herausforderung für Angela Merkel. Es gibt auch die Frage der Zukunft der Europäischen Union, die unbedingt reformiert werden muss. EU-Austritt  des Vereinigten Königreichs und die Brexit-Verhandlungen zwischen Großbritannien und der EU, in denen spielt Deutschland eine große Rolle, sind nur ein Beispiel. Auch die bilaterale Beziehungen zwischen Deutschland und Frankreich werden für die Kanzlerin sehr wichtig, weil sie die Zusammenarbeit im Bereich von der Wirtschafts- und Verteidigungspolitik verstärken möchte[6]. 

In der Innenpolitik Deutschlands hat die Kanzlerin auch einige Probleme zu lösen, zum Beispiel alarmierend niedrige Geburtenrate. Deutschland ist eine Wirtschaftsmacht, aber es wird nicht dauern, wenn es keine neue Arbeitskraft gefunden wird. Sie muss auch nach den Folgen der Energiewende denken - nicht nur für den Umweltschutz, sondern auch für die Wirtschaft.

Um es zusammenzufassen, die folgenden vier Jahren werden für Merkel nicht einfach. Obwohl Deutschland ökonomisch stark ist, hat es viele Schwierigkeiten zu bekämpfen. Die Kanzlerin ist bewusst, dass wenn die CDU/CSU ihren Bild nicht erfrischen wird, wird sie ihre Wähler für die rechte Parteien wie AfD verlieren[7]. Auch auf der internationalen Ebene gibt es viele Herausforderungen, weil Deutschland eine wichtige Rolle in den internationalen Beziehungen spielt. Merkel fühlt sich für den Migrantenkrise in Europa schuldig, deshalb wird sie versuchen, die Situation zu beruhigen. Ob es ihr gelingen wird, ist aber andere Frage. 

Żaneta Dela, MA

[1] Soundtrack der Großen Koalition: Solidarität hat keine Sprache mehr – Carta http://www.carta.info/85384/soundtrack-der-grossen-koalition-solidaritaet-hat-keine-sprache-mehr (23-05-2018)

[2] Große Koalition: Schulz schimpfte laut: Was sich in den Verhandlungen abspielte – Politik – Tagesspiel  https://www.tagesspiegel.de/politik/grosse-koalition-schulz-schimpfte-laut-was-sich-in-den-verhandlungen-abspielte/20943894.html (23-05-2018)

[3] Jamaika-Koalition gescheitert – Politik – Süddeutsche.de http://www.sueddeutsche.de/politik/sondierung-fdp-bricht-jamaika-sondierungen-ab-1.3755800 (23-05-2018)

[4] Neue GroKo: Die Koalition der großen Verunsicherung  - WELT https://www.welt.de/debatte/kommentare/article173290445/Neue-GroKo-Die-Koalition-der-grossen-Verunsicherung.html (23-05-2018)

[5] Rechtsruck. Was die Ankunft der AfD für die Sozialdemokratie bedeutet  - Berliner Republik http://www.b-republik.de/aktuelle-ausgabe/rechtsruck-was-die-ankunft-der-afd-fuer-die-sozialdemokratie-bedeutet (23-05-2018)

[6] Merkel bei Macron: "Wir sind bereit" – ZEIT ONLINE https://www.zeit.de/politik/ausland/2018-03/angela-merkel-emmanuel-macron-europaeische-union (23-05-2018)

[7] Merkel macht ein Versprechen, das sie aus 3 Gründen gar nicht halten kann – The Huffington Post  https://www.huffingtonpost.de/2017/09/24/merkel-afd-waehler-zueruc_n_18090350.html (23-05-2018)

Już 24 czerwca w Turcji odbędą się przyśpieszone wybory prezydenckie i parlamentarne. Zgodnie z marzeniem urzędującego prezydenta Recepa Tayyipa Erdoğana, kraj ostatecznie przyjmie system prezydencki. O tym, jaką rolę odegrają w wyborach tureccy Kurdowie, zapytałem SeherAkçınar Bayar, byłą posłankę prokurdyjskiejDemokratycznej Partii Ludów (HDP).

Filip Majtyka: Spotykamy się w Diyarbakır, głównym kurdyjskim ośrodku w Turcji. Trzy lata temu na wiecu HDP, zaledwie dwa dni przed wyborami parlamentarnymi, miał tu miejsce zamach terrorystyczny. Co się właściwie stało 5 czerwca 2015 r.?

Seher Akçınar Bayar: W eksplozji zginęło wówczas kilka osób. Śledztwo w tej sprawie trwa do dziś, wciąż jednak bez rezultatów. Choć sprawcy już wówczas byli dobrze znani, próbowano zatuszować wyniki tego śledztwa. Lecz właściwie Kurdowie spodziewali się tego. Tu, w Kurdystanie, sprawcy ataków zwykle unikają pociągnięcia do odpowiedzialności.

Oczywiście nie był to przypadek, że do ataku doszło tuż przed wyborami. Stało się to w trakcie turecko-kurdyjskiego procesu pokojowego. W momencie, gdy HDP promowała swoją wizję lepszej Turcji. W chwili, gdy tak wiele można było jeszcze uczynić dla tureckiej demokracji.

Wówczas stało się oczywiste, że proces pokojowy wspierają Kurdowie, a nie rząd. Uważamy, że zamach z 5 czerwca nie był wyłącznie atakiem wymierzonym w HDP, lecz deklaracją zerwania procesu pokojowego.

Według mnie, jeśli miałby on być wznowiony, najważniejszym warunkiem jest ujawnienie sprawców zbrodni.

Mimo atmosfery strachu, 7 czerwca 2015 r. Kurdowie poszli do urn wyborczych. Był to historyczny moment – po raz pierwszy legalna partia skupiająca się na ich interesach – HDP – weszła do parlamentu, z Panią jako posłanką z miasta Erzurum. Co ten dzień oznaczał dla Kurdów i dla Pani?

Kurdowie po raz pierwszy poczuli, że żyją w swoim kraju. To było kluczowe: poczucie przynależności, które rozkwitło pierwszy raz. Rozmawiając z wyborcami, postrzegałam to wydarzenie jako wielki powrót Kurdów i ich ziem do nich samych. Następnego dnia rano Kurdowie obudzili się w zupełnie nowej Turcji.

7 czerwca miał również inne znaczenie: wszyscy spodziewali się, że odkąd Kurdowie postanowili wystartować w wyborach jako partia, nie zdołają pobić 10-procentowego progu wyborczego. Mimo to, wyrazili swoją wolę: chcemy pokoju dla tego kraju, chcemy uciszyć karabiny, chcemy rozwiązać nasze problemy w parlamencie. Mimo ryzyka porażki, chcieliśmy iść do wyborów, by dać na to dowód. I następnego ranka mieliśmy nadzieję, że prawdziwe rozwiązanie jest możliwe, czuliśmy siłę, by tego dokonać w parlamencie.

Kurdowie przesłali następującą wiadomość: możemy budować pokój bez chwytania za broń, możemy rozmawiać o demokratyzacji Turcji w jej obecnych granicach. Bez szukania rozwiązań poza nimi. Możemy żyć w zgodzie z rządem Turcji i wszystkimi jej obywatelami, o ile będziemy traktowani równo.

Jednak dziś poczucie przynależności zniknęło. Rankiem 8 czerwca je czuliśmy. Dziś już nie.

Jeśli chodzi o mnie, wyjaśnię to tak: 4 czerwca organizowaliśmy wiec w Erzurum. Tuż przed nim, jeden z naszych obywateli spłonął żywcem, gdy podpalono autobus z symbolami HDP. Kurdowie pytali mnie: czy my w ogóle możemy zrobić wiec na Placu Republiki? To ścisłe centrum Erzurum. Kurdowie zwykle organizowali swoje demonstracje na małym placyku na obrzeżach miasta. Wówczas właśnie to było ważne, ważniejsze nawet niż sam wybór posła: pokazanie się na Placu Republiki.

I tak, dzięki organizacji tego wiecu, w wyborach zwyciężyłam jako jedynka. Byłam bardzo szczęśliwa, gdyż to dowiodło istnienia Kurdów w ogóle. Ja dotrzymałam obietnicy, a Kurdowie poczuli się częścią Erzurum.

Kurdowie nie są monolitem. Czego oczekują od tureckiej polityki?

Oczywiście, Kurdowie pochodzą z różnych środowisk. Są jednostki religijne, lewicowcy, liberałowie i inni, z różnymi poglądami na to, jak rozwiązać kwestię kurdyjską. Nawet religijni Kurdowie mogą powiedzieć „rozwiązaniem będą kroki demokratyczne”, by później twierdzić „nie, to niemożliwe, jeśli mamy to rozwiązać, to tylko zbrojnie; musimy wyrysować nowe granice”.

Niektórzy lewicowcy i socjaldemokraci widzą rozwiązanie w pogodzeniu się z Turcją. Inni – wierzą w rewolucję. Więc cokolwiek myśli o nas świat, Kurdowie nie są zgodni co do tego, gdzie leży rozwiązanie. W tej kwestii są pośród nich głębokie podziały.

Jeśli już muszę ich sklasyfikować, to widzę dwie główne grupy. Jedna wciąż spotyka się z łamaniem ich praw przez rząd, a druga jest w stanie żyć stosunkowo wygodnie. Większość tych uciskanych jest potencjalną opozycją – tak, jak HDP, stawiają na opozycyjną retorykę. Ci, którzy nie mają problemów z tureckim państwem, mogą nawet zajmować pozycje rządowe. Jeśli oni – klasa średnia – spoglądają wówczas na problemy  Kurdów z perspektywy własnej siły i potencjału – postrzegają je wyłącznie jako kwestie ekonomiczne. Lecz nawet wówczas, będącna uprzywilejowanej pozycji, popierają partie opozycyjne, apelujące o poszanowanie praw człowieka, demokracji, wolności.

Jednak część Kurdów głosuje na Partię Sprawiedliwości i Rozwoju (AKP) i Erdoğana. Dlaczego? Teraz też go poprą? 

Podstawowym powodem jest tu religia. Jak dla wielu innych ludów Bliskiego Wschodu, ta kwestia jest dla Kurdów bardzo ważna. AKP przyciąga wyborców religijnych, konserwatywnych.

Wielu wierzących w rozwiązanie pokojowe, było także rozczarowanych postawą HDP, gdy doszło do stawiania barykad [podczas buntu w miastach na wschodzie Turcji w 2015 r. – red.].

Jednak nie sądzę, by dziś AKP skorzystała z tych odczuć. Nie chodzi wyłącznie o kwestię kurdyjską, ale też o załamanie się tureckiej gospodarki i kroki rządu AKP, które utrudniają ludziom życie. Duża część Kurdów, która poparła Erdoğana w ostatnich dwóch-trzech turach wyborów, dziś w kluczowym głosowaniu powie „nie”. Rośnie sprzeciw wobec niego.

Ale najważniejszym powodem utrzymującego się poparcia dla niego jest brak prawdziwej opozycji. Brak silnego kontrkandydata zdusza opozycję. Kemal Kılıçdaroğlu i jego Republikańska Partia Ludowa (CHP) to skostniała struktura, a nie poważny rywal dla Erdoğana.

Takim silnym przeciwnikiem byłby Selahattin Demirtaş. To on był najmocniej prześladowany i do dziś przebywa w więzieniu. Gdyby wybory były wolne, kandydatury jego i HDP byłyby realną alternatywą, z ich promocją praw człowieka, demokracji, reform gospodarki. Widać to było w sondażach: nawet wśród części twardego elektoratu MHP [Partii Ruchu Narodowego – red.] można było dostrzec aplauz dla Demirtaşa. Tak samo w gronie wyborców AKP.

Wszystko sprowadza się do narzędzi represji, jakie posiada AKP. A wraz z ogłoszeniem stanu wyjątkowego po próbie puczu z 15 lipca 2016 r., te represje weszły w nową fazę. Stąd nie ma dziś innej opcji. Wywierana jest silna presja na tureckie media. Jakby tego było mało, państwo próbuje nas edukować aresztowaniami, ludzie nie mogą dotrzeć do swoich liderów politycznych. Możemy się za nich co najwyżej modlić.

Jedyną silną amunicją AKP jest islam. Jednak ludzie dostrzegają to i w normalnych warunkach byliby w stanie zwrócić się w inną stronę. Teraz jednak nie ma do tego klimatu. Nie ma wolnej prasy, nie ma podstawowych wolności obywatelskich, nie możemy wyrazić się w otwarty sposób. W tej chwili nie ma dla nas możliwości, by odpowiedzieć na jego argumenty.

Kurdowie z niepokojem obserwują tureckie operacje militarne w Syrii, zwłaszcza „Gałązkę oliwną” w kurdyjskim regionie Afrin. Jak te wydarzenia wpłynęły na Kurdów w Turcji?

Operacja w Afrinie, tak jak wcześniej oblężenie Kobane [2014-15 – red.], pozwoliły odrodzić się kurdyjskiej tożsamości. Jest jednak pewna różnica – Kobane miało miejsce w trakcie procesu pokojowego, a Afrin już po jego załamaniu, podczas stanu wyjątkowego, kiedy rządzono na podstawie dekretów. Dlatego Afrin nie mógł wydobyć odpowiedniej odpowiedzi od Kurdów.

Jeśli chodzi o umiejscowienie czasowe operacji w Afrinie, Erdoğan widzi to w bardzo prosty sposób: jeśli w Turcji pojawia się nacjonalistyczna retoryka, daje to potencjał; jeśli on mógłby ją wykorzystać, by zyskać poparcie, zrobi to. To nie przypadek, że wkroczył do Afrinu w tym momencie. Z wielu powodów to nie był dobry czas na interwencję: napięte stosunki z innymi krajami, ich podejrzliwość… Ale z perspektywy polityki wewnętrznej, 15 lipca był iskrą. Kraj doświadczył próby przewrotu, wówczas zrodziła się nacjonalistyczna retoryka.

Erdoğan zrozumiał, że operacja militarnago wzmocni. Jednocześnie należało się spodziewać negatywnej reakcji Kurdów. Ostatnio Turcja zamknęła w Afrinie wiele szkół. Armia weszła na tereny, gdzie językiem ojczystym jest kurdyjski i pozbawiła dzieci możliwości edukacji w ich języku. To wywołało ogromny sprzeciw Kurdów.

Lecz tureckie społeczeństwo było zadowolone. Nacjonalistyczny dyskurs osiągnął sukces. Z kolei wśród Kurdów spowodowało to kolejny raz wzrost poczucia odrębnej tożsamości. Powodem były kroki AKP i z pewnością zobaczymy to przy urnach wyborczych.

Jakiego rezultatu może się zatem spodziewać HDP? Jakie są szanse jedynego kurdyjskiego kandydata – Selahattina Demirtaşa – w wyścigu o fotel prezydencki?

HDP spróbuje przynajmniej powtórzyć sukces z 7 czerwca 2015 r. [13,12% – red.].

Naszą największą przeszkodą są obecnie aresztowania sporej części naszych posłów i innych aktywnych członków partii, zasłużonych w wyborach 7 czerwca i 1 listopada 2015 r. Niemal wszyscy do dziś przebywają w więzieniach, mamy kłopoty kadrowe. Aresztowano naszych burmistrzów, zarządców prowincjonalnych i regionalnych, a później zastąpiono ich urzędnikami mianowanymi przez rząd. To wywołało najsilniejszy opór i HDP również przyjęła zdecydowaną postawę. Dlatego nie sądzę, by partia miała jakikolwiek problem z przekroczeniem progu wyborczego.

Głos na Demirtaşa będzie głosem rozsądnym. Jestem przekonana, że mimo obecnych okoliczności i braku możliwości prowadzenia normalnej kampanii, nie powinien uzyskać mniej niż 15%. Gdyby mógł działać aktywnie choć miesiąc, wynik byłby znacznie wyższy – jego, jak HDP.

Dlaczego tak ważne jest, by Kurdowie znaleźli się w tureckim parlamencie?

Kurdowie chcą rozwiązać kwestię kurdyjską w procedurach parlamentarnych, a nie zbrojnie. Zbyt wielu z nich już zginęło, nie chcą już umierać. Do rozwiązania potrzebna jest przestrzeń parlamentarna, dlatego jest to tak istotne.

HDP pozostaje poza dwoma głównymi blokami – prorządowym Sojuszem Ludu z rządząca AKP oraz opozycyjnym, egzotycznym Sojuszem Narodu, skupiającym zarówno zwolenników laickiego państwa, nacjonalistów, demokratów, jak i konserwatystów islamskich. Kurdowie zaś stanowią ok. 20% wszystkich wyborców. Kto przesądzi o losie Turcji?

Zdecydowanie, w drugiej turze to Kurdowie będą czynnikiem przesądzającym. Kandydat z poparciem Kurdów zostanie prezydentem.

Ostatni sondaż ośrodka Mediar wskazuje, że Erdoğan może liczyć w wyborach prezydenckich na 47,96% głosów i przewiduje jego konfrontację w drugiej turze z kandydatem Republikańskiej Partii Ludowej (CHP) Muharrememİnce (29,88%). Jeśli ten scenariusz się sprawdzi, kogo powinni poprzeć Kurdowie?

Z pewnością İnce.

Biorąc pod uwagę ostatnie kroki rządu, jak relokację lokali wyborczych uzasadnianą „troską o bezpieczeństwo”, co można powiedzieć o uczciwości zbliżających się wyborów?

Jestem absolutnie przekonana, że 24 czerwca nie będziemy mieli wolnych wyborów.

Nawet poprzednio, podczas procesu pokojowego, ingerowano w proces wyborczy, fałszowano głosy w urnach. Tak się stało 7 czerwca i 1 listopada 2015 r., jak też oczywiście podczas referendum w kwietniu 2017 r. podczas stanu wyjątkowego.

W rzeczywistości prezydenckich dekretów z mocą obowiązującego prawa, w kraju całkowicie kontrolowanym przez AKP z niesamodzielnym sądownictwem dyrygowanym przez rząd, jest to po prostu niemożliwe, by wybory były przejrzyste.

Co więc może zrobić HDP? Podjęliśmy własne kroki, obmyśliliśmy na przykład system transportu, który będzie przewoził wyborców z obszarów wiejskich do lokali wyborczych. Mimo to, wybory nie będą uczciwe.

Wszystkie grupy opozycyjne, w tym HDP, podjęły wspólne wysiłki, by zabezpieczyć proces wyborczy. Czy mimo przeciwności, wierzy Pani w zwycięstwo obozu przeciwnego Erdoğanowi?

Wierzę.

Dziękuję za rozmowę.

Seher Akçınar Bayar (ur. 1982 w prow.Adıyaman) – socjolożka, działaczka na rzecz praw człowieka, była posłanka w tureckim parlamencie z ramienia prokurdyjskiej Demokratycznej Partii Ludów (HDP). 7 czerwca 2015 r. jako pierwsza kobieta w mieście Erzurum otrzymała mandat poselski.

Wstąpiła na Uniwersytet Dicle w Diyarbakır w 1998 r. Po roku usunięto ją z uczelni w ramach czystek po tzw. postmodernistycznym puczu(28 lutego 1997 r.). Po 10 latach powróciła na uczelnię i ukończyła studia.

Obecnie toczy się w jej sprawie postępowanie karne „za szerzenie propagandy terrorystycznej” za jej wypowiedzi nt. Partii Pracujących Kurdystanu (PKK) w czasie pełnienia mandatu poselskiego HDP.

Wywiad przeprowadził: Filip Majtyka

We wtorek 12 czerwca doszło do historycznego porozumienia pomiędzy premierem Macedonii Zoranem Zaevem a szefem rządu Grecji Aleksisem Tsiprasem w sprawie nazwy Macedonii. Ateny zdecydowały się uznać Macedonię jako „Republikę Macedonii Północnej”. Media społecznościowe zaczęły wrzeć, a politycy i władze państw zaczęły słać gratulacje dla obydwu państw. Porozumienie jest bowiem zwieńczeniem 27 letniego sporu pomiędzy dwoma państwami, która ma otworzyć drogę Macedonii do struktur NATO. Jednak, czy rzeczywiście porozumienie jest możliwe do zrealizowania i poprawy stosunków z pomiędzy państwami?

Jednym z wyzwań dla Macedonii jest zmiana nazwy w konstytucji, do której Socjaldemokratyczna Unia Macedonii, czyli partia Zaeva, potrzebuje większości w Zgromadzeniu Republiki Macedonii.[1] Czy zdoła przekonać partie albańskie, które w tamtym roku stworzyły platformę? Jak zachowa się opozycja z partią VMRO-DPMNE na czele, która przez ostatnie 10 lat rządów była przeciwna ustępstwom w sprawie nazwy? Warto zaznaczyć, że niedługo po ogłoszeniu porozumienia prezydent Ǵorge Ivanov skrytykował Zaeva, że tak ważne kwestie dla Macedonii były załatwiane przez telefon, zapowiedział także, że nie podpisze dokumentu zmieniającego nazwę państwa.

Ponadto, obecny premier będzie musiał przekonać do zmiany społeczeństwo macedońskie. Na wrzesień Zoran Zaev zapowiedział referendum w tej sprawie, jednak trzeba zadać ważne pytanie, czy Macedończycy są gotowi na zmianę tak ważnego emblematu tożsamości jakim jest nazwa państwa i narodu? Zmiany będą widoczne w paszportach, dowodach tożsamości, praktycznie na każdym kroku. Nie każdy jest gotowy na takie poświęcenie. Już przy pierwszej próbie rozmów negocjacyjnych pomiędzy dwoma państwami w Davos, w Macedonii powstała duża grupa sprzeciwiająca się pertraktacjom. W mediach społecznościowych pojawił się hasztag #ournameismacedonia, organizowano protesty i wieszano plakaty informacyjne. Społeczeństwo jest znacznie podzielone, jedni są przekonani, że porozumienie z Grecją to jedyna droga do rozwoju Macedonii, drudzy odwołują się do trudnej historii swojego państwa, które wywalczyło swoją niepodległość i tożsamość.

Jednak porozumienie to nie tylko wyzwanie dla Macedonii, lecz także dla rządu Aleksisa Tsiprasa (Koalicja Radykalnej Lewicy - Syriza). Premier Grecji zapowiedział, że porozumienie zostanie przedłożone greckiemu parlamentowi do podpisania. Już podczas wstępnych negocjacji i deklaracji obydwu państw Grecka opozycja (Narodowa Demokracja) ostro atakowała premiera. Zarzucano Tsiprasowi, że oddaje część greckiej tożsamości narodowej.

Premier Grecji także będzie musiał przekonać społeczeństwo do porozumienia z Macedonią. W styczniu doszło już do pierwszych demonstracji przeciwko rozmową z Macedonią, następnie 4 lutego miał miejsce protest w Atenach, w którym, według mediów, wzięło udział setki tysięcy obywateli oraz nie tak dawno, w środę 6 czerwca w 24 greckich miastach doszło do protestów przeciwko porozumieniu z Macedonią w sprawie nazwy. Społeczeństwo sprzeciwia się negocjacjom i nie chce by w nazwie widniała „Macedonia”. Jest to temat, którym żyją Grecy i wydaje się odwracać uwagę od ekonomiczno - politycznych problemów w państwie.

Porozumienie pomiędzy Grecją i Macedonią jest niebywale historycznym i pozytywnym wydarzeniem, jednak przed obydwoma państwami stoi długa lista wyzwań, z którymi będą musiały się zmierzyć. Obserwujmy więc wydarzenia i wyciągajmy wnioski.

 Autor:

Zuzanna Hanna Sielska

[1]  Jednoizbowy parlament macedoński.

W niedziele 3 czerwca 2018 odbyły się wybory do Zgromadzenia Narodowego Słowenii. W wyborach startowało 26 ugrupowań z czego 10 dostało miejsce w Zgromadzeniu Narodowym. Frekwencja wyniosła 52,01%.

W Słoweńskim Parlamencie wybieranych jest 90 przedstawicieli, a głosy liczy się metodą D’Hondta z uwzględnieniem progu wyborczego na poziomie 4%.

W wyborach najwięcej mandatów zyskała Słoweńska Partia Demokratyczna – SDS z wynikiem 25 mandatów w Zgromadzeniu Narodowym. Jej liderem jest Janez Janša, były premier Słowenii w latach 2004-2008 i 2013-2014. Janša jest sojusznikiem premiera Węgier Viktora Orbana i przeciwnikiem imigracji.

Drugie miejsce zdobyła centrolewicowa Lista Marjana Šareca uzyskując 13 mandatów. Jej lider jest byłym dziennikarzem, satyrykiem i burmistrzem miasta Kamnik.

Socjaldemokraci i Paria Nowoczesnego Centrum zdobyli po 10 mandatów, następnie ugrupowanie Lewica  - 9 mandatów, Nowa Słowenia – Chrześcijańscy Demokraci – 7 mandatów, Partia Alenki Bratušek – 5 mandatów, Demokratyczna Partia Emerytów Słowenii – 5 mandatów, Słoweńska Partia Narodowa – 4 oraz Mniejszość Narodowa Włochów i Węgrów uzyskało 2 mandaty.

Wybory odbyły się przedtwerminowo po tym jak premier Miro Cerar podał się do dymisji z powodu orzeczenia Sądu Najwyższego, który unieważnił wyniki referendum w sprawie kontrowersyjnej i promowanej przez Rząd inwestycji kolejowej. Jego Partia Nowoczesnego Centrum w wyborach uzyskała jedynie 9,75 % głosów (10 mandatów).

Chociaż Partia Janeza Janša zdobyła największą ilość mandatów to większość partii nie chce tworzyć z prawicowym SDS koalicji, dlatego też Šareca liczy, że to on stanie na czele szerokiej koalicji, która utworzy Rząd w Słowenii.

Autor: 

Zuzanna Halina Sielska

Źródła:

M. Novak, Anti-immigration party wins Slovenia election, Reuters, Available at: https://www.reuters.com/article/us-slovenia-election/anti-immigration-party-wins-slovenia-elections-idUSKCN1IY0V1 (accessed: 03.06.2018).

Republika Slovenia, Državna volilna komisja, Available at: http://volitve.gov.si/dz2018/#/rezultati (accessed: 03.06.2018).

Yugoslav Underground, Janez Jansa wins Slovenian Elections, Available at: https://yugoslavunderground.weebly.com/home/janez-jansa-wins-slovenian-elections (accessed: 04.06.2018).