Wybory parlamentarne

W dniach 11 i 25 października 2020 r. odbyły się wybory parlamentarne. W drugiej turze zwyciężyli reprezentanci konserwatywnego ugrupowania Związek Ojczyzny – Chrześcijańscy Demokraci (TS-LKD), na którego czele stoi Gabrielius Landsbergis. Partia uzyskała 24,8% głosów. Drugie miejsce uzyskał Litewski Związek Chłopów i Zielonych – LVŽS, czyli ugrupowanie rządzące dotychczas. Ingrida Šimonytė została wybrana na premiera nowego rządu litewskiego. W grudniu, po długich negocjacjach między nowym premierem a prezydentem udało się zatwierdzić skład nowego rządu. Šimonytė podkreśla pielęgnowanie obrazu wielokulturowej Litwy. Priorytetami będą m.in. reorganizacja gospodarki kraju, kwestia wolnej Białorusi, pomoc w dążeniu do odzyskania terenów okupowanych przez Rosję, a także polityka skupiająca się na wspieraniu praworządności w Unii Europejskiej.

25 lat po Dayton

W tym roku Bośni i Hercegowina obchodziła rocznice porozumienia wynegocjowanego w Dayton, które zakończyło wojnę domową. Porozumienie zostało podpisane 14 grudnia 1995 roku w Paryżu i między innymi ustanowiło nową konstytucję Bośni i Hercegowiny oraz regulowało podział polityczno-administracyjny państwa na dwie części: Federację Bośni i Hercegowiny i Republikę Serbską oraz autonomię dystryktu Brčko. Układ z Dayton ustalał również kwestię Bośni i Hercegowiny jako strefy nadzorowanej przez siły Paktu Północnoatlantyckiego IFOR (Implementation Force), a później SFOR (Stabilization Force). Dodatkowo, ustanowiono urząd Wysokiego Przedstawiciela dla Bośni i Hercegowiny.

Negocjacje akcesyjne Albanii z Unią Europejską

Pomimo wcześniejszego sprzeciwu Francji z 2019 roku, wobec polityki rozszerzania Unii Europejskiej, 26 marca 2020 roku Radzie Europejskiej udało się wypracować konsensus i została zatwierdzona decyzja o rozpoczęciu negocjacji akcesyjnych z Albanią i Macedonią Północną. Tirana jest zobowiązana wypełnić 15 fundamentalnych warunków w tym wprowadzenie reform w sądownictwie, zmiana ordynacji wyborczej zgodnie z zaleceniami OBWE, utworzenie instytucji do walki z korupcją i przestępczością zorganizowaną, nowelizacja ustawy medialnej oraz zapobieżenie składania bezpodstawnych wniosków o azyl w państwach UE przez obywateli Albanii. Jednocześnie Minister Albanii Edi Rama zaprzeczył istnieniu unijnych warunków. 

Strategiczna współpraca z Turcją 

16 października 2020 r. w Kijowie doszło do spotkania prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego z przywódcą Turcji Recepem Erdoganem. 

Oba państwa łączy obawa przed zwiększającymi się wpływami Rosji w regionie Morza Czarnego i Stepu Pontyjskiego. Impulsem była m.in. aneksja Krymu w 2014 r., a także rozwijające się interesy Rosji i Turcji wobec wojny domowej w Libii. Od tego czasu Turcję i Ukrainę łączy współpraca militarna. Przykładem może być rok 2019, gdy Ukraina nabyła tureckie drony bojowe “Bayraktar TB2”.

Wybory do Skupštiny

Wybory do Skupštiny (serbskiego parlamentu) odbyły się 21 czerwca 2020. Wybory zakończyły się zwycięstwem listy wyborczej Aleksandra Vučića oraz Serbskiej Partii Postępowej. Hasło koalicji w wyborach to „Aleksandar Vučić - Dla naszych dzieci”. Urzędująca partia i koalicjanci zyskali 62,4% głosów i 189 mandatów na 250 miejsc w parlamencie Serbii. Drugi wynik przypadł liście ministra spraw zagranicznych Ivicy Dačicia, lidera Socjalistycznej Partii Serbii (SPS), która dostała 10,7% głosów i 32 mandaty. Natomiast, 17 mandatów uzyskały blisko współpracujące z rządem partie mniejszości narodowych. Większość ugrupowań opozycyjnych zbojkotowała wybory nie biorąc w nich udziału. Oskarżali partię rządzącą o całkowitą kontrolę mediów w państwie oraz zwiększenie progu wyborczego z 3% do 5% co uniemożliwiało przeprowadzenie demokratycznych wyborów w państwie. 

Integracja Macedonii Północnej z Zachodnimi partnerami

27 marca 2020 roku Macedonia Północna oficjalnie dołączyła do Sojuszu Północnoatlantyckiego,  jako 30 pełnoprawny sojusznik NATO. Porozumienie między Skopje a NATO zostało zawarte po tym, jak Macedonia zgodziła się zmienić oficjalną nazwę swojego państwa na Macedonia Północna, kończąc długotrwały spór historyczny z Grecją. Dla dążącej do zaciśnięcia więzi z Zachodem Macedonii Północnej, kolejnym wyzwaniem jest proces przystąpienia do Unii Europejskiej. Od 2005 roku Republika posiada status państwa kandydującego. Czynione przez lata postępy w walce z korupcją i przestępczością zorganizowaną, a także reformy administracji publicznej i sądownictwa spowodowały, że 24 marca 2020 roku Republika Macedonii Północnej wraz z Albanią otrzymały polityczną zgodę na rozpoczęcie negocjacji akcesyjnych z Unią Europejską. 

Przetasowania władzy w Kosowie

Dnia 3 lutego 2020 roku został powołany nowy rząd na czele z liderem opozycyjnego ugrupowania Samostanowienie (Vetëvendosje) – Albinem Kurtim. Głównymi celami nowego premiera jest walka z korupcją, reformy społeczno-gospodarcze, integracja z UE i USA, przy zachowaniu samodzielnej polityki w relacjach z Serbią. Utworzony w 2010 roku ruch Samostanowienie zyskał popularność, sprzeciwiając się działaniom Zachodu w Kosowie oraz auspicjom UE w negocjacjach z Serbią. Antyestablishmentowe ugrupowanie weszło w koalicję z prawicową partią - Demokratyczną Ligą Kosowa (LDK). Jednak, 25 marca 2020 roku, zaledwie miesiąc po utworzeniu nowego rządu, gabinet premiera Albina Kurtiego otrzymał w parlamencie wotum nieufności. Wniosek zainicjowała partia koalicyjna LDK. Głównym powodem złożenia wotum miał być brak porozumienia w kwestii ogłoszenia stanu wyjątkowego i dymisja ministra spraw wewnętrznych z partii LDK. Jednak według Ośrodka Studiów Wschodnich (OSW) prawdziwą przyczyną był niepokój koalicjantów przed zapowiadanymi działaniami antykorupcyjnymi. Nowy rząd premiera Avdullacha Hotiego z partii LDK został utworzony 3 czerwca 2020 roku. Nowy rząd poparło 61 głosów ze 120 osobowego parlamentu, partia Samostanowienie zbojkotowała głosowanie. Do koalicji weszły partie – Inicjatywa Socjaldemokratyczna (NISMA) oraz Przyszłość Kosowa (AAK). 

Ciąg dalszy konfliktu serbsko-czarnogórskiego 

Po prawie roku konflikt serbsko-czarnogórski dotyczący kontrowersyjnej ustawy o wolności religijnej osiągnął apogeum. Ustawa o wolności religijnej stała się kością niezgody w stosunkach serbsko-czarnogórskich pod koniec 2019 roku. Serbski Kościół Prawosławny i społeczność serbska w Czarnogórze oskarża Milo Dukanovicia o zamiary zawłaszczenia majątku cerkiewnego. Według tej ustawy wszystkie wspólnoty religijne w Czarnogórze będą musiały przedstawić dowód własności majątków sprzed 1918 roku. Warto zauważyć, że serbską narodowość deklaruje w Czarnogórze aż 28% społeczeństwa. W listopadzie 2020 roku ustępujący rząd Czarnogóry wydalił Ambasadora Serbii. Ambasador został wydalony za wystąpienie, na którym określił decyzję Czarnogóry o przyłączenie się do Serbii z 1918 „wyzwoleniem”. Serbia dokonała aktu retorsji wydalając Ambasadora Czarnogóry w Serbii, jednak w ostateczności zmieniła zdanie. Prawdopodobnie rząd Serbii liczy na zmianę kierunku prowadzenia polityki przez nowy rząd w Czarnogórze.

Pandemia Covid-19 w Estonii: łączna liczba przypadków od początku pandemii - 39 212, liczba zgonów – 354. Od drugiej połowy listopada po raz pierwszy w pandemii, Estonia odnotowuje silny wzrost zakażeń i zgonów.

• Wycofanie USA z porozumienia paryskiego 

Stany Zjednoczone zostały pierwszym państwem, które formalnie wycofało się z paryskiego porozumienia klimatycznego. USA zobowiązało się do obniżenia emisji dwutlenku węgla do 2025 roku o 26-28 proc. w porównaniu do 2005 roku. Donald Trump uznał porozumienie za niekorzystne, uprzednio niejednokrotnie wyrażał swój sprzeciw wobec postanowień umowy. Pomimo, że podkreślał wagę debaty nad zmianami klimatycznymi, to uznał cele oraz środki umowy za zbyt kosztowne dla gospodarki USA. Rezygnacja z zobowiązań wynikających z porozumienia ma być, wg Trumpa, korzystna dla amerykańskiego sektora energetycznego i przemysłu. Porozumienie paryskie podpisane przez prawie 200 państw jest pierwszą w historii umową międzynarodową zobowiązującą państwa do działań na rzecz ochrony klimatu. Jednakże, Prezydent Joe Biden zapowiedział, że powrót do porozumienia będzie jednym z pierwszych kroków w nowej prezydenturze. Zaznaczył, że chce on "przywrócić Ameryce pozycję lidera w dziedzinie zmian klimatycznych".