Początków amerykańskiego konstytucjonalizmu należy upatrywać w wojnie o niepodległość trwającej w latach 1775-1783. Pierwotna walka trzynastu angielskich kolonii o wysokość podatków przekształciła się w wojnę o uznanie ich niezależności od Wielkiej Brytanii. W trakcie wojny, w Filadelfii, odbył się II Kongres Kontynentalny. Miał on umożliwić koloniom uzgodnienie dalszej strategii dot. prowadzenia wojny. Efektem Kongresu była Deklaracja Niepodległości autorstwa Tomasza Jeffersona. Podwaliny pod jej ostateczną treść położył również Tomasz Paine pisząc w Zdrowym Rozsądku: „Społeczeństwo jest w każdym okresie błogosławieństwem, rządy natomiast są nawet w najlepszej formie jedynie złem koniecznym...”. Deklaracja Niepodległości niewątpliwie była dokumentem przełomowym. Ogłosiła definitywne zerwanie więzów angielskich kolonii znajdujących się na kontynencie amerykańskim z Wielką Brytanią. Deklaracja została uchwalona 4 lipca 1776 roku. I to właśnie ten dzień Amerykanie ochrzcili swoim świętem narodowym.
W trakcie wojny poszczególne stany tworzyły oddzielne jednostki państwowe. Posiadały swoje własne konstytucje i struktury wewnętrzne. Jedynie dowodzona przez Jerzego Waszyngtona armia była spoiwem łączącym je ze sobą. Beniamin Franklin chcąc zacieśnić międzystanowe więzy przygotował w 1777 roku Artykuły Konfederacji i Wieczystej Unii, które zostały ratyfikowane przez wszystkie stany trzy lata później. Efektem tego było powstanie konfederacji, nowego organizmu, któremu w 1781 roku nadano nazwę Stanów Zjednoczonych Ameryki. Ponadto ustanowiono wtedy wspólny dla nowego tworu organ władzy ustawodawczej - Kongres.
Brak ponadstanowej władzy wykonawczej uniemożliwiał należyte egzekwowanie ustaw wydawanych przez Kongres. W celu przygotowania niezbędnych rozwiązań w maju 1787 roku zebrał się Konwent, któremu przewodniczył Jerzy Waszyngton. W toku prac nad nową konstytucją ścierały się ze sobą dwie wizje: forsowana przez Jeffersona koncepcja zdecentralizowanej formuły państwa z silnym Kongresem oraz proponowana przez Hamiltona wizja silnej władzy wykonawczej, z dożywotnim urzędem prezydenta na czele. Ostatecznie udało się wypracować kompromis i Konwent przyjął Konstytucję 17 września 1787 roku. Do połowy następnego roku 3/4 stanów zdołało ratyfikować dokument i tym sposobem jesienią 1788 roku Waszyngton został wybrany pierwszym prezydentem Stanów Zjednoczonych Ameryki.
Konstytucja Stanów Zjednoczonych Ameryki składa się ze wstępu, 7 artykułów oraz 27 poprawek. Artykuły normują kwestie trójpodziału władzy, określają relacje pomiędzy stanami a władzą federalną, przedstawiają spis źródeł prawa oraz określają sposoby zmiany konstytucji. Warto zwrócić uwagę na art. VI w którym zawarta jest klauzula supremacyjna, z której wynika nadrzędność konstytucji nad pozostałymi aktami prawnymi. Pierwszych dziesięć poprawek to tzw. Bill of Rights - określają podstawowe prawa obywateli USA. Przez wzgląd na zawiły proces przyjmowania poprawek, ratyfikacja ostatniej, przyjętej w 1992 roku, trwała ponad 200 lat. Poprawka ta stanowi, że jeżeli senatorowie lub członkowie Izby Reprezentantów przegłosują podwyżki swojego wynagrodzenia, jedynie członkowie następnych Kongresów (osoby ponownie lub nowo wybrane) odniosą korzyść z tych podwyżek.
Autor: Filip Nowicki
